Waterkwaliteit Nationaal Water Model

Drinkwater

Het Nationaal Water Model richt zich bij het onderdeel Waterkwaliteit op de hoeveelheid voedingsstoffen (in vaktaal: nutriënten) in ons water. Deze stoffen (met name stikstof en fosfor) horen in het water, maar kunnen hier door toedoen van mensen in te hoge concentraties voorkomen. Dat is slecht voor ons drinkwater en voor kwetsbare natuur. Met behulp van het Nationaal Water Model kunnen we de ontwikkeling van de concentraties nutriënten berekenen en eventuele maatregelen toetsen.

De uitkomsten zet het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in voor de Nationale Analyse Waterkwaliteit. Verder wordt het waterkwaliteitsmodel gebruikt voor de evaluatie van de stroomgebiedbeheerplannen die binnen de Kaderrichtlijn Water worden opgesteld. Het model genereert ook input voor de jaarlijkse update van de Emissieregistratie.

Meer mogelijkheden

In 2020 is er een nieuw landelijk waterkwaliteitsmode (pdf, 17 MB)l voor nutriënten beschikbaar gekomen. Dit model biedt aanzienlijk meer mogelijkheden dan het STONE-instrumentarium dat voorheen werd gebruikt. Een belangrijk voordeel is dat het effect van ruimtelijke maatregelen nu kan worden doorgerekend, wat ook gebeurt, omdat er een directe koppeling aanwezig is met de hydrologie. Regionale toepassingen worden hiermee mogelijk.

In 2020 wordt dit model verder doorontwikkeld, zodat het kan worden ingezet voor berekeningen voor de 3^e generatie stroomgebiedbeheerplannen en voor het 7^e Nitraat Actie Programma in 2021. Met het oog op de verschillende toepassingen van het landelijk waterkwaliteitsmodel, is uitgebreid aandacht besteed aan de kwaliteitsborging en plausibiliteit van de modeluitkomsten. Hiervoor verwijzen we naar genoemde rapportage over het landelijk waterkwaliteitsmodel.

Tijdens de ontwikkeling van dit model hebben de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) en een aantal waterschappen al regionale pilots uitgevoerd, om in beeld te brengen hoe het landelijke waterkwaliteitsmodel in de toekomst ook op regionale schaal kan worden toegepast. In de komende jaren wordt het landelijk waterkwaliteitsmodel uitgebreid met berekeningen van de concentratie metalen in ons grond- en oppervlaktewater. Verder wordt er nagedacht over een eventuele uitbreiding met gewasbestrijdingsmiddelen.

Mestbeleid

Het Landelijk Waterkwaliteitsmodel is een instrumentarium waarmee de waterkwaliteitseffecten van het waterbeleid, het mestbeleid en klimaatverandering voor heel Nederland kunnen worden doorgerekend. Het Landelijk Waterkwaliteitsmodel bestaat uit meerdere modelcomponenten.

• Animo: berekent de uitspoeling van nitraat naar grondwater en de uit- en afspoeling van stikstof en fosfor naar oppervlaktewater.
• MT3D: berekent de nutriëntenconcentraties in het grondwater.
• Landelijk KRW-verkenner model: berekent de nutriëntenconcentraties en -vrachten in en naar het oppervlaktewater.

Het Landelijk Hydrologisch Model (LHM) en het Landelijk SOBEK Model (LSM) berekenen de waterbeweging als input voor het landelijke waterkwaliteitsmodel. De verdeling van de hoeveelheid mest over Nederland wordt berekend met behulp van het mestverspreidingsmodel INITIATOR.