Zoeken in deze site

Gezonde bodem voor iedereen

Voldoende land en gezonde bodems zijn essentieel voor onze welvaart en ons welzijn. Conflicten om ruimte en bodemgebruik zijn nu al aan de orde van de dag. De toekomstplannen van Nederland eisen nog meer van ons land en onze bodems. Het wordt tijd dat we bewust met ons land en onze bodems omgaan.

Maatschappelijk belang

Land en bodem dragen bij aan onze welvaart en ons welzijn doordat:

  • land fysieke ruimte biedt om te werken, te wonen, te produceren en te recreëren
  • land en bodem ons grondstoffen leveren
  • land en bodem de basis zijn onder onze natuur
  • ons land(schap) bijdraagt aan onze Nederlandse identiteit
  • de (landbouw)bodem de basis is voor veel van ons voedsel
  • een schone bodem voor ons (drink)water kan zuiveren en opslaan
  • de bodem opslagruimte biedt aan duurzame energie en CO2 kan vastleggen
  • de bodem in natte tijden water kan opslaan voor droge tijden
  • het bodemleven bijdraagt aan de biodiversiteit, een enorme bron van genen is en daarmee een potentiële bron is van bijvoorbeeld toekomstige medicijnen
  • een open bodem in de stad bijdraagt aan regulatie van de temperatuur van de stad (tegengaan hittestress)

Wat slecht beheer veroorzaakt

Slecht beheer van bodems en druk op land leidt tot:

  • verdroging, verzuring, verdichting, verlies van bodemvruchtbaarheid, emissie van CO2
  • verdwijnen van planten en dieren en verstoring van ecosystemen
  • problemen als paalrot, verzakken van huizen, overstromen van straten, breken van leidingen
  • een verminderde gezondheid door bijvoorbeeld bodemverontreiniging en hitte in de stad
  • conflicten over gebruik van ruimte (denk aan de plaatsing van windmolens, distributiecentra, zonnevelden op landbouwgrond)
  • opdrijven van grondprijzen
  • inefficiënt ruimtegebruik en bouwen op de 'verkeerde' plaats

Duurzame Ontwikkelingsdoelen

Land en bodem hebben een groot maatschappelijk belang. De overheid werkt dan ook aan beleid voor duurzaam gebruik van de bodem. Dus zo'n gebruik van bodem en land waarmee het voor de volgende generaties mogelijk blijft om in hun levensbehoeften te voorzien. Ook zij moeten de bodem kunnen gebruiken voor landbouw, natuur, drinkwater en bijvoorbeeld woningbouw.

Met het ondertekenen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals, SDGs) zegt Nederland om te werken aan duurzaam gebruik, behoud en herstel van bodems. Hiermee helpt Nederland een einde te maken aan de wereldwijde opgaven om extreme armoede, ongelijkheid, onrecht en klimaatverandering te beëindigen. Dat kan niet zonder gezonde bodems.

SDG-doel 15: leven op land

Doel 15: Bescherm, herstel en bevorder het duurzaam gebruik van ecosystemen, beheer bossen duurzaam, bestrijd woestijnvorming en landdegradatie en draai het terug en roep het verlies aan biodiversiteit een halt toe.

SDG-doel 15: leven op het land

SDG-doel 15, leven op land, vraagt ons om voor 2030 alle bodems duurzaam te gebruiken en gedegradeerde bodems te herstellen. Door menselijke activiteiten staan ecosystemen onder druk: dieren sterven uit, bossen verdwijnen, woestijnen rukken op, land en bodems degraderen, risico's op zoönosen zoals het COVID-19 virus, nemen toe. Voor onze toekomst is het dus belangrijk dat de soortenrijkdom van leven op aarde op peil blijft. Daarvoor is een goede kwaliteit en voldoende beschikbaarheid van land en (voedings)bodem voor deze ecosystemen nodig.

SDG-doel 15.3: landgebruik in balans

Doel 15-3: Tegen 2030 de woestijnvorming tegengaan, aangetast land en gedegradeerde bodem herstellen, ook land dat wordt aangetast door woestijnvorming, droogte en overstromingen, en streven naar een wereld die qua landdegradatie neutraal is.

SDG-subdoel 15.3 gaat specifiek over het tegengaan van landdegradatie en verlies van bodemkwaliteit. Dat betekent dat de manier waarop we het land en de bodem gebruiken in balans is met de geschiktheid en de behoefte van de natuur en de behoeften van mensen. Dit noemen we landdegradatieneutraliteit. Om dit doel te halen voor 2030, moet Nederland nog flink actie ondernemen. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit zette al belangrijke acties in gang. Zij stelde een visie op met daarin het doel dat uiterlijk in 2030 alle Nederlandse landbouwbodems duurzaam worden beheerd.

Link tussen bodem en de andere SDG-doelen

Afbeelding met iconen van alle 17 SDG-doelen

De bodem heeft veel functies, zie schema Ondergrondkwaliteiten. De bodem kan water filteren, water vasthouden, CO2 binden, huizen dragen, planten voeden, warmte vasthouden, koelte bieden, is het huis van miljarden organismen en is de schatkamer van ons verleden. Organische stof, bodemleven en de chemische en fysische samenstelling spelen daarin een belangrijke rol.

Met deze functies kan de bodem maatschappelijke opgaven helpen oplossen. Bodem is dan ook belangrijk om veel andere SDG-doelen te halen.

Gezonde bodems dragen onder andere bij aan:

  • SDG-doel 2: geen honger
  • SDG-doel 3: goede gezondheid en welzijn
  • SDG-doel 6: schoon water en sanitair
  • SDG-doel 7: betaalbare en duurzame energie
  • SDG-doel 9: industrie, innovatie en infrastructuur
  • SDG-doel 11: duurzame steden en gemeenschappen
  • SDG-doel 12: verantwoorde consumptie en productie
  • SDG-doel 13: klimaatactie
  • SDG-doel 14: leven in het water
  • SDG-doel 15: leven op land

Meer informatie over SDGs

Algemeen

Bodem en SDGs

Hoe Nederland het doet