Eigen accenten leggen in beleid en uitvoering

Aandacht voor participatie door te sturen op inhoud, proces of verdeling van budget

• Als volksvertegenwoordiger heeft u een inhoudelijke visie op wat er moet gebeuren in stad, dorp of gemeenschap. In uw rol als koersbepaler kunt u politiek prioriteiten stellen en uitgangspunten of ambities benoemen. Ook spreekt u zich uit over hoe u met maatschappelijke opgaven om wilt gaan. De inhoudelijke uitgangspunten en kaders die uw achterban aanspreken, kunt u bijvoorbeeld inzetten bij het opstellen van de omgevingsvisie of het bespreken van programma’s.
• U bent als procesontwerper in de positie om aan het begin van een omgevingsproces mensen, plannen en belangen bij elkaar te brengen. U kunt een brug slaan tussen gemeenschap en het gemeente-, provincie- of dagelijks bestuur en andersom. En als verbinder werkt u om het geluid van uw achterban samen met andere geluiden in het participatieproces te laten horen. In de oordeel- en besluitvorming kunt u uw achterban vertegenwoordigen door extra aandacht te vragen voor de punten die voor hen belangrijk zijn.
• Vanuit uw verantwoordingsfunctie kunt u als belangenafweger accenten leggen die uw politieke kleur weerspiegelen. Bijvoorbeeld door het college aan te spreken op waarden als: eigen verantwoordelijkheid van initiatiefnemers, transparantie en het betrekken van belanghebbenden of sociale of financiële duurzaamheid. Of door deze waarden op te nemen als indicatoren bij monitoring of evaluatie.

Budgetrecht

Een andere manier om richting te geven is door gebruik te maken van het budgetrecht. Denk bijvoorbeeld aan:

• Programmasturing: door opgaven te financieren en te redeneren vanuit maatschappelijke opgaven.
• Flexibilisering van budgetten: door niet meteen alle middelen toe te wijzen maar een bepaald percentage vrij te houden voor nieuwe ontwikkelingen en initiatieven.
• Stimuleren van initiatief: door specifieke budgetten voor initiatieven in te richten (initiatievenfonds, buurtbudgetten gericht op initiatieven).
• Kansen bieden aan nieuwe spelers of Right to Challenge: Het aanbestedingsrecht biedt allerlei ruimte om een bepaald percentage vrij te houden voor nieuwe spelers. Of geef mensen de gelegenheid om zaken in hun eigen buurt of wijk op te pakken, bijvoorbeeld door een energiecoöperatie op te richten. Omdat zij het slimmer, beter, goedkoper of anders kunnen doen voor minder of hetzelfde geld (Right to Challenge).
• Budget reserveren voor participatie: vroege participatie scheelt in een later stadium vaak veel geld en tijd. Zorg daarom voor budget daarvoor.