IPLO Uitgelicht december 2024
We gaan deze maand onder andere in op de verbeterde informatievoorziening voor bedrijven in Mijn Omgevingsloket. Verder: hoe geef je een wijziging door binnen een erkenning bodemkwaliteit, mag je een voetgangersbrug vergunningvrij bouwen en is het mogelijk de welstandsnota te wijzigen zonder het omgevingsplan te wijzigen.
In IPLO Uitgelicht gaan we maandelijks in op wat ons opvalt aan de vragen die we krijgen. Daarnaast bieden we inzicht in feiten en cijfers, zoals de vraagaantallen, de verdeling over de verschillende onderwerpen en het bezoek aan iplo.nl.
Vraag van de maand
Ik zie mijn project niet meer in het Omgevingsloket, hoe kan dat?
Het Omgevingsloket verwijdert projecten automatisch als het project een jaar lang niet is gewijzigd. Het kan dat er lopende aanvragen in deze projecten staan. Een maand voor het verwijderen van een project krijgen initiatiefnemers in het Omgevingsloket een waarschuwing met de datum waarop het project wordt verwijderd. Initiatiefnemers kunnen het project behouden door een wijziging te doen in het project. Alle aanpassingen binnen een project tellen als wijziging. Het wijzigen van de naam van uw project is al genoeg om de periode van een jaar weer van vooraf aan te laten beginnen.
Na het verwijderen van een project blijven lopende aanvragen in behandeling bij het bevoegd gezag. Initiatiefnemers kunnen verzoeken in het project dan niet meer inzien, aanvullen of intrekken via het Omgevingsloket. Hiervoor moeten zij dan contact opnemen met het bevoegd gezag.
Meer informatie over het (automatisch) verwijderen van projecten en hoe initiatiefnemers worden gewaarschuwd, vindt u in het Helpcentrum van het Omgevingsloket: Projecten verwijderen (verwijst naar een andere website).
Wat opviel in december
Bodem
Wijziging doorgeven Erkenning bodemkwaliteit
Het Besluit bodemkwaliteit schrijft voor dat voor een aantal werkzaamheden voor bodembeheer een erkenning verplicht is. Voorbeelden hiervan zijn veldwerk, een sanering uitvoeren of een ondergrondse tank keuren. Hiervoor moet de organisatie een certificaat behalen en een erkenning aanvragen. Op onze pagina over Kwaliteitsborging bij bodemintermediairs (kwalibo) leggen we uit hoe dit werkt. De afdeling Bodem en Ondergrond van Rijkswaterstaat verstrekt de erkenningen en vermeldt ze in het register voor erkenningen zoeken (verwijst naar een andere website).
Soms lopen bodemintermediairs er tegenaan dat ze een erkenning bodemkwaliteit hebben waarin ze iets moeten wijzigen. Bijvoorbeeld de naam van de organisatie, een nieuwe werkzaamheid of nieuw persoon. Ze vragen zich dan af hoe ze dat moeten doorgeven. Dit kan bij Rijkswaterstaat, via het formulier Aanvragen of wijzigen erkenning (verwijst naar een andere website).
Meer grond dan in de verklaring staat, wat nu?
Bij graven in de bodem komt grond vrij. Die kan vaak op een andere plek weer worden gebruikt onder de regels voor het toepassen van grond of baggerspecie. Of de grond gaat naar een grondbank of grondreinigingsbedrijf.
Als grond dusdanig verontreinigd is dat reiniging niet mogelijk is, moet de grond naar een stortplaats. Om grond te mogen storten, is dan een verklaring van niet-reinigbaarheid grond nodig. De afdeling Bodem en Ondergrond van Rijkswaterstaat verstrekt deze verklaringen namens de minister.
Aannemers die zo'n verklaring hebben ontvangen, constateren tijdens het afvoeren van de grond soms dat de hoeveelheid grond groter is dan de hoeveelheid die op de verklaring staat. Wat zij in zo'n geval kunnen doen, staat bij de veelgestelde vragen Verklaring niet-reinigbaarheid grond (verwijst naar een andere website).
Gemotiveerd afwijken van artikel 4.496 Bal
Bij verschillende milieubelastende activiteiten kunnen lekkages optreden die de bodem kunnen verontreinigen.
Artikel 4.496 (bodem: bodembeschermende voorziening) van het Besluit activiteiten leefomgeving schrijft een aaneengesloten bodemvoorziening voor.
Bevoegde gezagen en uitvoerende partijen stellen ons regelmatig de vraag of het mogelijk is om gemotiveerd af te wijken van artikel 4.496. Bijvoorbeeld wanneer andere maatregelen worden getroffen die het doel van het artikel ook behalen. Denk aan een lekbak tijdens het tanken, of het gebruik van absorptiemateriaal.
