Bodemambities voor bodemafdekking
Het afdekken van de bodem kan nadelige gevolgen hebben, zoals voor de opvang van water in de bodem. Een niet-afgedekte bodem is nuttig voor onder meer het ecosysteem. Overheden kunnen in hun ruimtelijke plannen bodemafdekking beperken. Er zijn instrumenten ontwikkeld om overheden te helpen bij hun beleid.
Uitleg over bodemafdekking
Bodemafdekking is het bedekken van de bodem met verhardingen of bebouwing. Het hoort vaak bij een gebiedsontwikkeling. Een onafgedekte of 'open' bodem heeft veel nuttige functies die hij niet meer kan vervullen na afdekking. De nuttige functies heten ook wel ecosysteemdiensten. Een gezonde open bodem levert veel ecosysteemdiensten en kan in belangrijke mate bijdragen aan het bereiken van maatschappelijke opgaven. Dit is bijvoorbeeld voedselvoorziening. Verder kan een niet-bedekte bodem bijdragen aan het beperken van de impact van klimaatverandering. Bij een open bodem is namelijk meer ruimte voor infiltratie van neerslag en waterbeschikbaarheid in droge tijden.
Kansen
Bij ruimtelijke ontwikkelingen kan de bodem helpen om de impact van klimaatverandering op te vangen. Door in de plannen rekening te houden met de bodem kunnen bodemafdekking en de effecten ervan beperkt blijven. Meervoudig ruimtegebruik kan bodemafdekking verminderen of voorkomen. Zo kunnen overheden ruimtelijke ontwikkelingen inzetten om bestaande groene en blauwe structuren (natuur en water) te behouden. Dan draagt de bodem bij aan een gewenste stedelijke ontwikkeling en een verbetering van het stadsklimaat. Ook waterdoorlatende materialen en compenserende maatregelen als groene daken kunnen bijdragen aan het beperken van de problemen.
Risico's
Het afdekken van de bodem heeft meerdere nadelige gevolgen. De infiltratie van water in de bodem vermindert en daarmee ook het waterbergend vermogen, de wortelgroei van planten en het bodemleven. Minder infiltratie van water zorgt ook voor minder grondwater voor waterwinning.
Relatie met andere thema's
Bodemafdekking staat in relatie tot thema's als aardkundige waarden, biodiversiteit, bodemvruchtbaarheid, bodemdaling, grondwater, verdichting, versnippering, verzilting en waterbergend vermogen.
Instrumenten
Links naar meer informatie
- Brochure en factsheets Bodemafdekking
- Rapport Bodem als draagvlak voor een klimaatbestendige en gezonde stad, RIVM
- Rapport Succesfactoren voor klimaatadaptatie - Effectief beleid voor open bodem en groen in Europese voorlopersteden (pdf, 534 kB), RIVM
- Publicatie Zonneparken en bodemafdekking: Trade-offs of win-win bij energieopwekking en bodemfuncties?, Wageningen University
- Ecosysteemdiensten van de bodem, RIVM
- Klimaatverandering in het stedelijk gebied: groen en waterberging in relatie tot de bodem, RIVM
- Beschermen van waterbelangen