Kwaliteit in ontwerp, aanleg en beheer van bodemenergiesystemen
Voor ontwerp, aanleg en beheer van bodemenergiesystemen stelt het Besluit bodemkwaliteit (Bbk) eisen aan kwaliteitsborging. Een instantie moet erkend zijn om deze werkzaamheden te mogen uitvoeren.
Kwaliteitsborging: erkenningen en certificering
Een goed ontwerp, een juiste aanleg en exploitatie van bodemenergiesystemen vraagt om deskundigheid. Het is belangrijk aantasting en verontreiniging van de bodem te voorkomen en een optimale energiebalans te realiseren.
Om deze deskundigheid te borgen staan in het Besluit bodemkwaliteit en de Regeling bodemkwaliteit werkzaamheden die samenhangen met het ontwerp, de aanleg en de exploitatie. Deze werkzaamheden mogen alleen door erkende bedrijven worden uitgevoerd. Een opdrachtgever of initiatiefnemer mag deze werkzaamheden alleen uitbesteden aan deze erkende bedrijven.
Een erkenning wordt, namens de minister van Infrastructuur en Waterstaat, afgegeven door Rijkswaterstaat Bodem+. Uitgangspunt voor een erkenning is een certificaat op basis van een beoordelingsrichtlijn en protocollen. Erkende bedrijven zijn opgenomen in het zoekmenu 'erkende bodemintermediairs' van Rijkswaterstaat Bodem+.
Werkzaamheden waarvoor erkenning verplicht is
Het ontwerpen, installeren en beheer en onderhoud van een bodemenergiesysteem mag alleen door daarvoor erkende bedrijven worden uitgevoerd. Er is onderscheid in verschillende hieronder genoemde werkzaamheden.
Het uitvoeren van mechanische boringen voor de aanleg van het ondergrondse deel van een bodemenergiesysteem is vastgelegd in de BRL SIKB 2100, ‘Mechanisch boren' en de daaraan gekoppelde protocollen en normen.
Het ondergrondse deel
Het ondergrondse deel van een bodemenergiesysteem valt onder de BRL SIKB 11.000 en de daaraan gekoppelde normen en protocollen. De volgende werkgebieden worden onderscheiden:
- 1a. Ontwerpen op hoofdlijnen van open bodemenergiesystemen
- 1b. Ontwerpen op hoofdlijnen van gesloten bodemenergiesystemen
- 2a. Ontwerpen in detail van open bodemenergiesystemen
- 2b. Ontwerpen in detail van gesloten bodemenergiesystemen
- 3a. Installeren van open bodemenergiesystemen
- 3b. Installeren van gesloten bodemenergiesystemen
- 4a. Beheren en onderhouden van open bodemenergiesystemen
- 4b. Beheren en onderhouden van gesloten bodemenergiesystemen
Technische informatie over mechanische boringen (BRL SIKB 2100), het ontwerp, de realisatie en het beheer en onderhoud van het ondergrondse deel van het bodemenergiesysteem (BRL SIKB 11000) staat op de website van SIKB.
Het bovengrondse deel
Het bovengrondse deel van een bodemenergiesysteem valt onder de BRL KBI 6000 (de onderdelen 6000-00 en 6000-21) en de daaraan gekoppelde normen en protocollen. In BRL KBI 21 zijn er de volgende werkgebieden:
- Ontwerpen van energiecentrales van bodemenergiesystemen van individuele woningen (ontwerpen, klein)
- Installeren van energiecentrales van bodemenergiesystemen van individuele woningen (installeren, klein)
- Beheren van energiecentrales van bodemenergiesystemen van individuele woningen (beheren, klein)
- Ontwerpen van energiecentrales van bodemenergiesystemen van woongebouwen en/of utiliteitsgebouwen (ontwerpen, groot)
- Installeren van energiecentrales van bodemenergiesystemen van woongebouwen en/of utiliteitsgebouwen (installeren, groot)
- Beheren van energiecentrales van bodemenergiesystemen van woongebouwen en/of utiliteitsgebouwen (beheren, groot).
Technische informatie over het ontwerp, de realisatie en het beheer en onderhoud van de energiecentrale (BRL KBI 6000) staat op de website van InstallQ.
Uitbesteden werkzaamheden
Werkzaamheden die erkenningsplichtig zijn mogen alleen worden uitbesteed aan een erkend bedrijf. Dit volgt uit het Besluit bodemkwaliteit: 'Aangewezen werkzaamheden mogen alleen door een erkend bedrijf worden uitgevoerd.' Dat geldt ook voor uitbestede werkzaamheden. In de BRL KBI 6000-00, paragraaf 6.2, staat bovendien: 'Een opdracht mag slechts worden uitbesteed aan een andere certificaathouder.'
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) geeft in een memo aan welke afwijkingen er in de praktijk voorkomen. ILT treedt handhavend op tegen deze afwijkingen. Lees de memo Inhuurconstructies BRL 6000-21 (pdf, 262 kB).
Inhuren werkzaamheden
Volgens BRL KBI 6000-00/21 mag voor het uitvoeren van erkende werkzaamheden aan het bovengrondse deel van bodemenergiesystemen personeel van een ander bedrijf worden ingehuurd. Dit is onder de voorwaarde dat deze persoon voldoet aan dezelfde eisen die gelden voor het personeel van het bedrijf dat BRL KBI 6000-00/21 erkend is.
Dit betreft:
- vakbekwaamheid: de persoon moet beschikken over de juiste diploma’s. Deskundigheidseisen staan in de BRL KBI 6000-21. Zie voor specificatie de website van Kwaliteit voor Installaties Nederland (InstallQ).
- werken onder het kwaliteitssysteem van het erkende bedrijf dat inhuurt. De persoon moet bijvoorbeeld checklists hanteren die het erkende bedrijf ook hanteert.
Deze eisen aan inhuur staan in de BRL KBI 6000-00 en 6000-21.
Uitvoeringsmethoden HUM en BUM
De Handhaving Uitvoerings Methode (HUM) is een handreiking voor toezicht en handhaving van de algemene regels bij bodemenergiesystemen. De Besluitvorming Uitvoerings Methode (BUM) is een handreiking voor het toetsen en beschikken van aanvragen voor bodemenergiesystemen.
Er zijn handreikingen voor zowel open bodemenergiesystemen (bevoegd gezag provincie) als gesloten bodemenergiesystemen (bevoegd gezag gemeente). De handreikingen zijn in beheer bij het SIKB.