Overgangsrecht beperkingenbesluiten voor bodem
Er kan overgangsrecht gelden voor beperkingenbesluiten voor bodem. Onder de Wet bodembescherming (Wbb) heeft het bevoegd gezag beschikkingen genomen. Hieruit kunnen publiekrechtelijke beperkingen volgen. Een deel van die besluiten valt onder het overgangsrecht. Dit betekent dat de Wet bodembescherming blijft gelden voor deze beperkingen of maatregelen.
Publiekrechtelijke beperkingen voor bodem
Als na een bodemsanering een leeflaag wordt aangelegd die bewaard moet blijven, legt het bevoegd gezag dit vast in een besluit. Dat is een besluit evaluatieverslag of nazorg. Dit is een voorbeeld van een zogenaamd beperkingenbesluit bodem. Volgens de Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen onroerende zaken (Wkpb) moet dit besluit in de openbare registers van het Kadaster komen of geregistreerd blijven staan.
In de Wet bodembescherming staan regels om de ernst van een bodemverontreiniging vast te stellen. En om te bepalen of een sanering nodig is. Uit een besluit of een bevel kunnen beperkingen of maatregelen volgen. De beperkingen of maatregelen kunnen uit verschillende bodembesluiten volgen en in verschillende fasen van de sanering voorkomen.
Registratie van een beperking is gekoppeld aan zo’n besluit. Dit heet een beperkingenbesluit.
Overgangsrecht
Is op de besluiten genomen onder de Wet bodembescherming het overgangsrecht van toepassing? Dan blijft het oude recht van toepassing op de beperkingen die uit deze besluiten voortvloeien. Dat is de Wbb inclusief de Wkpb, het Aanwijzingsbesluit Wkpb, de Regeling kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen onroerende zaken en de Regeling beperkingenregistratie Wbb zoals die golden vóór de inwerkingtreding van de Omgevingswet.
In de Aanvullingswet bodem (o.a. artikel 3.1 en 3.2) is bepaald welke besluiten (geheel of gedeeltelijk) onder het overgangsrecht vallen.
De Wbb blijft geheel en al van toepassing bij een:
- beschikking 'ernst en spoed' (artikel 29 en 37 Wbb)
- beschikking 'ernst en geen spoed' als er een saneringsplan is ingediend (artikel 29 en 37 Wbb)
- beschikking 'ernst en geen spoed' met een maatregel of een beperking die betrekking heeft op het gehele vastgestelde geval van ernstige bodemverontreiniging (artikel 37 lid 4 Wbb)
- bevel in het geval van een ongewoon voorval (artikel 30 en 31 Wbb)
- nazorg (voorschriften nazorg (artikel 39c en 39d Wbb) en instandhoudingsverplichting (artikel 39b juncto 14 BUS)
Als er nog geen sanering heeft plaatsgevonden, dan valt het vervolgtraject ook onder het overgangsrecht. Voor bijbehorende beperkingen geldt ook overgangsrecht. Een overzicht van de beperkingenbesluiten die onder de Omgevingswet geregistreerd moeten blijven in de openbare registers van het Kadaster staat in het Aanwijzingsbesluit Wkpb. Besluiten die geheel en al onder het overgangsrecht vallen blijven geregistreerd in de openbare registers van het Kadaster na inwerkingtreding van de Omgevingswet onder dezelfde kadastrale code.
Gedeeltelijk of geen overgangsrecht
Er kan ook sprake zijn van gedeeltelijk of geen overgangsrecht.
Als een besluit niet onder overgangsrecht valt (besluiten ernst en geen spoed uitgezonderd), dan moet de registratie van het betreffende beperkingenbesluit in de openbare registers van het Kadaster beëindigd worden.
Bij de besluiten ernst en geen spoed kan er geen of gedeeltelijk overgangsrecht gelden. Let op: als er voor een besluit ernst en geen spoed geheel en al overgangsrecht geldt, wordt dat hierboven beschreven). Er zijn verschillende categorieën:
- Besluit ernst en geen spoed valt in zijn geheel niet onder het overgangsrecht.
Als er geen overgangsrecht geldt, moet de registratie aangepast worden door het bevoegd gezag Wbb (provincie of bevoegd gezag gemeente). Het besluit ernst en geen spoed is namelijk relevant voor het toepassingsbereik van 2 bruidsschatregels (onderdeel uitmakend van het tijdelijk deel van het omgevingsplan), in verband waarmee in het Aanwijzingsbesluit Wkpb een nieuw beperkingenbesluit is aangewezen. In dit kader moet het bevoegd gezag Wbb de besluiten ernst en geen spoed laten hercoderen en de (bruidsschat)code die bij het nieuwe beperkingenbesluit hoort code inschrijven in de openbare registers van het Kadaster. Zie hiervoor de informatie over het nieuwe Aanwijzingsbesluit Wkpb (de geconsolideerde versie) op de pagina over de Wkpb. - Besluit ernst en geen spoed met deelsaneringsplan. In geval van een deelsaneringsplan geldt alleen overgangsrecht voor het gedeelte van de verontreiniging (indien beschikt als ernst en geen spoed) waarvoor dit deelsaneringsplan is ingediend (artikel 3.1, lid 1 onder c, Aanvullingswet bodem). Hiervoor moet het bevoegd gezag Wbb al dan niet het werkingsgebied wijzigen. Dit betekent dat voor het overige gedeelte van de verontreiniging waarvoor geen overgangsrecht geldt de Omgevingswet geldt. Dit besluit wordt daarmee ook van belang als onderdeel van de betreffende regels in de bruidsschat. Het bevoegd gezag Wbb moet in dat geval een nieuw beperkingenbesluit inschrijven met de bijbehorende bruidsschatcode en daarbij verwijzen naar het besluit ernst en geen spoed.
- Besluit ernst en geen spoed met beperkingen of maatregelen zoals bedoeld in artikel 37 lid 4 Wbb. In geval van een maatregel of beperking op grond van artikel 37 lid 4 Wbb geldt alleen overgangsrecht voor deze maatregel of beperking. Het bevoegd gezag Wbb moet hiervoor het werkingsgebied wijzigen. Dit betekent dat voor het overige gedeelte van de verontreiniging waarvoor geen overgangsrecht geldt de Omgevingswet geldt. Het besluit wordt daarmee van belang als onderdeel van de betreffende regels in de bruidsschat. Het bevoegd gezag Wbb moet in dat geval een nieuw beperkingenbesluit inschrijven met de bijbehorende bruidsschatcode en verwijzen naar het besluit ernst en geen spoed.
De gemeente wordt bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet verantwoordelijk voor de registratie van voornoemde nieuwe categorie beperkingenbesluiten bestaande uit het zogeheten Wbb-besluit 'ernst en geen spoed', voor zover dat niet onder het overgangsrecht valt en van belang blijft voor toepassing van de bruidsschat.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft op 18 september 2023 de Wkpb-bevoegde overheden een aantal brieven gestuurd over de wijzigingen die de Omgevingswet met zich meebrengt voor de Wkpb. De bijlage bij deze brieven bevat een transponeringstabel die een overzicht geeft van alle veranderingen en acties die ondernomen moeten worden, ook voor bodem.
Daarnaast is er een actualisatie van een handreiking over de Wkpb en bodem. Deze geeft praktische handvatten aan de bevoegde overheden Wbb, zodat de registratie van de Wbb-besluiten op de juiste manier plaatsvindt.
Ten slotte is er ook nadere informatie over de Wkpb en de Omgevingswet op de website van het Kadaster te vinden.