Torenmodel voor ondergrond en ruimtelijke ordening
Het Torenmodel is een instrument om de overlegstructuur te verbeteren van deskundigen en betrokkenen bij het thema ondergrond. Betrokkenen krijgen inzicht in elkaars ambities en zien welke stappen nog nodig zijn om die ambities gezamenlijk te behalen.
Leer- en ontwikkelproces
De ondergrond moet een volwaardig en integraal onderdeel zijn van processen in ruimtelijke ordening. Daar zijn de insiders het inmiddels met elkaar over eens. Maar wat is een goede aanpak hiervoor? De verschillende fasen in het leer- en ontwikkelproces om die integratie te realiseren zijn vastgelegd in het Ontwikkelingsmodel Ondergrond. Dat is op zijn beurt weer gebaseerd op het Torenmodel, dat is ontwikkeld aan de Wageningse Business School.
Het Torenmodel laat zien welke stappen nodig zijn om van de ondergrond een volwaardig en integraal onderdeel te maken van processen in ruimtelijke ordening. Betrokkenen kunnen met het model nagaan welke toren van toepassing is op hun organisatie. Vervolgens kunnen ze zien wat in die situatie een logische volgende stap is.
Bij toren 0 kent RO de toegevoegde waarde van de ondergrond in zijn proces nog niet. Ondergrond is nog sectoraal aan het werk en kent het belang van de ondergrond binnen het RO-proces nog niet. Vanuit die fase moeten de volgende stappen worden genomen:
- Van toren 0 naar toren 1: bewustwording/oriëntatie. Nieuwe situatie: RO heeft zich georiënteerd en weet globaal waar ondergrond onderdeel moet vormen van zijn proces. Inventarisatie ondergrondthema's is uitgevoerd en 1e aanzet voor visie en ambities gereed.
- Van toren 1 naar toren 2: aansluiten/verbinden. Nieuwe situatie: RO is bekend met de ondergrond en weet wat er aan informatie, zowel van de kansen als beperkingen, beschikbaar is. Ondergrond is bekend met de ondergrond binnen het RO-proces en schetst zowel de kansen als de beperkingen.
- Van toren 2 naar toren 3: interactie/verdiepen. Nieuwe situatie: RO geeft de ondergrond een plek in zijn proces en stelt vragen over de mogelijkheden die de ondergrond biedt. Ondergrond levert informatie op maat voor het RO-proces en schetst proactief de combinatiekansen met de ondergrond.
- Van toren 3 naar toren 4: implementatie/integratie. Nieuwe situatie: RO geeft ondergrond een vanzelfsprekende plaats in zijn proces. Ondergrond draait volwaardig mee in RO-proces en combineert de ondergrond met de ruimtelijke vraagstukken in een gebied.
Samenwerken in een netwerk
In het Torenmodel werken betrokkenen uit de wereld van ondergrond en ruimtelijke ordening samen in een netwerk. Daarbij is de inzet om zoveel mogelijk van elkaar te leren en elkaars ambities op te stapelen. En om de ambities niet ten koste van elkaar te laten gaan. Daarvoor is inzicht nodig in hoe de ondergrond bij de betrokkenen al deel uitmaakt van de ruimtelijke ordening. Is er nog geen sprake van inbedding van ondergrond in de ruimtelijke ordening? Dan bevindt de gemeente (of de medewerker van de gemeente) zich in fase 1 (toren 1: bewustwording en oriëntatie). Is die inbedding volledig? Dan bevindt de gemeente zich bij toren 4.
Structuur voor overleggen
Het Torenmodel geeft ook een duidelijke structuur mee voor bijeenkomsten met bodemdeskundigen en mensen van ruimtelijke ordening. Het is een procesinstrument dat een aantal regels stelt aan de overlegstructuur. Hierdoor luisteren beide partijen meer naar elkaars belangen en doen ze een goede stap naar het wederzijdse en of gemeenschappelijke belang van bodem.
Meer informatie
Bekijk het Ontwikkelingsmodel ondergrond: