Achtergrond bij de uitspraak
Tot de uitspraak werd er bij ruimtelijke inpassing van windparken van uitgegaan dat ze moesten voldoen aan de eisen voor windturbines in hoofdstuk 3 van het Activiteitenbesluit. Bij het plannen van een windturbinepark op een locatie in een bestemmingsplan werd daarom rekening gehouden met die normen. De RvS vond het aanvaardbaar om het beschermingsniveau van die normen als uitgangspunt te nemen.
Door de uitspraak over windturbineparken was dit niet langer mogelijk. Het beschermingsniveau voor de bestemming van een windturbinepark moet sinds de uitspraak worden voorzien van een 'actuele, deugdelijke, op zichzelf staande en op de aan de orde zijnde situatie toegesneden motivering'.
De uitspraak van de RvS over een windpark werkt door in de direct werkende Rijksmilieuregels voor windturbineparken in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal), die vergelijkbaar zijn met de Activiteitenbesluit regels. Maar deze werkt ook door in de 'bruidsschat Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup)' voor het omgevingsplan en in de specifieke instructieregels Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) van het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl).
Gevolgen voor ruimtelijke inpassing van nieuwe windparken
Ook onder de Omgevingswet (sinds 1 januari 2024) moet ruimtelijke inpassing van een windpark sinds de uitspraak worden voorzien van een 'actuele, deugdelijke, op zichzelf staande en op de aan de orde zijnde situatie toegesneden motivering'.
Windparken zijn aangewezen als milieubelastende activiteit in paragraaf 3.2.4 in het Bal, maar er zijn geen direct werkende milieuregels. Uit artikel 3.13 van het Bal volgt vergunningplicht voor een nieuw windpark (3 of meer windturbines bij elkaar). Maar het Bal wijst geen inhoudelijke milieuregels van hoofdstuk 4 of 5 aan. Wel is de zorgplicht van het Bal van toepassing, op basis waarvan de gemeente maatwerkvoorschriften kan stellen.
De gemeente kan daarnaast regels stellen aan windparken in het omgevingsplan Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup), of in de omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup). Het Rijk en de provincie kunnen windparken via een projectbesluit mogelijk maken.
Gevolgen voor bestaande windparken
Het volgende geldt alleen als een windpark ongewijzigd is sinds de RvS uitspraak (30 juni 2021). Als een park is of wordt gewijzigd is er niet meer sprake van een bestaande situatie (zie Bal artikel 3.14b). De gevolgen van de RvS uitspraak voor de diverse Rijksregels zijn juridisch verwerkt in wijzigingen door een 'overbruggingsregeling'.
Bestemmingsplannen
Windturbineparken die op de datum van de uitspraak al waren toegestaan, mochten in werking blijven of opgericht worden. Onherroepelijke Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen voor afwijken van het bestemmingsplan waarin windturbineparken staan, bleven daarnaast geldig.
Vanaf de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2024, zijn bestaande omgevingsplannen opgegaan in het omgevingsplan van de gemeente. Vergunningen voor afwijken van het bestemmingsplan werden vergunningen voor omgevingsplanactiviteiten Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup).
Milieuregels bij elkaar in het Bal
Bestaande, ongewijzigde windparken vallen onder paragraaf 3.2.4 van het Bal, en zijn hiermee een milieubelastende activiteit, maar de maatwerkmogelijkheden zijn beperkt (Bal artikel 3.14b lid 3).
Voor bestaande parken geeft het Bal tijdelijke regels voor geluid in paragraaf 4.30a en voor slagschaduw in 4.30b. Deze zijn gelijk aan de eerdere regels in het Activiteitenbesluit. Paragraaf 4.30 in het Bal over externe veiligheid betreft feitelijk bouwregels. En aangezien de windturbines in parken al bestaan, hoeven deze niet te gelden voor bestaande parken.
Gevolgen voor 1 of 2 windturbines bij elkaar
Maximaal 2 windturbines zijn juridisch geen windpark. De regels in het Activiteitenbesluit en nu het Bal bleven gelden na de RvS uitspraak. Ook de bruidsschatregels voor geluid en slagschaduw gelden daarom alleen voor 1 of 2 losse windturbines. En dit geldt ook voor de specifieke instructieregels in het Bkl voor geluid, externe veiligheid en slagschaduw.
Meer informatie
Op een aparte pagina gaan we uitgebreid in op de gevolgen van de uitspraak per situatie met windturbines. Daar bespreken we de milieuregels in algemene Rijksregels, de omgevingsvergunning milieu of de omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit.
Meer informatie over de inhoudelijke invulling van die regels:
Lees ook praktijksituatie windturbines.
