Risico's en aansprakelijkheid
Nederland heeft een risicomijdende cultuur waar snel de schuldvraag omhoog komt als er iets misgaat. Ambtenaren schatten risico’s in en dekken ze vaak al af voordat ze iets aan bestuurders voorleggen. Of ze zijn bang voor een tik op de vingers. Er zijn verschillende manieren om hiermee om te gaan.
Aansprakelijkheid-beren
Hoe serieus de ambities rondom participatie in het kader van de Omgevingswet ook zijn, de praktijk blijkt vaak weerbarstig. Veel mensen nemen de stap naar participatie nog niet. Ze zien aansprakelijkheid-beren op de weg:
- We kunnen de risico's niet goed inschatten.
- Er is onvoldoende politieke moed om het anders te doen.
- Voor je het weet worden we aansprakelijk gesteld.
- Wat als het misgaat?!
- De gemeente blijft altijd verantwoordelijk.
- Veiligheid gaat boven alles.
- Barbertje moet hangen: het is altijd iemands schuld.
Tips om aansprakelijkheid-beren te verjagen
- Ontleed het risico: hoe groot is de kans dat het gebeurt en hoe erg is dat?
- Maak expliciet waar mensen bang voor zijn. Hoe concreter hoe beter. Dat ontzenuwt vage angsten.
- Bepaal gezamenlijk wat men onder veiligheid verstaat. Misschien is men bereid om bepaalde risico’s wel te lopen.
- Ga ervan uit dat er iets mis zal gaan en meld dat vooraf. We weten alleen nog niet wat.
- Leg politiek vast dat er risico's aan vastzitten en hoe daarmee om te gaan.
- Aansprakelijkheid is te verleggen door hier andere afspraken over te maken.
- Deel je angsten. Wederzijds begrip over risico's zorgt vaak voor creatieve oplossingen die recht doen aan die angsten.
- Leg de risico's voor aan bestuurders en laat ze zelf de afweging maken of ze het risico willen lopen.
- Heb moed! Verandering vraagt om het lef in het diepe te springen.