Besluit en Regeling bodemkwaliteit

Besluit bodemkwaliteit na inwerkingtreding Omgevingswet

De regels voor hergebruik van bouwstoffen, grond en baggerspecie staan deels in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en deels in het Besluit bodemkwaliteit (Bbk). Via het Aanvullingsbesluit bodem is het Bbk gewijzigd. De gewijzigde regels zijn per 1 januari 2024 in werking getreden, gelijktijdig met de Omgevingswet.

Op verzoek is een geconsolideerde versie van het Besluit bodemkwaliteit (pdf, 296 kB) ontwikkeld zoals geldend na inwerkingtreding van de Omgevingswet. Een artikelsgewijze toelichting bij de gewijzigde artikelen is opgenomen in het Aanvullingsbesluit bodem Omgevingswet. De artikelsgewijze toelichting bij ongewijzigde artikelen en het oorspronkelijke algemene deel van de Nota van Toelichting is te vinden in de publicatie van het Besluit bodemkwaliteit in het Staatsblad 2007, 469.

Opbouw van het Besluit bodemkwaliteit (Bbk)

Het Bbk kent 4 hoofdstukken:

• hoofdstuk 1: Algemene bepalingen
• hoofdstuk 2: Kwaliteit van de uitvoering van een werkzaamheid
• hoofdstuk 2a: Afgifte van milieuverklaringen bodemkwaliteit
• hoofdstuk 3a: Handelingen met bouwstoffen

Algemene bepalingen

In hoofdstuk 1 van het Bbk staat een aantal definities. Ook de Regeling bodemkwaliteit 2022 (Rbk 2022) bevat definities. De begrippenlijst bevat de belangrijkste definities. De meeste komen overeen met de definities die vóór de inwerkingtreding van de Omgevingswet al in het Bbk stonden. Een aantal definities zijn gewijzigd of toegevoegd. De belangrijkste wijziging is de definitie van partij grond of baggerspecie Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup).

Kwaliteit van de uitvoering van een werkzaamheid (kwalibo)

Kwalibo staat voor kwaliteitsborging in het bodembeheer. Het is het onderdeel van het Bbk dat de kwaliteit regelt van de uitvoering van werkzaamheden in het bodembeheer. Dit gebeurt door onder andere eisen te stellen aan certificerende instellingen, certificaathouders, producten en diensten. Bepaalde werkzaamheden mogen alleen uitgevoerd worden door gecertificeerde en/of geaccrediteerde personen en bedrijven, die ook erkend moeten zijn.

Daarnaast mag het bevoegd gezag alleen aanvragen voor een vergunning of een melding in behandeling nemen wanneer de bodemgegevens afkomstig zijn van erkende bedrijven. En als ze zijn uitgevoerd volgens de daarvoor geldende documenten.

In normdocumenten staan de werkzaamheden waarop kwalibo van toepassing is. Normdocumenten zijn protocollen en beoordelingsrichtlijnen. Gecertificeerde en/of geaccrediteerde bedrijven moeten een kwaliteitssysteem hebben. Controle vindt plaats door certificerende instellingen en/of een accreditatie-instantie. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is bevoegd gezag. Zij kan handhavend optreden tegen organisaties die zonder erkenning werkzaamheden verrichten of niet volgens normdocumenten werken.

Afgifte van milieuverklaringen bodemkwaliteit

Het Bal stelt eisen aan de kwaliteit van toe te passen grond, baggerspecie of bouwstoffen. Voor het aantonen van de milieuhygiënische kwaliteit van een partij grond, baggerspecie of bouwstoffen is een milieuverklaring bodemkwaliteit noodzakelijk. Voor het kunnen vaststellen van de kwaliteitseisen op een toepassingslocatie is vaak ook informatie nodig over de kwaliteit van de (water)bodem. Ook die kwaliteit volgt uit een milieuverklaring bodemkwaliteit.

Het Bbk kent 5 verschillende milieuverklaringen bodemkwaliteit. Elke verklaring heeft zijn eigen mogelijkheden en voorwaarden en ook eigen regels.

Handelingen met bouwstoffen

Er zijn allerlei handelingen met bouwstoffen. Ze worden gemaakt, bedrijven hebben ze voorhanden, vervoeren ze of stellen ze aan een ander ter beschikking. Ook worden bouwstoffen ingevoerd in Nederland. Dit zijn handelingen zonder direct gevolg voor de fysieke leefomgeving waar deze bouwstoffen worden toegepast. Daarom staan deze eisen in het Bbk en niet in het Bal.

Regeling bodemkwaliteit

De Rbk 2022 bevat nadere uitwerkingen van onderwerpen uit het Bbk. In de Rbk 2022 staan onder andere de volgende onderwerpen:

• aanwijzing van de werkzaamheden en normdocumenten die onder de erkenningsregeling kwalibo vallen
• regels aan hoe bij twijfel onderzoek gedaan kan worden naar de vraag of sprake is van een vormgegeven of een niet-vormgegeven bouwstof, of dat sprake is van een bouwstof, grond of baggerspecie
• nadere regels over de afgifte van de verschillende milieuverklaringen bodemkwaliteit voor bouwstoffen, grond, baggerspecie en de (water)bodem
• alle normen die horen bij de kwaliteitseisen voor bouwstoffen, grond of baggerspecie en de daarbij horende toetsregels. De normen staan in de bijlagen van de Rbk 2022
• aanwijzing van Beoordelingsrichtlijnen en normdocumenten.

De actuele (nu geldende) versie van de Rbk 2022 is te raadplegen via wetten.overheid.nl. Voor het uitgebreide algemene en artikelsgewijze deel van de toelichting kunt u de publicatie van de Rbk 2022 uit de Staatscourant 2023, 1338 raadplegen.