Met een maatwerkvoorschrift kan het bevoegd gezag in individuele gevallen afwijken van algemene regels voor activiteiten als dit door Rijk, provincie, gemeente of waterschap bij die algemene regels is aangegeven. Een lekbak is een vorm van een aaneengesloten bodemvoorziening. Maar absorptiemateriaal is altijd al nodig om gemorste of gelekte vloeistoffen op te ruimen van een bodembeschermende voorziening. Dit kan niet in plaats van een fysieke maatregel gelden. Het ter plaatse aanwezig hebben van absorptiemateriaal valt onder de specifieke zorgplicht van het Bal.
Bouw
Voetgangersbrug vergunningvrij?
Een viaduct is geen bouwwerk zoals bedoeld in artikel 2.27 lid 3 onder n van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Dat is te lezen in de toelichting op het Verzamelbesluit bouwwerken leefomgeving 2024. Maar hoe zit het dan met voetgangers- en fietsbruggen korter dan 20 meter en 5 meter hoog: zijn die technisch vergunningvrij?
In artikel 2.25 is uitdrukkelijk bepaald dat zulke infrastructurele voorzieningen wel degelijk vergunningplichtig zijn, tenzij ze vallen onder gevolgklasse 1 van de Wkb en daardoor meldingsplichtig zijn. Om onduidelijkheid in de praktijk te voorkomen, is aan artikel 2.24 een lid toegevoegd waarin staat dat dergelijke bouwwerken voor de toepassing van afdeling 2.3 van het Bbl worden gezien als bouwwerk met een dak.
Meer informatie vindt u op de pagina Vergunning of melding bij de technische bouwactiviteit, met name onder de tussenkopjes Meldingsplicht en Schema bepalen vergunningplicht en meldingsplicht.
Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO)
Wens gerealiseerd: meer informatie in overzicht Mijn projecten
Bedrijven vinden sinds kort onder het overzicht met Mijn projecten in Mijn Omgevingsloket meer informatie over hun lopende projecten. Zoals het kenmerk van het project en het aantal verzoeken dat binnen het project is ingediend. Hiermee kunnen gebruikers de projecten beter van elkaar onderscheiden.
Meer informatie
Externe veiligheid
Vuurwerk
In december ontvangen we traditiegetrouw meer vragen en opmerkingen over vuurwerk, vooral van inwoners en bevoegde gezagen. Ook dit jaar was dat het geval. Veel inwoners pleitten voor een landelijk vuurwerkverbod. Dit vanwege de slachtoffers, overlast, schade en vervuiling door het gebruik en misbruik van vuurwerk.
Ten opzichte van andere jaren zagen we dit jaar een verviervoudiging van het aantal vragen van bevoegde gezagen. Die gingen onder andere over de uitvoering van de sprinklerinstallatie of de bewaarplaats van vuurwerk (vastzetten dagschot, stapelhoogte, licht ontvlambare stoffen in de verkoopruimte). Regels hierover die eerder in het Vuurwerkbesluit waren opgenomen, zijn nu terug te vinden in het Besluit activiteiten leefomgeving. Dat geldt ook voor regels die al in andere regelgeving zijn opgenomen, zoals arboregelgeving.
Meer informatie
- Landelijke vuurwerkdag 2024 (met name de presentatie Omgevingswet vuurwerkopslagen)
- Veiligheidsvoorschriften opslaan, herverpakken en bewerken van vuurwerk of pyrotechnische artikelen voor theatergebruik (paragraaf 4.102 Bal)
Geluid
Voorgenomen wijzigingen regelgeving en geluid
De Omgevingswet en de onderliggende regelgeving zijn constant in ontwikkeling. Op dit moment zijn specifiek voor geluid de volgende 2 ontwerpbesluiten relevant:
- Besluit windturbines leefomgeving
- Verzamelbesluit Omgevingswet IenW milieu 2025
Het Besluit windturbines leefomgeving wijzigt onder andere het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) met een nieuw artikel: artikel 4.430cb Bal. Hierdoor gelden de waarden voor geluid van artikel 4.430c Bal niet voor geluidgevoelige gebouwen die functioneel verbonden zijn met een windpark.
Het Verzamelbesluit Omgevingswet IenW milieu 2025 wijzigt onder andere op welke lokale wegen instructieregels van toepassing zijn.
Lees meer op de pagina Overzicht voorgenomen wijzigingen regelgeving en geluid.
Landelijk asbestvolgsysteem (LAVS)
Signalen over niet verzonden e-mails
Sinds de eind november uitgebrachte release 4.15 krijgen wij signalen over niet verzonden e-mails. Sommige organisaties ontvangen niet alle berichten die gerelateerd zijn aan meldingen. Alle meldingen zijn wel actueel en zichtbaar in het LAVS. Dit issue is opgelost in release 4.15.2. Deze release is op 23 januari 2024 beschikbaar gekomen.
