Reikwijdte vergunningplicht milieubelastende activiteiten

Voor milieubelastende activiteiten kan een vergunningplicht gelden. Op deze pagina bespreken we hoe de vergunningplichten voor milieubelastende activiteiten van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) werken.

Inhoud van deze pagina:

Vergunningplicht afdeling 3.2 Bal: activiteiten die bedrijfstakken overstijgen

In afdeling 3.2 staan milieubelastende activiteiten die 'bedrijfstakken overstijgen': ze zijn niet gebonden aan een specifieke bedrijfstak. Sommige zijn vergunningplichtig, andere niet. Sommige zijn volledig vergunningplichtig, andere gedeeltelijk. Functioneel ondersteunende activiteiten zijn bij deze activiteiten geen onderdeel van de activiteit of de vergunningplicht. Als een activiteit uit afdeling 3.2 een IPPC-installatie of een andere milieubelastende installatie is, kunnen wel meer activiteiten onder de vergunningplicht vallen.Let op: een activiteit uit deze afdeling kan als zelfstandige activiteit niet vergunningplichtig zijn, maar toch onder een andere vergunningplicht vallen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als hij onderdeel is van een IPPC-installatie of een complex bedrijf.Er kan discussie zijn over de vraag wat precies onder de omschrijving van de vergunningplicht valt. Enkele voorbeelden uit de nota van toelichting die dit wat helderder kunnen maken:

Onder het opslaan van bepaalde stoffen valt ook het laden en lossen van deze stoffen.
Onder het aanleggen en gebruiken van een bodemenergiesysteem valt ook het vooronderzoek en het onderhouden en schoonspoelen van aangelegde systemen.
Onder het opslaan in een opslagtank valt ook het vullen of legen van de opslagtank met een tankwagen.

Als een activiteit deel uitmaakt van een bredere vergunningplichtige activiteit, zoals een IPPC-installatie, is deze discussie natuurlijk niet relevant.

Voorbeeld 1

Artikel 3.11 (aanwijzing milieubelastende activiteiten)

Als milieubelastende activiteit als bedoeld in artikel 2.1 wordt aangewezen het opwekken van elektriciteit met een windturbine met een rotordiameter van meer dan 2 m.
Onder de aanwijzing valt niet het opwekken van elektriciteit met een windturbine die deel uitmaakt van een windpark in de Noordzee als bedoeld in paragraaf 7.2.3.

Artikel 3.13 (aanwijzing vergunningplichtige gevallen)

Het verbod, bedoeld in artikel 5.1, tweede lid, van de wet, om zonder omgevingsvergunning een milieubelastende activiteit te verrichten, geldt voor de milieubelastende activiteit, bedoeld in artikel 3.11, voor zover het gaat om een windpark met 3 of meer windturbines.
De vergunningplicht geldt alleen voor een windpark met ten minste 3 windturbines dat niet in de Noordzee ligt. Functioneel ondersteunende activiteiten zijn geen onderdeel van de activiteit en geen onderdeel van de vergunningplicht.

Voorbeeld 2

Artikel 3.40d (aanwijzing milieubelastende activiteiten)

Als milieubelastende activiteit als bedoeld in artikel 2.1 wordt aangewezen het verbranden van bedrijfsafvalstoffen of gevaarlijke afvalstoffen:

in een andere milieubelastende installatie, of
buiten een installatie.

Artikel 3.40e (aanwijzing vergunningplichtige gevallen)

De vergunningplicht geldt onder andere voor het verbranden van afval in een andere milieubelastende installatie. Door het gebruik van dit begrip vallen veel meer zaken dan alleen de afvalverbrandingsinstallatie zelf onder de vergunningplicht.

Voorbeeld 3

Artikel 3.41 (aanwijzing milieubelastende activiteiten)

Als milieubelastende activiteiten als bedoeld in artikel 2.1 wordt aangewezen:

het exploiteren van een IPPC-installatie voor het behandelen van afvalwater, bedoeld in categorie 6.11 van bijlage I bij de richtlijn industriële emissies.

Artikel 3.42 (aanwijzing vergunningplichtige gevallen)

Beide artikelen noemen geen functioneel ondersteunende activiteiten. Maar omdat de hele IPPC-installatie vergunningplichtig is, zal een groot gedeelte van die activiteiten toch onder de vergunningplicht vallen.

Vergunningplicht afdeling 3.3 Bal: complexe bedrijven

Bij complexe bedrijven geldt de vergunningplicht in principe voor de hele locatie.

Voorbeeld 4

Artikel 3.57 (aanwijzing milieubelastende activiteiten)

Als milieubelastende activiteit als bedoeld in artikel 2.1 wordt aangewezen het exploiteren van een IPPC-installatie voor het raffineren van aardolie en gas, bedoeld in categorie 1.2 van bijlage I bij de richtlijn industriële emissies.
De aanwijzing omvat ook andere milieubelastende activiteiten die worden verricht op dezelfde locatie die dat exploiteren functioneel ondersteunen.

