Start Monitoring Luchtkwaliteit MR2025

Monitoring Luchtkwaliteit MR2025

Op 12 maart 2025 start de monitoringsronde luchtkwaliteit voor de gemeenten en provincies in de aandachtsgebieden NO₂/PM₁₀ én Rijkswaterstaat. Dit jaar aangevuld met alle Schone Lucht Akkoord (SLA)-deelnemers.

Datakwaliteit verbeterslag in MR2025

In januari is in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) een start gemaakt om de datakwaliteit in het CIMLK te verbeteren. Deze actie richt zich vooral op het herbeoordelen van toetspuntlocaties langs het onderliggend wegennet (OWN) met relatief hoge concentraties. Hierbij ligt de focus op gebieden/gemeenten waar om uiteenlopende redenen (geen voormalig NSL-deelnemer, geen SLA-partner, geen recente actualisatie invoerdata, enzovoorts) de kans groot is dat een dergelijke actualisatie niet vanzelfsprekend mee loopt in deze komende monitoringsronde. Het doel van deze verbeterslag is om een zo realistisch mogelijk beeld van de resterende beleidsopgave te krijgen. Met deze actie wordt een eerste stap gezet, maar het vraagt ook nadrukkelijk om inzet van álle betrokken partijen om deze en komende monitoringsronden goed te kijken naar de juiste ligging van bestaande toets- en rekenpunten.

In de monitoringsrapportage 2024 (verwijst naar een andere website) is in bijlage 8 een tweetal tabellen opgenomen met verwachte overschrijdingen van de nieuwe EU-grenswaarden in 2030 op basis van de beschikbare gegevens uit de monitoring. Aanvullend hierop heeft IenW een opdracht aan adviesbureau Tauw gegeven om ruim 9000 receptoren (ruim 85 gemeenten) met relatief hoge concentraties in monitoringsjaar 2030 opnieuw te classificeren (betreft het een reken- of toetspunt), en in het geval van significante blootstelling^[1] het toetspunt juist te positioneren.

De gewijzigde invoer wordt (begin maart) vóór de start van de monitoringronde in het CIMLK ingevoerd, voorzien van een toelichting per punt waarom een wijziging is doorgevoerd. Daarnaast zal er door Tauw een verantwoordingsrapportage worden opgesteld, die begin maart beschikbaar zal komen. Bureau Monitoring (BM) informeert u daarover, zodra dit online staat.
De grotere gemeenten, de meeste provincies en Rijkswaterstaat zijn niet opgenomen in de selectie voor de verbeterslag omdat zij jaarlijks actualiseren (wettelijke eis) en zelf over de benodigde deskundigheid en ervaring beschikken om de CIMLK-data te actualiseren. Een aanvullend overzicht in het rapport kan een aanvullend inzicht geven. En: alle Monitoring Luchtkwaliteit-deelnemers wordt gevraagd de eigen uitwisselbestanden voor alle monitoringsjaren goed te bekijken en beoordelen of de toets- en rekenpunten juist zijn neergelegd. De CIMLK-gebruikers blijven verantwoordelijk voor de juistheid van de gegevens.

Gevraagde actie deelnemers

De herbeoordeling van receptoren is door Tauw verwerkt in een nieuw CIMLK-databestand. Het RIVM zet voorafgaand aan de nieuwe monitoringsronde een kopie van de gegevens van de vorige monitoringsronde klaar. Op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vervangt het RIVM de aangepaste receptoren in deze kopie. De analyse is uitgevoerd op het jaar 2030, maar als dezelfde receptoren in overige monitoringsjaren zijn opgenomen zijn ze daar ook vervangen.

De MR2025-data staat met de aanpassing van de receptoren voor ruim 85 gemeenten en enkele provincies klaar.

• BM vraagt het bevoegd gezag zelf te (laten) beoordelen of men akkoord gaat met de aanpassing.
• In het bestand (download) zijn de aangepaste receptoren te herkennen aan de toegevoegde tekst in het veld 'Opmerking'.
• Dit opmerkingenveld is ook in de kaart zichtbaar in de pop-up van detailgegevens.
• Bij de beoordeling kunt u gebruik maken van de informatie op lucht/waar-beoordeling/.
• Het bevoegd gezag kan altijd (!) veranderingen ongedaan maken en wijzigingen doorvoeren door zelf de bestanden te uploaden.
• Door aan het einde van de ronde te accorderen geeft het bevoegd gezag aan akkoord te zijn met de (nieuwe) data in het CIMLK.
• Let op: daarvoor is eHerkenning nodig. Vraag dit tijdig aan en regel uw autorisatie.

