Zoeken in deze site

Gevolgen per situatie met windturbines

De gevolgen van de uitspraak van de Raad van State van 30 juni 2021 over een windpark zijn verschillend voor nieuwe en bestaande situaties met windturbines. Het Rijk stelt nieuwe regels  op voor windparken. Voor bestaande windturbineparken (3 of meer windturbines) is er tot die tijd een overbruggingsregeling.

Op deze pagina

Gevolgen in het kort voor bestaande windparken

Voor bestaande windparken vervangt een overbruggingsregeling de eerdere regels. Met bestaand bedoelen we hier zoals de situatie was op 30 juni 2021, de datum van de uitspraak. Tot de nieuwe regels voor windturbineparken in werking treden, zijn er door de overbruggingsregeling tijdelijke regels in het Bal en het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl).

Deze regels bieden hetzelfde beschermingsniveau als de voor windparken vervallen regels van het Bal en het Activiteitenbesluit. Alle voor de uitspraak verleende en ongewijzigde omgevingsvergunningen blijven daarnaast geldig. zowel de eerdere Wet milieubeheer (Wm) inrichtingen type C als de OBM-vergunningen (Omgevingsvergunning Beperkte Milieutoets) voor inrichtingen type B. Per 1 januari 2024 zijn dit vergunningen onder de Omgevingswet geworden. Ongewijzigde bestemmingsplannen zijn per 1 januari opgegaan in het omgevingsplan van de gemeente.

Gevolgen in het kort voor nieuwe windparken

Voor nieuwe windparken gelden de rijksregels voor windturbines in het Bal en Bkl niet meer. Dit is juridisch vastgelegd in de overbruggingsregeling. Tot de nieuwe regels voor windturbineparken in werking treden, moet het bevoegd gezag voor nieuwe windparken voorschriften opnemen in de omgevingsvergunning milieu, als , in het of in de omgevingsvergunning . Situaties met 3 of meer windturbines zijn altijd vergunningplichtig sinds 1 januari 2024.

Situaties met 1 of 2 windturbines: geen gevolgen

Voor situaties met 1 of 2 windturbines verandert er niets, de direct werkende regels in het Bal blijven gelden, totdat de nieuwe rijksregels van kracht worden.  Wel moeten deze windmolens worden gemeld aan het bevoegd gezag. Voor deze windturbines is ook geen m.e.r.(-beoordeling) nodig. De uitspraak gaat alleen over situaties met 3 of meer windturbines. De voor MER relevante Europese 'SMB-richtlijn' geldt namelijk alleen voor windparken en niet voor 1 of 2 losse windturbines.

De overbruggingsregeling beperkt daarnaast het toepassingsbereik van  instructieregels en beoordelingsregels in het Bkl tot situaties met 1 of 2 windturbines. Ook het bruidsschat deel over windturbines in het Invoeringsbesluit geldt door de overbruggingsregeling alleen voor situaties met 1 of 2 windturbines.

Bestaande windparken

De tijdelijke overbruggingsregeling windturbineparken bevat tijdelijke milieuregels voor bestaande windturbineparken, met dezelfde milieubescherming als de buiten toepassing verklaarde algemene regels voor windturbines in hoofdstuk 3 van het Activiteitenbesluit. Zo is er een duidelijkere juridische borging.

Met bestaand bedoelen we hier zoals de situatie was op 30 juni 2021, de datum van de uitspraak. Als de vergunning, het bestemmingsplan of het omgevingsplan na 30 juni 2021 is of wordt gewijzigd, is er geen sprake meer van een bestaande situatie.

De overbruggingsregeling voegde nieuwe paragrafen toe aan het Bal: 4.30a  Windturbines: tijdelijke regels geluid en 4.30b Windturbines: tijdelijke regels slagschaduw en lichtschittering. Paragraaf 3.2.4 Windturbine wijst deze nieuwe artikelen aan, alleen voor bestaande windparken. De eerdere artikelen in het Bal over externe veiligheid betreffen feitelijk bouwregels. En aangezien de windturbines in parken al bestaan, konden deze vervallen voor bestaande parken.

Bestaande verleende vergunningen voor inrichtingen type C en OBM-vergunningen voor inrichtingen type B (OBM) bleven geldig. Per 1 januari zijn deze vergunningen van rechtswege vergunningen onder de Omgevingswet geworden (ook de OBM's). Voor de voor de uitspraak verleende vergunningen zelf, is veelal een eigen milieueffectrapport (MER) gemaakt. Er is geen juridische grondslag om deze vergunningen in te trekken. Ook blijven besluiten met maatwerkvoorschriften geldig. Deze moeten dan wel zijn vastgesteld op uiterlijk 30 juni 2022, dus vóór de inwerkingtreding van de overbruggingsregeling.

De tijdelijke regels in het Bal gelden volgens de overbruggingsregeling tot en met uiterlijk 30 juni 2025. Vanaf uiterlijk een dag na die datum gelden de nog op te stellen nieuwe rijksregels voor windturbines. Deze volgen uit het traject van milieueffectrapportage voor de nieuwe rijksregels. De tijdelijke regels zullen (mogelijk aangepast) opgaan in overgangsrecht.

bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen voor afwijken van het bestemmingsplan waarin windturbineparken staan, bleven daarnaast geldig. Vanaf de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2024, zijn bestaande omgevingsplannen opgegaan in het omgevingsplan van de gemeente. Vergunningen voor afwijken van het bestemmingsplan zijn vergunningen voor geworden.

