Zoeken in deze site

Proteus

Voor het vaststellen van risico's van onvoorziene lozingen door een zwaar ongeval, ontwikkelde Rijkswaterstaat de applicatie Proteus. Hiermee kunnen bedrijven scenario's modelleren en de risico's inzichtelijk maken en beoordelen. Proteus wordt regelmatig geüpdatet met onder meer bugfixes, wensen van gebruikers, dynamische wettelijke vereisten en nieuwe inzichten.

Direct naar documenten

Op de downloadpagina Proteus kunt u de volgende documenten downloaden:

  • Handleiding Proteus
  • Releasenotes Proteus
  • Lozingseisen WVO-vergunningen
  • Rapport Lozingseis-assistent

Wat doet de applicatie?

Proteus helpt bij het inschatten van de restrisico's. Proteus faciliteert en structureert het maken van de milieurisicoanalyse (MRA) en de beoordeling daarvan. De integrale aanpak van risico's van onvoorziene lozingen omvat drie stappen en Proteus helpt bij 2 daarvan (de stappen 2 en 3):

  1. Preventie
  2. Inschatten van restrisico's
  3. De beoordeling daarvan

Voor wie is de applicatie bedoeld?

Proteus is voor het bedrijfsleven, waterkwaliteitsbeheerders en mensen die belast zijn met de uitvoering van het Besluit Risico's Zware Ongevallen.

Selectie: drempelwaarden en weegfactoren

Om bedrijven aan te wijzen die Proteus moeten gebruiken, is er een selectiemethode met drempelwaarden volgens het CIW document Integrale afweging van risico's van onvoorziene lozingen (CIW 2000).

Met de Weegfactor-rekentool kan de gebruiker voor deze drempelwaarden de weegfactor bepalen die afhankelijk is van de dimensies van het ontvangende oppervlaktewaterlichaam.

Nieuwe release beschikbaar vanaf 31 oktober 2024

Proteus 5.1

Proteus 5.1. is sinds 24 oktober 2024 beschikbaar.

Vanaf 1 juli 2025 moeten nieuw op te stellen of te wijzigen MRA's met Proteus 5.1.14 te worden uitgevoerd. Er geldt een overgangstermijn van 6 maanden voor nu lopende MRA trajecten (Proteus versie 4.5). Vanaf 1 januari 2026 dienen alle MRA's met Proteus 5.1.14 te worden ingediend.

Belangrijkste wijzigingen in Proteus 5.1.14

  1. Database attributen toegevoegd voor zuren en basen eigenschappen
  2. Aanpassing beluchtingsvolume in Proteus
  3. De berekening ‘Breuk” van LeidingNode.cs naar NodeCalculations.cs verplaatst.
  4. In NodeCalculations.cs de tekst ‘Influent rwzi spilled unpurified vervangen’.
  5. De Oplosbaarheid grens in Proteus moet gewijzigd worden.
  6. Onduidelijkheid over en onjuist gebruik van de Skimmer capaciteit door Proteus is hersteld.
  7. Aan het tekenscherm een zoekfunctie voor units toegevoegd.
  8. Op diverse plekken in de applicatie een bericht toegevoegd voor de gebruiker t.a.v. gebruik zuren en basen.
  9. De oplosbaarheidsgrens standaard op 100mg/l gesteld i.p.v. 100 kg/m3

Bugfixes

  1. Het type overslagverbinding ontbrak op de overslag weg en overslag spoor
  2. Een afvalunit berekende de frequentie van een bepaald scenario aan de hand van het aantal vullingen. In het geval dat het aantal vullingen nul was, ging de berekening fout omdat er een deling door nul plaatsvond.
  3. Tijdens het openen van sommige productie-eenheden werd de aanvraag naar de database niet goed opgebouwd. Hierdoor ontstond er een foutieve aanvraag waaraan de database nooit kon voldoen.

Voor een compleet overzicht kan het bestand Releasenotes Proteus 5.1.14 gedownload worden.

Installeren Proteus 5.1.14

Vanaf 31 oktober 2024 is de nieuwe versie (versie 5.1.14) van het milieurisicomodel Proteus beschikbaar op Informatiepunt Leefomgeving.

Let op: als Proteus 5.1.14 standaard wordt geïnstalleerd, dan overschrijft deze Proteus 4.5.

Installeren Proteus 5.1.14 naast Proteus 4.5

Proteus 4.5 en Proteus 5.1 kunnen naast elkaar gedraaid worden. Het vereist de volgende opzet. Geef deze aanpak door aan de afdeling ICT, die ervoor zorgt dat het programma beschikbaar wordt gesteld op het netwerk

  1. Installeer Proteus 5.1.14
  2. Proteus 5.1 kan normaal opgestart worden
  3. Ga naar de installatie map van Proteus 4.5. Klik met de rechtermuisknop op Proteus.exe en kies 'start als administrator'. Proteus 4.5 zal nu normaal naast Proteus 5.1 opgestart worden. Eventueel kan een snelkoppeling gemaakt worden.

Proteus 4.5

Proteus 4.5 is sinds 22 maart 2021 beschikbaar.

