Zoeken in deze site

Met elkaar aan de slag: handvatten om zelf een werkplaats te organiseren

De afgelopen jaren hebben we veel werkplaatsen begeleid. We hebben veel geleerd over wat werkt en wat niet. Op deze pagina delen we de belangrijkste lessen en tips. Handig voor iedereen die zelf met een werkplaats aan de slag wil.

Wat een werkplaats is

Een werkplaats is een korte reeks sessies, begeleid door een procesbegeleider. Samen werkt u aan een actueel of complex vraagstuk. Deelnemers zoeken samen oplossingen en leren hoe ze die aanpak zelf kunnen voortzetten.

Wanneer een werkplaats starten

Een werkplaats is geschikt als:

  • het vraagstuk zich leent voor samenwerking
  • doel en resultaat duidelijk zijn
  • de timing goed is: deelnemers zijn gemotiveerd
  • de regio het wil dragen

Twijfelt u? Begin klein en verken het vraagstuk in een voorbereidende sessie.

Let op: in een werkplaats is de uitkomst vaak nog niet duidelijk. Benoem dat bij de start en herhaal dit regelmatig.

Belangrijkste lessen

Voor de start

  • Zorg dat deelnemers tijd hebben en zich willen inzetten
  • Maak afspraken over inzet, rolverdeling en planning
  • Regel dat de regio eigenaar is van het proces (leg dit niet neer bij de Regionaal Implementatiecoach Omgevingswet, de RIO. De RIO kan wel helpen met inrichten.)
  • Werk met een klein voorbereidend team (2-4 mensen)
  • Kies een duidelijke scope: niet te groot, niet te klein
  • Maak afspraken over hoe resultaten worden gedeeld

Voorbereiding van de sessies

  • Fysieke bijeenkomsten werken beter dan online
  • Plan bijeenkomsten buiten kantoor, dat geeft focus
  • Zorg voor voldoende tijd tussen sessies (2–4 weken)

Tijdens de uitvoering

  • Herhaal regelmatig het doel en de afspraken
  • Zorg dat sessies op elkaar aansluiten
  • Kijk in elke sessie terug en vooruit
  • Begin met een gezamenlijke kennisbasis
  • Bouw aan vertrouwen en onderlinge samenwerking
  • Zorg voor een veilige werkomgeving waar alles besproken kan worden

Praktijkvoorbeelden

Omgevingsveiligheid in regio IJsselland

De gemeente Olst-Wijhe werkte aan een omgevingsvisie. Het thema veiligheid was complex, met weinig capaciteit. Door samen te werken met andere partijen ontstond overzicht, een heldere aanpak en een document dat andere gemeenten kunnen gebruiken.

Nazorg gaswinning Groningen

Na het sluiten van gasputten in Groningen moesten locaties worden gesaneerd. Gemeenten en organisaties onderzochten samen hoe ze hier duurzaam mee om kunnen gaan, met oog op mogelijke risico's. Ze maakten voorbeeldregels en onderzochten een regionaal programma.

Meer informatie vindt u op de pagina Ervaringen met samenwerken op een Omgevingswet-thema.

Verbeteren Vergunningcheck beschermde soorten

De vragen in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) bleken moeilijk te begrijpen. In een werkplaats werkten provincies, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en anderen aan eenvoudiger vragen en duidelijkere informatie. Dit helpt gebruikers beter en maakt het systeem gebruikersvriendelijker.

Tips van deelnemers

  • Werkplaatsen helpen om elkaar beter te begrijpen
  • Zorg dat afspraken concreet zijn en iemand de regie pakt
  • Fysiek bij elkaar komen werkt beter dan online
  • Plan de sessies niet te kort, maar ook niet te ver uit elkaar
  • Betrek ook partijen die niet meedoen, bijvoorbeeld via persoonlijke netwerken
  • Gebruik voorbeelden die goed passen bij de praktijk
  • Besteed aandacht aan overdracht en aansluiting op bestaande werkwijzen
  • Samen gemaakt = samen beheren

Profiel van een goede begeleider

Algemene kenmerken

  • Neutraal en zonder inhoudelijke mening
  • Goede luisteraar en duidelijke communicator
  • Houdt overzicht en structuur
  • Kan schakelen en blijft gericht op het doel
  • Voelt de groep goed aan
  • Zorgt voor veiligheid en vertrouwen

Specifiek voor de Omgevingswet

  • Basiskennis van de Omgevingswet en haar instrumenten
  • Weet waar aanvullende expertise te vinden is
  • Kent de bestuurlijke verhoudingen
  • Soms zijn twee begeleiders handig (bij grote of lastige vraagstukken)

Bronnen voor werkvormen

Een werkvorm is een hulpmiddel, geen doel op zich. Kies wat past bij het doel van de sessie. Aanbevolen bronnen:

Een ervaren begeleider heeft vaak al een goed gevulde gereedschapskist met werkvormen.

Downloads