Artikel 3.58 (aanwijzing vergunningplichtige gevallen)

Zowel de hele IPPC-installatie, inclusief alle activiteiten die daarbij horen, als de functioneel ondersteunende activiteiten vallen onder de vergunningplicht. Het is bijzonder onwaarschijnlijk dat er nog activiteiten op het terrein zijn die niet onder een van deze twee termen vallen.

Vergunningplicht bij activiteiten uit afdeling 3.4 tot en met 3.9

De vergunningplichten van afdeling 3.4 tot en met 3.9 verschillen onderling sterk. Soms vallen functioneel ondersteunende activiteiten onder de vergunningplicht, soms niet. Soms is er sprake van een andere milieubelastende installatie. Soms gaat het om een IPPC-installatie. Het artikel met de vergunningplicht moet dus telkens goed doorgelezen worden om de reikwijdte van de vergunningplicht helder te krijgen. De vergunningplichten van afdeling 3.4 tot en met 3.9 hebben met elkaar gemeen dat bijna nooit de hele milieubelastende activiteit vergunningplichtig is.

Let op: een activiteit uit deze afdeling kan als zelfstandige activiteit niet vergunningplichtig zijn, maar toch onder een andere vergunningplicht vallen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als hij onderdeel is van een IPPC-installatie of een complex bedrijf.

Voorbeeld 5

Artikel 3.173 (aanwijzing milieubelastende activiteiten)

Als milieubelastende activiteit als bedoeld in artikel 2.1 wordt aangewezen het exploiteren van een zuiveringtechnisch werk.
De aanwijzing omvat ook andere milieubelastende activiteiten die worden verricht op dezelfde locatie die dat exploiteren functioneel ondersteunen.

Artikel 3.174 (aanwijzing vergunningplichtige gevallen)

Op grond van de artikelen hierboven geldt de vergunningplicht alleen voor de kernactiviteit. Niet voor de functioneel ondersteunende activiteiten. Artikel 3.174 verwijst namelijk alleen naar het eerste lid van artikel 3.173.

Voorbeeld 6

Artikel 3.296 (aanwijzing milieubelastende activiteiten)

Als milieubelastende activiteit als bedoeld in artikel 2.1 wordt aangewezen het bieden van gelegenheid voor het tanken van voertuigen of werktuigen.
De aanwijzing omvat ook andere milieubelastende activiteiten die worden verricht op dezelfde locatie die dat bieden van gelegenheid functioneel ondersteunen.

Artikel 3.297 (aanwijzing vergunningplichtige gevallen)

LNG, of
waterstof

De vergunningplicht van artikel 3.297 geldt voor een gedeelte van de milieubelastende activiteit. Alleen het tanken met LNG of waterstof is vergunningplichtig. Dit volgt uit het gebruik van de term 'voor zover het gaat om'. De functioneel ondersteunende activiteiten van artikel 3.296, tweede lid, vallen dus niet onder de vergunningplicht.

Voorbeeld 7

Artikel 3.103 (aanwijzing milieubelastende activiteiten)

Als milieubelastende activiteiten als bedoeld in artikel 2.1 worden aangewezen:
1. het exploiteren van een IPPC-installatie voor het behandelen van het oppervlak van metalen of kunststoffen door een elektrolytisch of chemisch procedé, bedoeld in categorie 2.6 van bijlage I bij de richtlijn industriële emissies, als het oppervlak van metalen wordt behandeld
2. het verwerken van metalen door smeden met hamers, smelten, legeren, gieten, walsen, trekken of klinken
3. het op metaal aanbrengen van anorganische deklagen, conversielagen of deklagen van gesmolten metaal
4. het behandelen van het oppervlak van metalen door een elektrolytisch of chemisch procedé
5. het harden en gloeien van metalen en het diffunderen van stoffen in het metaaloppervlak
6. het maken van producten van metaal
De aanwijzing omvat ook andere milieubelastende activiteiten die worden verricht op dezelfde locatie die de activiteiten, bedoeld in het eerste lid, functioneel ondersteunen.
Onder de aanwijzing vallen niet de activiteiten, bedoeld in het eerste lid, onder b tot en met f, als deze alleen worden verricht:

tijdens het verrichten van een bouwactiviteit of sloopactiviteit of het aanleggen, wijzigen of verwijderen van een weg
bij een huishouden of bij het uitoefenen van beroep of bedrijf aan huis
voor educatieve doelen, of
tijdens het maken, onderhouden, repareren en behandelen van de scheepshuid van vaartuigen of drijvende werktuigen, bedoeld in paragraaf 3.4.11.