Vanaf 1 juli 2021 moeten nieuw op te stellen of te wijzigen MRA's met Proteus 4.5 te worden uitgevoerd. Er gold een overgangstermijn van 6 maanden voor nu lopende MRA trajecten (Proteus versie 3.3). Vanaf 1 januari 2022 dienen alle MRA's met Proteus 4.5 te worden ingediend.

Belangrijkste wijzigingen in Proteus 4.5

  • De meest prioritaire bugs zijn opgelost.
  • Een aantal faalkansen is aangepast naar een lager risico volgens Bevi.
  • Unieke namen zijn nu vereist voor de units, installaties, enzovoort.
  • Het model voor de berekening van zuurstofdepletie is aangepast.
  • De rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) is niet meer een ontvangend oppervlaktewater, maar een station daar vlak voor.
  • Formules voor het falen van een rwzi zijn aangepast. Ook is een methodiek ontwikkeld voor de risicobepaling van falende rwzi.
  • In plaats van BZV-getal wordt nu het TZV-getal gebruikt. TZV is nog steeds BZV5, maar bij het ontbreken van een BZV-waarde moet een BZVafgeleid worden bepaald uit bijvoorbeeld de CZV- of de ThZV-waarde van de stof;
  • In de resultatentabel kan een overzicht worden ingezien van het verloop van de kansen en effecten langs de units in het model.

Voor een compleet overzicht kan het bestand Veranderingslog Proteus 4.5 gedownload worden.

Proteus 3.3 uitgefaseerd en blijft niet beschikbaar vanaf 1 januari 2025

Proteus 3.3 zal niet langer beschikbaar (te downloaden) blijven, omdat deze uitgefaseerd wordt. Proteus 4.5 en 5.1.14 zijn niet meer compatibel met oudere Proteus-bestanden.

Installeren Proteus 4.5

Tot 1 januari 2026 is de versie (versie 4.5) van het milieurisicomodel Proteus (zip, 10 MB) nog beschikbaar.

TZV nader bekeken

Dit wordt toegelicht in de notitie Omgaan met BZV- of TZV-waarden in Proteus 4 op deze webpagina.

Als er geen BZV-waarde bekend is, moet gekeken worden naar CZV of ThZV. CZV of ThZV-waarden moeten worden omgerekend met behulp van een afbreekbaarheidsconstante naar een BZVafgeleid.

De afbreekbaarheidsconstante is te vertalen uit de uitkomsten van testgegevens over de biologische afbreekbaarheid van de stof in kwestie. Dit zijn resultaten van readily biodegradability testen (RBT), inherent biodegradability testen (IBT), actiefslib batch testen en/of actiefslib simulatietesten die worden vermeld in bijvoorbeeld de ECHA-database of een MSDS.

IC50-waarden voor stoffen

IC50-waarden voor stoffen zijn vanaf versie 4.5 verplicht. In de Handleiding Proteus 4.5. wordt hier op ingegaan. Bij het inlezen van bestanden die in eerdere versies zijn gemaakt, worden door Proteus geschatte waarden ingevuld. Deze kunnen afwijken van de werkelijke waarden, zoals die in de literatuur te vinden zijn.

Een verdere toelichting is te vinden in de notitie IC50 bacterie testen. Daar staat ook in welke testen het best geschikt zijn.

Zuren en basen

Een onvoorziene lozing van een base of een zuur zal kunnen leiden tot een ongewenst pH effect in het ontvangende water. Dit geldt voor zowel een lozing op het oppervlaktewater als op de rwzi.

Het pH effect van de lozing kan worden vertaald naar een toxiciteitswaarde in mg/l. De berekende toxiciteitswaarde kan gebruikt worden in het Proteus. In de notitie Zuren en basen is beschreven hoe dit moet worden meegenomen in het model.

Gegevens rwzi

De ontwerpgrootte van een rwzi wordt in Proteus 4.5 gebaseerd op vervuilingseenheden (inwonersequivalenten of i.e.'s), waarbij 1 i.e. overeenkomt met 150 g TZV.

De gegevens zijn niet actueel, dus die moeten wel worden gecontroleerd bij het waterschap in kwestie.

Inwonersequivalenten omrekentool

De website van de watersector geeft de ontwerpgrootte in i.e. 150, maar soms ook in andere i.e.-typen (i.e. 136, i.e. 54).

Omrekenen van deze andere i.e.-typen naar i.e. 150

Omrekenen van andere i.e.-typen naar i.e. 150
Soort i.e. Omrekenen naar i.e. 150 *):
i.e. 150 (48,5 g BZV/dag) -
i.e. 54 (54 g BZV/dag) Vermenigvuldigen met: 0,8981
i.e. 136 (44 g BZV/dag) Vermenigvuldigen met: 1,1022
i.e. 60 (60 g BZV/dag) Vermenigvuldigen met: 0,8083

*) omrekening gaat via de BZV-component in het i.e.-getal.

Beluchtingscapaciteit rwzi

Daarnaast is er een Excelbestand beschikbaar ter correctie voor de werkelijke beluchtingscapaciteit van de rwzi in Proteus 4.5.

Contact over Proteus

Voor een vraag of melding over Proteus, gebruik en omissies kunt u het contactformulier gebruiken.

Downloads

Proteus 5.1.14

Proteus 4.5

Proteus 3.3