Zoeken in deze site

Ruimtelijke maatregelen en grondwater

Ruimtelijke maatregelen in relatie tot het grondwatersysteem staan in programma’s van het Rijk, de provincie, de gemeente en het waterschap. De maatregelen zijn gebaseerd op het beleid dat over ruimte en grondwater is opgenomen in de omgevingsvisie.

Grondwater

Ruimtelijke ontwikkelingen moeten worden afgestemd op het aanwezige grondwatersysteem en op de daaruit voortvloeiende grondwaterproblematiek (hoge/lage grondwaterstand). In de is het ruimtelijk beleid over grondwater globaal en voor de langere termijn beschreven. In programma’s worden hiervoor de maatregelen meer concreet uitgewerkt.

Lage grondwaterstand

Een te lage grondwaterstand kan bijvoorbeeld ontstaan door toename van grondwateronttrekkingen, extra bemalingen voor peilbeheer en door toename van verhard oppervlak. Dit leidt tot problemen zoals bodemdaling, uitdroging van dijklichamen, paalrot, et cetera. Maatregelen in een programma om grondwatertekort tegen te gaan, zijn bijvoorbeeld:

  • voorkomen van bebouwing in gebieden met een (te) lage grondwaterstand
  • tegengaan van oppervlakken met gesloten verharding
  • weren van bedrijven die veel grondwater onttrekken
  • afwegen van effecten van grote grondwateronttrekkingen op de omgeving

Hoge grondwaterstand

Een te hoge grondwaterstand heeft ook negatieve effecten op de fysieke leefomgeving. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot wateroverlast in tuinen, afsterven van flora en schade aan kabels en leidingen. Maatregelen in een programma om grondwateroverlast tegen te gaan, zijn bijvoorbeeld:

  • voorkomen van bebouwing in gebieden waarin een hoge grondwaterstand onvermijdelijk is
  • voorkomen dat grote grondwateronttrekkingen gestopt worden
  • creëren van extra ruimte voor waterberging
  • bij weging van het waterbelang (voorheen watertoets) het grondwaterbelang meenemen bij ruimtelijke ontwikkelingen

Bodemenergiesystemen

Er wordt steeds vaker gebruik gemaakt van bodemenergiesystemen. Bij open systemen wordt energie aan grondwater onttrokken. Het ondergrondse ruimtegebruik van een open systeem kan (veel) groter zijn dan het bebouwde perceel. Maatregelen voor een goede ruimtelijke borging van bodemenergiesystemen zijn bijvoorbeeld:

  • plannen voor bodemenergie op elkaar afstemmen, zodat de verschillende systemen elkaar niet hinderen
  • voorkomen dat werken voor bodemenergie in de bodem kortsluitstromingen veroorzaken, bijvoorbeeld door bodemonderzoek

Drinkwaterbelang

Gemaakte keuzes in de ruimtelijke inrichting hebben gevolgen voor de kwaliteit van het grondwater en daarmee voor de mogelijkheid om drinkwater uit grondwater te bereiden. Ook is een goede (ondergrondse) infrastructuur nodig. Maatregelen om het drinkwaterbelang veilig te stellen in relatie tot ruimtelijke ontwikkelingen zijn bijvoorbeeld:

  • voorkomen dat in of nabij drinkwatergebieden activiteiten kunnen plaatsvinden die een negatief effect hebben op de drinkwaterkwaliteit (zoals intensieve landbouw, gebruik bestrijdingsmiddelen)
  • in kaart brengen van alle water(transport)leidingen zodat duidelijk is waar belemmeringen zijn voor ruimtelijke ontwikkelingen
  • het tijdig betrekken van het drinkwaterbedrijf bij de planvorming voor ruimtelijke ontwikkelingen die invloed hebben op water(transport)leidingen

Meer informatie over agendering van grondwaterbelangen en voorbeelden van het opnemen van grondwater in het programma staan op de pagina ‘Grondwater in het programma’.



Omgevingsvisie

Omgevingsvisie als bedoeld in afdeling 3.1 van de Omgevingswet. Deze begripsbepaling staat in de bijlage bij de Omgevingswet. Afdeling 3.1, Omgevingswet bepaalt dat het Rijk, de provincie en de gemeente een omgevingsvisie hebben die bevat:

  1. een beschrijving van de hoofdlijnen van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving,
  2. de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkeling, het gebruik, het beheer, de bescherming en het behoud van het grondgebied,
  3. de hoofdzaken van het voor de fysieke leefomgeving te voeren integrale beleid.

Uitleg

De omgevingsvisie is een strategische visie voor de lange termijn voor de gehele fysieke leefomgeving. Een omgevingsvisie gaat onder andere in op de samenhang tussen ruimte, water, milieu, natuur, landschap, verkeer en vervoer, infrastructuur en cultureel erfgoed.