Omgaan met situaties zonder vastgelegd voorschriftengebied

Situatie 1: nieuw zeer kwetsbaar gebouw in aandachtsgebied

Binnen een aandachtsgebied is de bouw van een zeer kwetsbaar gebouw al planologisch toegestaan. Het enige dat nog ontbreekt, is de omgevingsvergunning voor de technische bouwactiviteit. Omdat het aandachtsgebied in kwestie in het omgevingsplan niet is aangewezen als brandvoorschriftengebied of explosievoorschriftengebied, gelden er geen aanvullende bouwtechnische eisen.

Dan geldt het volgende:

• Een nieuw op te richten zeer kwetsbaar gebouw binnen dat gebied hoeft niet te voldoen aan aanvullende bouwtechnische eisen. Daarmee gelden de eisen uit artikel 4.90-4.96 Besluit bouwwerken leefomgeving niet.
• Het weigeren van een aanvraag voor een omgevingsvergunning voor een technische bouwactiviteit kan in dit geval niet, als deze aan de overige eisen voldoet.

Belangrijk is dat een gemeente deze situatie eigenlijk moet voorkomen. Daarvoor is het nodig dat de gemeente weet waar zeer kwetsbare gebouwen mogelijk zijn en tijdig voorschriftengebieden aanwijst.

Situatie 2: nieuw zeer kwetsbaar gebouw in aandachtsgebied

Binnen een aandachtsgebied is een zeer kwetsbaar gebouw gepland dat nog niet in het omgevingsplan past. Daarom is een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA) nodig om de bouw toch mogelijk te maken. In dit geval is het aandachtsgebied, of een deel daarvan, niet aangewezen als brandvoorschriftengebied of explosievoorschriftengebied. Daardoor zijn er geen aanvullende bouwtechnische eisen van toepassing.

In dat geval geldt:

• Het artikel 8.0b van het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) schrijft voor dat het bevoegd gezag onder andere toetst aan artikel 5.14 van het Bkl. Volgens artikel 5.14 Bkl moet voor een zeer kwetsbaar gebouw altijd een voorschriftengebied zijn aangewezen. Het bevoegd gezag moet daarom de aanvraag voor de BOPA weigeren.
• Maar, het bevoegd gezag kan via de BOPA op grond van artikel 12.27c van het Bkl een voorschriftengebied aanwijzen.
• Een andere optie is om het voorschriftengebied en de bijbehorende begrenzing via een wijziging van het omgevingsplan vast te leggen.
• Pas nadat een voorschriftengebied is aangewezen, kan het bevoegd gezag het gebouw toestaan.

Situatie 3: nieuwe milieubelastende activiteit met aandachtsgebied nabij zeer kwetsbaar gebouw

Een bedrijf doet een aanvraag voor een BOPA voor een milieubelastende activiteit (mba) met een aandachtsgebied, nabij een zeer kwetsbaar gebouw. Het aandachtsgebied van deze mba komt over het zeer kwetsbare gebouw te liggen. Ook hier is het aandachtsgebied (of een deel ervan) niet als brandvoorschriftengebied of explosievoorschriftengebied aangewezen in het omgevingsplan.

• Het artikel 8.0b van het Bkl schrijft voor dat het bevoegd gezag onder andere toetst aan artikel 5.14 van het Bkl. Volgens artikel 5.14 Bkl moet voor een zeer kwetsbaar gebouw altijd een voorschriftengebied zijn aangewezen. Het bevoegd gezag moet daarom de aanvraag voor de BOPA weigeren.
  Een toelichting hierop staat in de Nota van Toelichting (NvT) bij artikel 8.10a. 'Als met een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit een risicovolle activiteit wordt toegelaten die zal leiden tot een aandachtsgebied waarbinnen zeer kwetsbare gebouwen zijn toegelaten, zal die omgevingsvergunning op grond van artikel 8.0b van het Besluit kwaliteit leefomgeving moeten worden geweigerd wanneer ten behoeve van die gebouwen geen voorschriftengebied is aangewezen.'
• Het bevoegd gezag moet eerst het voorschriftengebied en de bijbehorende begrenzing via een wijziging van het omgevingsplan vastleggen. Pas daarna kan het de aanvraag voor de BOPA goedkeuren.

Situatie 4: nieuwe milieubelastende activiteit met aandachtsgebied nabij zeer kwetsbaar gebouw

Een bedrijf doet een aanvraag voor een mba die binnen het omgevingsplan past. Het aandachtsgebied van een mba komt over een zeer kwetsbaar gebouw te liggen. Ook hier is het aandachtsgebied (of een deel ervan) niet als brandvoorschriftengebied of explosievoorschriftengebied aangewezen in het omgevingsplan.

Belangrijk is dat een gemeente deze situatie eigenlijk moet voorkomen. Bij het opstellen van het omgevingsplan moet zij aangeven op welke locaties mba's met brand- en of explosieaandachtsgebieden mogen komen.

Stel dat de gemeente dit niet heeft gedaan, dan geldt het volgende:

• Het ontbreken van een voorschriftengebied in het omgevingsplan is geen reden om een vergunning voor een milieubelastende activiteit te weigeren. Het uitgangspunt daarbij is dat de activiteit binnen het omgevingsplan past.
• Wel kan de afweging van het groepsrisico binnen aandachtsgebieden een rol spelen bij de beoordeling van de vergunning. Die beoordeling vindt plaats op basis van artikel 8.10a van het Bkl. Zie hiervoor ook de toelichting op dat artikel.
• De beoordeling kan leiden tot weigering van de vergunning, bijvoorbeeld als activiteiten onaanvaardbare risico's voor de omgeving veroorzaken of in strijd zijn met het gebiedsgerichte beleid.

Situatie 5: melding van propaantank nabij zeer kwetsbaar gebouw

Een melding wordt gedaan voor een propaantank met een aandachtsgebied dat over een zeer kwetsbaar gebouw ligt. Ook hier is het aandachtsgebied (of een deel ervan) niet als brandvoorschriftengebied of explosievoorschriftengebied aangewezen in het omgevingsplan. Dan geldt het volgende:

• Hier is geen beoordelingsmoment vanuit het Bkl waarbij de propaantank geweigerd kan worden.
• Voor meldingsplichtige propaantanks met aandachtsgebieden over zeer kwetsbare gebouwen is het raadzaam dit via het omgevingsplan te regelen.
• Het omgevingsplan kan een vergunningplicht voor deze tanks opnemen.
• De toelichting bij het Omgevingsbesluit (paragraaf 3.2.9) benadrukt het belang van het omgevingsplan bij het reguleren van milieubelastende activiteiten en het toedelen van functies.
• Via het omgevingsplan kunnen ook beoordelingskaders voor afwijkingen worden vastgelegd, waardoor bepaalde effecten van activiteiten vooraf kunnen worden getoetst.
• Voorbeelden van dergelijke regelingen zijn te vinden in artikelen 22.262 en 22.263 van de bruidsschat.
• Een andere mogelijkheid is het uitsluiten van zeer kwetsbare gebouwen op bepaalde locaties. Hierbij is wel de vraag of dit wenselijk en haalbaar is.