Bodem en circulaire economie
Het Rijk werkt samen met het bedrijfsleven aan een duurzame recycle-economie voor de toekomst. In deze circulaire economie bestaat geen afval en worden grondstoffen steeds opnieuw gebruikt. In het Nationaal Programma Circulaire Economie 2023 - 2030 staat wat nodig is voor een circulair Nederland in 2050.
Rijksbreed programma
Het Rijk heeft in 2016 het rijksbrede programma Circulaire Economie opgestart. De rol van de bodem in de voorziening van minerale grondstoffen, fossiele energiedragers, de productie van biomassa als vervangbare grondstof en biofuel en de rol bij de sluiting van kringlopen door het terugvoeren van afvalstoffen in de bodem is daar duidelijk terug te vinden. Deze kennisagenda moet dan ook duidelijk aansluiten bij de Kennis- en Innovatieagenda Circulaire Economie.
Trends
Momenteel zijn er enkele actuele ontwikkelingen over grondstoffen en ondergrond die aandacht vragen naast wat al in de kennisagenda bodem en ondergrond is aangereikt:
- Nu de economie weer groeit, is er ook weer een forse toename in de bouwactiviteiten. In termen van volumina is de bouwsector samen met de gww-sector een grootverbruiker van grondstoffen. Het gaat hier in eerste instantie om basale grondstoffen als zand en grind, samen met secundaire grondstoffen. Optimalisatie van hergebruik van materialen voor de bouw- en gww-sector blijft actueel, want de beschikbaarheid van primaire bouwstoffen als grind en zand knelt.
- Er is groeiende interesse om te bouwen met slappe klei naast het traditionele gebruik van stevig zand en grind als bouwmateriaal. Een voorbeeld van hergebruik van grond zijn de Marker Wadden. De langetermijnbestendigheid van de Marker Wadden is nog onbekend: de interactie tussen fysische, biogeochemische en ecologische processen is nog in hoge mate onbekend, maar belangrijk om de stabiliteit en de natuurwaarde te kunnen voorspellen.
- Wat ook steeds prangender aandacht vraagt, is mest als grondstof. De recente mestfraude heeft duidelijk gemaakt dat mest nog steeds in forse hoeveelheden wordt gedumpt op het land en niet gezien wordt als waardevolle grondstof van nutriënten. Het is om diverse redenen noodzakelijk dat mest als grondstof gezien wordt die gerecycled zou moeten worden tot een nuttige, secundaire grondstof.
- Binnen de circulaire economie is niet alleen het sluiten van grondstofkringlopen van belang, maar ook hoogwaardig hergebruik van bodem en ruimte. Bijvoorbeeld het opnieuw in gebruik nemen van de ruimte van stortplaatsen voor economisch hoogwaardiger toepassingen na terugwinning van de grondstoffen uit het afval dat daar ligt. Hiermee zouden ook de kosten van de eeuwigdurende nazorg van stortplaatsen in Nederland verminderen.
Kennisvragen
Bovenstaande recente ontwikkelingen leiden tot de volgende generieke vragen:
- langetermijnstrategie voor winning van zand, grind en klei in relatie tot o.a. Omgevingswet, ruimtegebruik op de Noordzee (voor energievoorziening), natuurontwikkeling, beschikbaarheid secundaire bouwstoffen?
- wat zijn de cruciale eigenschappen van slappe grond om het te gebruiken als (bouw)grondstof?
- wat zijn geschikte technisch-economische methoden om met name varkens- en koeienmest te gebruiken als secundaire grondstof?
- Welke technische en economische methoden zijn er voor het opruimen van stortplaatsen?
- Hoe sluiten we kringlopen van bioproducten en mineralen in de landbouw in relatie tot bodemkwaliteit?
BodemVizier
BodemVizier is een zoekinstrument voor bodemprofessionals. Er zijn veel instrumenten te vinden. Evenals veel documentatie rond duurzaam gebruik van de ondergrond, bodem(beheer), klimaatadaptatie, stedelijke (her)ontwikkeling, waterbeheer en gebiedsontwikkeling. Deze zoekmachine geeft voor specifieke situaties (handelingen) bestaande, nuttige informatie.
Zoeken binnen BodemVizier
Instrumenten over Circulaire economie