Publicatie overbruggingsregeling

De overbruggingsregeling bestaat uit een wijzigingsbesluit en een wijzigingsregeling. Het wijzigingsbesluit van medio mei 2022, wijzigde per 1 juli 2022 het Activiteitenbesluit, het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal), het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) en het Invoeringsbesluit. De wijzigingsregeling wijzigde de Activiteitenregeling en de Omgevingsregeling. Een eind augustus 2022 gepubliceerd, ander wijzigingsbesluit bevat nog enkele correcties.

Lees meer over de overbruggingsregeling in de Kamerbrief van 16 mei 2022.

Nieuwe windparken

Elke situatie met 3 of meer windturbines op land is vergunningplichtig onder de Omgevingswet. Met nieuwe bedoelen we hier elke na 30 juni 2021 (de datum van de RvS-uitspraak) gewijzigde situatie. Als de vergunning, het bestemmingsplan of het omgevingsplan na 30 juni 2021 is of wordt gewijzigd, is er dus geen sprake meer van een bestaande situatie, zoals we hierboven beschrijven.

Nog geen rijksregels

Er is een milieueffectrapportage nodig om de kaders te kunnen onderzoeken voor de nog op te stellen nieuwe rijksregels voor windparken. Daarom is er geen overbruggingsregeling voor nieuwe windparken. Voor nieuwe parken moet het bevoegd gezag daarom nu zelf voorschriften stellen. Afhankelijk van de maatwerkmogelijkheden binnen de nieuwe rijksregels, wordt onderzocht of er een overgangsregeling nodig is.

Zie ook de achtergrondinformatie in Kamerbrieven en op de website van Helpdesk Wind op Land.

Nieuw windpark

Door de uitspraak van de Raad van State kan het bevoegd gezag bij ruimtelijke inpassing of het verlenen van een omgevingsvergunning milieu voor een windpark, niet uitgaan van de rijksregels voor windturbines in hoofdstuk 4 van het Bal.

Tot de nieuwe rijksregels voor windturbineparken in werking treden, moet het bevoegd gezag zelf voorschriften opnemen in het belang van de bescherming van het milieu. Die voorschriften moeten worden voorzien van een actuele, deugdelijke, op zichzelf staande en op de aan de orde zijnde situatie toegesneden motivering, zo blijkt uit de uitspraak. De voorschriften komen in (opnemen in) de omgevingsvergunning milieu, een maatwerkvoorschrift, het omgevingsplan of in de omgevingsvergunning omgevingsplanactiviteit.

Hinderbeperking in het ruimtelijke spoor: ruimtelijke inpassing

Het oprichten en exploiteren van windparken en windturbines moet natuurlijk wel planologisch toegestaan zijn. Bestaande, ongewijzigde omgevingsplannen bleven gelding na de uitspraak. Lees meer over de gevolgen van de uitspraak voor ruimtelijke inpassing.

Praktijkvoorbeelden van eigen voorschriften

In april 2023 heeft de Raad van State uitspraken gedaan over door overheden gestelde eigen voorschriften bij 2 windparken. Helpdesk Wind op Land geeft een overzicht van door overheden gestelde eigen, lokale voorschriften voor windparken.

Samenwerking

Rond de gevolgen van de uitspraak werken de ministeries van Economische Zaken (EZ), Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO), met NP RES, RVO en IPLO samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW).

Kamerbrieven

Met deze brieven uit 2022 informeert de regering de Tweede Kamer over de overbruggingsregeling en acties naar aanleiding van moties van de Kamerleden Erkens en Leijten.

Informatie per milieuthema

Lees verder over de inhoudelijke invulling van omgevingsplan of omgevingsvergunning:



Maatwerkvoorschrift

Maatwerkvoorschrift als bedoeld in artikel 4.5, Omgevingswet. Deze begripsbepaling staat in de bijlage bij de Omgevingswet.

Artikel 4.5, Omgevingswet bepaalt dat het bevoegd gezag met een maatwerkvoorschrift een algemene regel voor een activiteit in een concrete situatie specifiek kan maken.

Omgevingsplan

Omgevingsplan als bedoeld in artikel 2.4 van de Omgevingswet. Deze begripsbepaling staat in de bijlage bij de Omgevingswet.

Artikel 2.4, Omgevingswet bepaalt dat er voor het grondgebied van de gemeente 1 omgevingsplan is waarin regels over de fysieke leefomgeving zijn opgenomen.

Omgevingsplanactiviteit (OPA)

Activiteit, inhoudende:

  1. een activiteit waarvoor in het omgevingsplan is bepaald dat het is verboden deze zonder omgevingsvergunning te verrichten en die niet in strijd is met het omgevingsplan,
  2. een activiteit waarvoor in het omgevingsplan is bepaald dat het is verboden deze zonder omgevingsvergunning te verrichten en die in strijd is met het omgevingsplan, of
  3. een andere activiteit die in strijd is met het omgevingsplan.

Deze begripsbepaling staat in de bijlage bij de Omgevingswet.

Onherroepelijk

Bij onherroepelijk:

  • is tegen een besluit geen bezwaar en beroep meer mogelijk
  • is tegen een besluit geen hoger beroep meer mogelijk, na een uitspraak van de rechter op een beroep