Gevraagde actie álle deelnemers aan monitoring

In MR2025 is het belangrijk dat álle deelnemers zelf goed naar de uitkomsten van de controle berekeningen kijken om onjuiste (bijna)overschrijdingen op toetspuntlocaties tijdig te kunnen corrigeren. Dit is ook het geval als deze punten al door Tauw zijn aangepast.

Het is ook mogelijk dat door een nieuwe GCN-kaart, aangepaste emissiefactoren of andere wijzigingen de situatie zodanig is gewijzigd dat er toch nog sprake is van een onterechte overschrijding.

Doorkijk naar 2026 en verder

Deze verbeterslag van data-kwaliteit in het CIMLK heeft als doel om het inzicht in het aantal resterende overschrijdingslocaties op basis van de nieuwe grenswaarden in 2030 te vergroten. Dit beeld is relevant voor IenW om, als stelselverantwoordelijke, een EU-roadmap op te stellen en daarnaast aanvullende beleidsopties te ontwikkelen.

Monitoringsjaren

In de MR2025 zijn de volgende jaren beschikbaar om te actualiseren: het gepasseerde jaar 2024 en de prognosejaren 2025, 2030 en 2035. De gegevens van het jaar 2035 zijn een kopie van het prognosejaar 2030 en staan klaar bij de start van de nieuwe monitoringsronde.

Rekentool 2025

Het beschikbaar komen van de Rekentool 2025 wordt rond 15 mei 2025 verwacht. Dat is later dan gewoonlijk. Het RIVM heeft geschoven in de planning van benodigde stappen om de rekentool vrij te geven. Daarmee zal de sluiting van deze monitoringsronde voor wegverkeer enkele weken later zijn en is voorlopig op 12 juni gezet. BM informeert u in de nieuwsbrieven.

Validatie CIMLK en gevolgen voor gereedstaande gegevens

Binnen het CIMLK is de validatie op de aan te leveren bestanden uitgebreid. Een tweetal controles hebben effect op de dataset.

• Voor wegverkeer en veehouderijen moet er minimaal een wegdelen- of veehouderijenbestand en een receptorbestand worden aangeleverd.
• Voor veehouderijen kunnen veehouderijen en receptoren niet in het buitenland liggen. Bestanden met informatie buiten de landsgrenzen, worden niet geladen. Deze regel is ingevoerd, omdat de toetsing aan de Europese grenswaarden op Nederlands grondgebied plaatsvindt.

Het RIVM heeft deze nieuwe validaties getest op de invoergegevens van MR2024. Niet alle bronhouders voldoen aan de voorwaarden. Dit heeft gevolgen voor de beschikbare gegevens (de exacte kopie van MR2024) voor MR2025. Zodra dit voor een bevoegd gezag van toepassing is, ontvangt u in week 10 (3 tot en met 7 maart) een e-mail van BM. BM verzoekt u de door het RIVM gemaakte keuzes te controleren en waar nodig aan te passen. Het bevoegd gezag blijft verantwoordelijk voor de aangeleverde gegevens. Bent u het eens met de gemaakte keuzes, dat graag bevestigen door te accorderen in het CIMLK.

Feedback wegverkeer en veehouderijen

Zoals elk jaar ontvangen specifieke gemeenten en provincies feedback op de data zoals dat afgelopen jaar in het CIMLK en de rapportage is opgenomen. U ontvangt in week 10 (3 tot en met 7 maart) een aparte inhoudelijke e-mail van BM. Bekijkt u deze mail goed, ook hiermee verbeteren we met elkaar de CIMLK-data.

[1] Blootstelling is een van de criteria om te boordelen of er op een rekenpunt ook getoetst moet worden aan de grenswaarden uit de EU-richtlijnen. Zie verder IPLO-toetsen luchtkwaliteit.

Planning van MR2025