Toelaten bedrijf en externe veiligheid

Invloed op en van de omgeving

Een bedrijf kan een risicobron zijn en effect hebben op de omgeving. Maar bedrijven moeten ook beschermd worden tegen andere risicobronnen

Door activiteiten met gevaarlijke stoffen bij een bedrijf, kan gevaar ontstaan voor de omgeving. Het gaat dan bijvoorbeeld om opslag, productie of gebruik van gevaarlijke stoffen. Er kan gevaar ontstaan door een explosie, brand of gifwolken.

Een bedrijf is meestal een beperkt kwetsbaar gebouw, maar kan ook een kwetsbaar gebouw zijn. Een bedrijf is een kwetsbaar gebouw als er veel personen tegelijk verblijven tijdens een groot deel van de dag. Een bedrijf is ook een kwetsbaar gebouw als het (deels) een kantoorfunctie heeft met een oppervlakte van meer dan 1.500 m².

Het is een risico om deze bedrijven in de buurt van andere risicobronnen toe te laten, zoals:

• bedrijven met gevaarlijke stoffen
• vervoer van gevaarlijke stoffen
• leidingen met gevaarlijke stoffen
• opslag van vuurwerk
• munitieopslag
• windturbines

Hoe minder personen aanwezig zijn rond deze activiteiten, hoe beter de veiligheidssituatie. Voldoende afstand tussen (beperkt) kwetsbare gebouwen en locaties en deze risicobronnen is daarom belangrijk.

In stedelijk gebied met veel behoefte aan bedrijven, is afstand houden niet altijd mogelijk. De gemeente moet dan afwegen of er sprake is van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat. Soms zijn aanvullende maatregelen nodig.

Maatregelen om risico’s te beperken

Er zijn verschillende maatregelen mogelijk om de risico’s te beperken, zoals:

• het houden van afstand tussen risicobron en kwetsbaar object
• de aanleg van een aarden wal
• zorgen voor vluchtroutes
• het aanpassen van gevels van gebouwen

Beoordelen en borgen bedrijven en externe veiligheid

De toelatingsregels in het omgevingsplan moeten voldoende bescherming bieden voor omwonenden en werknemers tegen de externe veiligheidsrisico’s. Het Bkl beschermt (beperkt) kwetsbare gebouwen en locaties via instructieregels. Een bedrijf is in het Bkl aangemerkt als een (beperkt) kwetsbaar gebouw.

Het toelaten van het bedrijf in de buurt van externe veiligheidsbronnen moet beoordeeld worden. Daarnaast kan een bedrijf ook een risicobron zijn voor de omgeving.

Meer informatie staat op de pagina Externe veiligheid in het omgevingsplan.

Bedrijf als risicobron

Een bedrijf met opslag, productie en gebruik van gevaarlijke stoffen is een risicobron. Deze bedrijven hebben een:

• plaatsgebonden risico en een
• aandachtsgebied

Bedrijven als risicobron en plaatsgebonden risico

De risicocontour (afstand rondom een bron) van het plaatsgebonden risico varieert per bron. Voor sommige bronnen gelden vaste afstanden. Bij andere bronnen moet de afstand worden berekend. In bijlage VII van het Bkl staan de vaste afstanden. Er staat ook in voor welke bronnen een berekening nodig is.

Er moet voldoende afstand zijn tussen het toe te laten bedrijf en (zeer) kwetsbare gebouwen en locaties. Dit moet zodanig zijn dat er geen (zeer) kwetsbare gebouwen en locaties in de risicocontour komen.

Meer informatie staat bij het thema externe veiligheid: Plaatsgebonden risico in het omgevingsplan.

Bedrijven als risicobron en aandachtsgebieden

Er zijn 3 soorten aandachtsgebieden: voor brand, explosies en gifwolken. Deze aandachtsgebieden vormen samen 'schillen' met verschillende afstanden tot de risicobron:

• de binnenste schil is het brandaandachtsgebied
• daaromheen ligt het explosieaandachtsgebied
• de buitenste schil is het gifwolkaandachtsgebied

Gemeenten moeten zoveel mogelijk voorkomen dat er (zeer) kwetsbare gebouwen in het aandachtsgebied van het bedrijf komen te liggen en moeten rekening houden met het groepsrisico.

Aandachtsgebieden worden niet in het omgevingsplan aangewezen, maar gelden van rechtswege. Dit filmpje legt uit wat aandachtsgebieden zijn.