Artikel 3.104 (aanwijzing vergunningplichtige gevallen: IPPC-installatie)

Het verbod, bedoeld in artikel 5.1, tweede lid, van de wet, om zonder omgevingsvergunning een milieubelastende activiteit te verrichten, geldt voor de milieubelastende activiteiten, bedoeld in artikel 3.103, voor zover het gaat om het exploiteren van een IPPC-installatie voor het behandelen van het oppervlak van metalen of kunststoffen door een elektrolytisch of chemisch procedé, bedoeld in categorie 2.6 van bijlage I bij de richtlijn industriële emissies.

Op grond van de artikelen hierboven geldt er alleen een vergunningplicht voor een IPPC-installatie als bedoeld in artikel 3.103, eerste lid, onder a. Dit volgt uit het gebruik van de term 'voor zover het gaat om'. Door de brede definitie van het begrip IPPC-installatie kunnen toch andere activiteiten in hetzelfde bedrijf ook onder de vergunningplicht vallen. Bijvoorbeeld:

andere activiteiten uit artikel 3.103, eerste lid
functioneel ondersteunende activiteiten
activiteiten die het derde lid van artikel 3.103 expliciet uitzondert

Bijzondere gevallen

Er zijn een paar bijzondere gevallen waarbij de vergunningplicht wat afwijkt:

Spoorwegemplacementen: bij spoorwegemplacementen geldt de vergunningplicht van artikel 3.295b voor alle activiteiten op het emplacement.
Mijnbouwactiviteiten: zie hiervoor de pagina Milieuregels voor mijnbouw
Bij defensieactiviteiten geldt de vergunningplicht meestal voor het hele terrein waar de activiteit plaatsvindt en alle activiteiten daarop. Zie hiervoor de pagina Milieuregels voor defensie.

Terminologie bij de artikelen

In de artikelen met de aanwijzing van de milieubelastende activiteit en de artikelen met de vergunningplicht staan begrippen die wat extra uitleg nodig hebben:

'IPPC-installatie'

De definitie van IPPC-installatie is zeer breed. De installatie omvat niet alleen de omschreven activiteit zelf, maar ook andere activiteiten op dezelfde locatie die:

rechtstreeks samenhangen met de activiteit
technisch in verband staan met de activiteit, en
gevolgen hebben voor emissies en verontreiniging

Daarnaast geldt de vergunningplicht voor een IPPC-installatie meestal ook voor functioneel ondersteunende activiteiten. Een vergunningplicht voor een IPPC-installatie zal dus in de meeste gevallen voor het hele bedrijf gelden. Lees voor een beter begrip van wat er allemaal bij een IPPC-installatie hoort de pagina Dit verstaat het Bal onder een installatie.

'Kernactiviteit'

De kernactiviteit is de aangewezen activiteit zelf. Dus zonder eventuele functioneel ondersteunende activiteiten. Er valt meer onder de kernactiviteit dan u misschien denkt. Dit leggen wij uit op onze pagina over de aanwijzing van milieubelastende activiteiten in het Bal.

'Andere milieubelastende installatie'

Soms gebruikt het Bal de term 'andere milieubelastende installatie'. Versimpeld uitgelegd is dit een milieubelastende activiteit die geen IPPC-installatie is, plus alle activiteiten op dezelfde locatie die gevolgen kunnen hebben voor de emissies en verontreiniging.Nadere uitleg hierover staat bij: Dit verstaat het Bal onder een installatie. In de definitie zit al besloten dat de meeste functioneel ondersteunende activiteiten onderdeel zijn van dit begrip.

'Functioneel ondersteunende activiteiten'

Vaak geldt een vergunningplicht niet alleen voor de kernactiviteit, maar ook voor functioneel ondersteunende activiteiten. Functioneel ondersteunende activiteiten zijn activiteiten die de functie van de kernactiviteit ondersteunen. Ze vallen niet onder de omschrijving van de milieubelastende activiteit zelf, maar zijn er wel onderdeel van. Wij leggen dit begrip verder uit op de pagina De aanwijzing van milieubelastende activiteiten in het Bal.

'Voor zover het gaat om'

In afdeling 3.4 tot en met 3.9 wordt de formulering 'voor zover het gaat om' gebruikt om de vergunningplicht te beperken tot een gedeelte van de milieubelastende activiteit. De vergunningplicht omvat dan alleen het gedeelte van de milieubelastende activiteit na 'voor zover het gaat om'. In principe valt dan alleen een gedeelte van de kernactiviteit en geen functioneel ondersteunende activiteiten onder de vergunningplicht. Dat kan weer anders zijn bij een IPPC-installatie. Er zijn overigens ook gevallen waarin de vergunningplicht voor een gedeelte van de milieubelastende activiteit geldt zonder dat er 'voor zover het gaat om' in het artikel staat.

Meer informatie

Zie ook onze andere pagina's over de vergunningplicht voor milieubelastende activiteiten.

Begrip: Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)

Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) is één van de 4 algemene maatregelen van bestuur (AMvB's) onder de Omgevingswet. Het Bal bevat regels van het Rijk over activiteiten in de fysieke leefomgeving.

Lees meer op Inhoud Besluit activiteiten leefomgeving.