Brochure en factsheets Bodemafdekking

Bodemafdekking versus open bodem

De bodem is een kostbaar goed. De meeste mensen realiseren zich niet welke nuttige functies een onbedekte bodem vervult. We zijn voor de voedselvoorziening voor een groot deel afhankelijk van de bodem. Het groen in de stad draagt bij aan lagere temperaturen. Het hemelwater in de bodem kan wateroverlast gedurende hevige buien beperken en droogte voorkomen. Naast praktische functies wordt de bodem door bewoners in een stad met groen en water ook gewaardeerd in hun recreatie en prettige leefomgeving. Door toenemende verstedelijking neemt het oppervlak onbedekte bodem af. Voor een deel is daar niets aan te doen. Nieuwe gebouwen en wegen blijven noodzakelijk. Toch is het goed mogelijk om de gevolgen van die bodemafdekking te beperken.

Wat kunnen we er aan doen?

Door meervoudig ruimtegebruik, zoals het herbestemmen van monumentale panden en bouwen in de hoogte en diepte, kan het te bedekken oppervlak worden beperkt. Door herontwikkeling van oudere bedrijventerreinen kan vruchtbare bodem in het buitengebied worden gespaard. Door de gebiedsontwikkeling aan te passen op bodemeigenschappen en kwetsbaarheid en te letten op bestaande groene en blauwe structuren kunnen nadelige effecten worden beperkt. Met groene gevels en daktuinen kan ook voor compensatie worden gezorgd. Tenslotte zijn er veel onbenutte mogelijkheden voor open en doorlatende bestratingen die het mogelijk maken de bodem te benutten.

Wie kan een bijdrage leveren?

Bodemafdekking beperken is een zaak van ons allemaal. Overheden kunnen beleid maken gericht op het beperken van bodemafdekking en instrumenten inzetten als voorlichting en subsidies om doelen te bereiken. Alle partijen die betrokken zijn bij gebiedsontwikkeling kunnen hun steentje bijdragen. Tenslotte kan ook de burger in eigen tuin een nuttige bijdrage leveren.

Handreiking

Bodemafdekking is een zaak met veel invalshoeken. Om informatie 'op maat' te kunnen aanbieden is gekozen voor een factsheet bodemafdekking met generieke informatie en vier factsheets die ieder vanuit een ander perspectief ingaan op mogelijkheden om bodemafdekking, of de effecten daarvan, te beperken. We bevelen u van harte aan om naar deze factsheets te gaan en u te laten verleiden door de mooie voorbeelden.

Bewustwording

Bewustwording, agenderen van bodemafdekking en ambities formuleren, is een eerste stap. Hierop gaan we in bij de factsheet bewustwording. Op deze factsheet zijn mooie voorbeelden te zien van dakparken, klimaatbestendig bouwen, visies en ambities in binnen- en buitenland, meervoudig ruimtegebruik en stadslandbouw.

Locatiekeuze

Vervolgens is het zaak om bij de keuze van locaties voor gebiedsontwikkeling rekening te houden met bodemafdekking. Met een juiste sturing kunnen de effecten van bodemafdekking worden beperkt, zoals de factsheet locatiekeuze laat zien. In deze factsheet komen bijvoorbeeld de Triple-O aanpak, de succesvolle herontwikkeling van verouderde bedrijfsterreinen en de mogelijkheden om bestaande groene en blauwe structuren te herstellen in combinatie met gebiedsontwikkeling aan bod.

Gebiedsontwikkeling

Gebiedsontwikkeling is een kwestie van planning. Van het vertalen van een opgave naar de inrichting van een gebied. Het betekent ook duurzaamheid als uitgangspunt nemen en ongewenste effecten op de omgeving vermijden. Bodemafdekking is daarbij een item waarmee rekening moet worden gehouden. De factsheet gebiedsontwikkeling geeft inspirerende voorbeelden van meervoudig ruimtegebruik door verschillende niveaus te benutten en futuristische oplossingen als verticale tuinen. Daarnaast worden hulpmiddelen gegeven waarmee de stedenbouwkundige kan worden verleid om met het thema bodemafdekking rekening te houden, zoals thematische kaarten en een beslissingsondersteunend instrument dat de gevolgen van keuzes voor bodemafdekking expliciet maakt.

Detailontwerp, realisatie en beheer

Ten slotte kan ook in de ontwerp- en realisatiefase nog veel worden bijgedragen aan het beperken van bodemafdekking. In de factsheet detailontwerp, realisatie en beheer worden voorbeelden gegeven van waterdoorlatende verhardingen, combinaties van infrastructuur en groen ('groene trambanen'), en combinaties van waterberging met andere noodzakelijke stedelijke functies.

De allermooiste voorbeelden zijn samengevat in de brochure Bodemafdekking.