Bedrijven als risicobron en belemmeringengebied buisleiding

Gemeenten moeten bij het toelaten van bedrijven rekening houden met het belemmeringengebied rond buisleidingen. Het is niet toegestaan om bouwwerken, zoals bedrijven, te bouwen binnen het belemmeringengebied. Dit bouwverbod is nodig voor de bescherming en het onderhoud van de buisleiding.

Het belemmeringengebied is 5 m vanaf het hart van de leiding. Voor een buisleiding voor aardgas met een druk tussen 1.600 en 4.000 kPa is een belemmeringengebied van 4 m aan beide kanten van de buisleiding voldoende.

Meer informatie staat bij het thema externe veiligheid: Belemmeringengebied buisleiding.

Bedrijf als kwetsbaar gebouw

Bij bedrijven (die een kwetsbaar gebouw zijn) in de buurt van deze bronnen zijn verschillende risicozones van belang:

• plaatsgebonden risico
• aandachtsgebieden
• explosieaandachtsgebieden
• belemmeringengebieden

Er zijn verschillende soorten risicobronnen.

Bedrijven als kwetsbaar gebouw en plaatsgebonden risico

Bedrijven die een (beperkt) kwetsbaar gebouw zijn, mogen niet worden toegelaten binnen de plaatsgebonden risicocontour van een bron. Het gaat om de volgende bronnen:

• opslag van gevaarlijke stoffen bij bedrijven
• het basisnet vervoer gevaarlijke stoffen (weg, water en spoor)
• buisleidingen met gevaarlijke stoffen
• windturbines

De risicocontour varieert per bron en is vastgelegd in het omgevingsplan. Voor kwetsbare gebouwen moet de gemeente de grenswaarde in acht nemen en voor beperkt kwetsbare gebouwen geldt de standaardwaarde. Van de standaardwaarde kan de gemeente gemotiveerd afwijken.

Meer informatie staat bij het thema externe veiligheid: Plaatsgebonden risico in het omgevingsplan.

Bedrijven als (beperkt) kwetsbaar gebouw en aandachtsgebieden

Er zijn 3 soorten aandachtsgebieden: voor brand, explosies en gifwolken. Deze aandachtsgebieden vormen samen 'schillen' met verschillende afstanden tot de risicobron:

• de binnenste schil is het brandaandachtsgebied
• daaromheen ligt het explosieaandachtsgebied
• de buitenste schil is het gifwolkaandachtsgebied

De volgende bronnen hebben een aandachtsgebied:

• opslag van gevaarlijke stoffen bij bedrijven
• het basisnet vervoer gevaarlijke stoffen (weg, water en spoor)
• buisleidingen met gevaarlijke stoffen

In een aandachtsgebied moet de gemeente rekening houden met het groepsrisico. Bijvoorbeeld door het niet toestaan van gebouwen binnen het aandachtsgebied of door het aanwijzen van een voorschriftengebied.

Als de gemeente een voorschriftengebied aanwijst voor nieuwe (beperkt) kwetsbare gebouwen, dan gelden er extra regels vanwege externe veiligheid. In een voorschriftengebied gelden de extra bouweisen van paragraaf 4.2.14 van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Het gaat bijvoorbeeld om extra eisen aan de brandwerendheid en de brandklasse van een gebouw. Er kan een kleiner of geen voorschriftengebied worden opgenomen als andere maatregelen in het omgevingsplan worden vastgelegd. Bijvoorbeeld een aarden wal.

Aandachtsgebieden worden niet in het omgevingsplan aangewezen, maar gelden van rechtswege. Buiten de aandachtsgebieden zijn bedrijven aanvaardbaar.

Dit filmpje legt uit wat aandachtsgebieden zijn.

Meer informatie staat bij het thema externe veiligheid: Aandachtsgebieden en voorschriftengebieden.

Bedrijven als (beperkt) kwetsbaar gebouw en explosieaandachtsgebieden

Er gelden explosieaandachtsgebieden bij:

• vuurwerkopslag (artikel 5.23 en verder van het Bkl)
• ontplofbare stoffen voor civiel en militair gebruik (paragraaf 5.1.2.5 van het Bkl)

De instructieregels gaan over effectafstanden. Binnen deze afstanden zijn bedrijven niet of slechts heel beperkt toegestaan. De afstanden staan in de bijlagen VIII (Vuurwerk) IX (civiel) en X (militair) van het Bkl.

Meer informatie staat bij het thema externe veiligheid op de pagina’s:

• Explosieaandachtsgebied vuurwerk
• Civiele en militaire explosieaandachtsgebieden

Gerelateerde pagina

• Thema Externe veiligheid