Inhoudelijke uitgangspunten
De volgende uitgangspunten zijn relevant wanneer u nadenkt over de inhoud van participatie tussen bewoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en mede-overheden.
- Agendeer vraagstukken in plaats van plannen
- Benoem wat u wilt bereiken (outcome)
- Sluit aan bij urgentie
- Zorg voor een heldere formulering van de vraag
- Sluit met de kaders aan op het schaalniveau
- Onderscheid maatschappelijke initiatieven en plannen van grote marktpartijen
Agendeer vraagstukken in plaats van plannen
Welke inhoudelijke of maatschappelijke opgave moet hier worden opgelost? Door het vraagstuk centraal te stellen, geeft u partijen de kans om mee te denken over mogelijke oplossingen. In plaats van hun standpunt met betrekking tot het plan te geven. Daarmee bouwt u aan betrokkenheid bij de urgentie of ambitie, het doel of WAAROM, en de acceptatie van de oplossing. Bijvoorbeeld: 'Om de uitstoot van CO2 te verminderen, zijn maatregelen nodig', in plaats van 'We gaan alle daken vullen met zonnepanelen'.
Benoem wat u wilt bereiken (outcome)
Het is belangrijker te weten WAT u wilt bereiken, dan te beschrijven welke prestaties er moeten worden geleverd. Op die manier bevordert u ook de samenhang tussen thema’s als ruimtelijke ontwikkeling, gezondheid en de energietransitie. Veel deelnemers in het proces hebben juist ideeën over HOE die doelen gerealiseerd kunnen worden. Voorbeelden van doelen zijn het bevorderen van initiatief van mensen, bijdragen aan schone lucht of aan de gezondheid van mensen.
Sluit aan bij urgentie
Zorg dat de inhoudelijke kaders ook aansluiten bij wat de gemeenschap op inhoud belangrijk vindt. Speel in op frustratie of angst die leeft voor nieuwe ontwikkelingen. Of haak aan op ambities om iets moois te ontwikkelen. De energietransitie en een gezonde leefomgeving zijn thema's waarover veel te doen is.
Zorg voor een heldere formulering van de vraag
Wees helder in uw definities en in de afbakening van waar het wel en niet over gaat. En maak onderscheid tussen harde kaders, waar in ieder geval aan voldaan moet worden, en zachte kaders, waar meer speelruimte in zit.
Sluit met de kaders aan op het schaalniveau
Dit punt ervaren veel maatschappelijke initiatiefnemers: er worden vergaande eisen gesteld voor een bescheiden ontwikkeling. U kunt een te grote druk op het project voorkomen. Maak in het participatieproces ruimte voor het voeren van verkennende gesprekken met maatschappelijke initiatiefnemers.
Onderscheid maatschappelijke initiatieven en plannen van grote marktpartijen
Motieven voor het werken aan maatschappelijke initiatieven of aan plannen van marktpartijen zijn verschillend. Bij veel maatschappelijke initiatieven ligt de nadruk op het vergroten van zelfregie of het versterken van de eigen kracht van een gebied en gemeenschap. Terwijl voor veel marktpartijen het economische rendement voorop staat. Aansluiten bij beide typen initiatieven vraagt van de overheid een andere manier van werken. Als volksvertegenwoordiger kunt u helpen passende werkwijzen te vinden. Bijvoorbeeld via een publiek debat over eigendom: zijn vastgoed of grond publieke of private goederen? Of een gesprek over de waarde van social return on investment in gebiedsontwikkeling.