Veelgestelde vragen nazorg bodem - financieel

Regelingen

Regeling met een fonds

De saneerder en eventuele belanghebbenden zetten geld als fonds opzij en brengen dat onder bij een andere, niet commerciële rechtspersoon zoals een stichting waar eventueel ook het bevoegd gezag aan deelneemt en aan wie de eigendom van de vervuilde locatie wordt overgedragen. Het bedrag moet overeenkomen met de gekapitaliseerde, eeuwigdurende lasten om de eeuwigdurende nazorg en het terugvalscenario uit te kunnen voeren. De stichting moet als taak hebben het plegen van nazorg, onderzoek en monitoring en het uitvoeren van eventuele aanvullende saneringsmaatregelen. De stichting moet daarvan periodiek verantwoording afleggen aan het bevoegd gezag. Deze regeling wordt onder meer toegepast in de provincies Groningen en Drenthe voor de in het veenkoloniale gebied veel voorkomende gedempte wijken.

Voor- en nadelen van een hypotheekregeling

Bij een hypotheekregeling heeft u geen anderen nodig dan de saneerder (ervan uitgaande dat die eigenaar is) en het bevoegd gezag. De eigenaar geeft nl. het hypotheekrecht aan het bevoegd gezag; bij bijv. borgtocht en bankgarantie is wel een derde nodig. Bij hypotheek kan het bevoegd gezag bij wijze van reële executie de locatie of een andere onroerende zaak waarop de hypotheek is gevestigd, verkopen aan derden. Een hypotheek op de locatie vormt doorgaans een beletsel de juridische eigendom van de locatie te vervreemden zolang aan de nazorgverplichtingen niet is voldaan en het recht van hypotheek niet is opgeheven. En mocht verkoop toch plaatsvinden, dan kan het hypotheekrecht tegen de koper gebruikt worden wegens de zakelijke werking ervan. Een hypotheekregeling kan uitkomst bieden waar andere zekerheden niet mogelijk zijn of waar de saneerder financiële verplichtingen aangaat die hij pas kan betalen uit de opbrengst bij verkoop. Het is mogelijk dat op de locatie reeds een recht van hypotheek rust (denk aan banken). Er kan dan een tweede recht van hypotheek gevestigd worden ten behoeve van het bevoegd gezag. In dat geval kan de hypotheekregeling haar effect verliezen als geschikte mogelijkheid voor het bevoegd gezag omdat de eerste hypotheek (gevestigd ten gunste van bijvoorbeeld een bank) voorgaat. Een nadeel kan zijn dat wegens de resterende bodemverontreiniging de waarde van het vervuilde onroerend goed (ondanks de sanering) minder waard is.

Bankgaranties

Stel dat de bank niet tot een bankgarantie voor de door de saneerder te plegen nazorg bereid is, wat zegt dat over de financiële draagkracht van de saneerder?

Het kan betekenen dat het bedrijf onvoldoende draagkrachtig is om de nazorgkosten te financieren, hetgeen een waarschuwing kan zijn voor het bevoegd gezag. De bank zal namelijk op haar beurt beoordelen of het bedrijf voldoende verhaal biedt. Bij bodemverontreiniging is dit een reëel risico, aangezien eigendom en beheer van de verontreinigde locatie vaak afzonderlijk worden ondergebracht in een aparte rechtspersoon. Aangezien de vervuilde eigendom meestal weinig waard is, biedt de eigenaar ervan doorgaans weinig verhaalsmogelijkheden.

Kan het eisen van een bankgarantie als voorschrift bij de instemming met een nazorgplan onredelijk zwaar zijn?

Dat is niet uit te sluiten. Jurisprudentie moet dit uitwijzen. Uit jurisprudentie van de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (nr. 200509072/1 d.d. 22 november 2006 betreffende het Besluit financiële zekerheid milieubeheer) blijkt dat wanneer de solvabiliteit beneden een bepaald niveau ligt en er geen vrijwillige financiële zekerheid wordt gesteld, het bevoegd gezag zich in redelijkheid op het standpunt kan stellen dat het opleggen van een verplichting tot het stellen van financiële zekerheid nodig is. Mocht een bankgarantie niet lukken, dan kan bijv. aan hypotheekstelling gedacht worden.

Borgtocht

Voor- en nadelen van borgtocht

Bij borgtocht zijn er ten minste drie partijen. De partij die borg stelt (de borg) komt dan met het bevoegd gezag overeen dat wanneer de saneerder in gebreke blijft bij het uitvoeren van nazorgmaatregelen, hij (de borg) de nagelaten nazorg zal verrichten. Borgtocht kan vooral daar uitkomst bieden waar geen bankgarantie mogelijk is en de grond na sanering nog zo vervuild blijft dat een hypotheekregeling ook weinig waarborgen geeft.

Meer antwoorden op veelgestelde vragen

Er zijn ook antwoorden op vragen over de algemene kant van nazorg, bijvoorbeeld over de Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen onroerende zaken (Wkpb) en over nazorg en de Wbb.