Milieubelastende activiteiten
Waterstofproductie via elektrolyse verplaatst in Rie
We kregen verschillende keren de vraag of waterstofproductie door middel van elektrolyse nog onder de herziene Richtlijn industriële emissies (Rie) valt. Het antwoord is: ja. Daarbij is van belang om te beseffen dat waterstof produceren op verschillende manieren kan plaatsvinden. De belangrijkste zijn via chemische omzetting van koolwaterstoffen (aardgas, steenkool) en via elektrolyse (van elektriciteit door water).
Waterstofproductie valt onder categorie 4 (chemische industrie) van de Rie. Categorie 4 heeft geen drempelwaarde, dus alle bedrijven vallen eronder. In de herziene Rie (juli 2024) is een uitzondering opgenomen voor waterstofproductie door middel van elektrolyse. Waterstofproductie door middel van elektrolyse valt in categorie 6.6. Deze categorie heeft een drempelwaarde: een productiecapaciteit van meer dan 50 ton per dag. Daardoor valt de kleinere waterstofproductie hier niet meer onder. Komt de productiecapaciteit boven de drempelwaarde, dan is hoofdstuk 2 van de Rie van toepassing.
De Rie is een Europese richtlijn en moet nog geïmplementeerd worden in Nederlandse wetgeving. Dat moet uiterlijk in juli 2026. Meer algemene informatie over de herziene Rie vindt u op de pagina Richtlijn industriële emissies (Rie).
Systematiek en Ruimte
Welstand en welstandstoets
Is het mogelijk de welstandsnota te wijzigen of een beeldkwaliteitsplan aan de welstandsnota toe te voegen (op grond van artikel 4.19 Omgevingswet) zonder daarvoor het omgevingsplan te wijzigen? Die vraag leeft bij gemeenten.
Het antwoord is: nee. De verwijzing in artikel 22.7 (en dit geld ook voor de verwijzing in artikel 22.29 en 22.35) van de bruidsschat omgevingsplan heeft geen betrekking op deze nieuwe beeldkwaliteitsplannen. Deze bruidsschatartikelen hebben namelijk niet artikel 12a, eerste lid, van de Woningwet als grondslag.
Om repressief welstandstoezicht op grond van deze nieuwe beeldkwaliteitsplannen mogelijk te maken, moet de gemeente het omgevingsplan aanpassen. Dat is ook nodig om de nieuwe beeldkwaliteitsplannen toe te voegen aan de beoordelingsregel voor de omgevingsplanactiviteit bouwwerken (artikel 22.29) en de aanvraagvereisten (artikel 22.35).
Meer informatie
Bruidsschatartikelen 22.27 en 22.36 in andere woorden
Naar aanleiding van een vraag over de verhouding tussen artikel 22.27 en 22.36 van de bruidsschat omgevingsplan, hebben we de vraagsteller een stappenplan gemaild. We denken dat dit van nut kan zijn voor meer professionals bij gemeenten.
Stap 1: Valt de aangevraagde omgevingsplanactiviteit bouwwerken onder de in artikel 22.27 bruidsschat omgevingsplan aangewezen bouwwerken? Dan geldt de vergunningplicht voor de omgevingsplanactiviteit bouwwerken uit artikel 22.26 bruidsschat omgevingsplan niet. Artikel 22.27 bruidsschat zondert immers gevallen uit van deze vergunningplicht.
Stap 2: De aangevraagde bouwactiviteit moet – ondanks dat deze genoemd is in artikel 22.27 – ook voldoen aan de andere regels uit het omgevingsplan. Dit is ter verduidelijking opgenomen in de titel van artikel 22.27: 'omgevingsplan onverminderd van toepassing'. Dat betekent dat het aangevraagde bouwwerk moet voldoen aan de materiële regels in het omgevingsplan over het bouwen, in stand houden en gebruiken van het bouwwerk. Ook kan het omgevingsplan een bepaling bevatten dat voor het aangevraagde bouwwerk van de regels in dat plan bij omgevingsvergunning kan worden afgeweken. Ook deze binnenplanse vergunningplichten gelden onverminderd voor de aangevraagde activiteit. Zie artikel 22.280 bruidsschat omgevingsplan.
Stap 3: Hierop is 1 uitzondering. Is de aangevraagde bouwactiviteit aangewezen in artikel 22.36? Dan is deze altijd vergunningvrij voor het bouwen, gebruiken en in stand houden (ondanks dat het omgevingsplan een binnenplanse vergunningplicht bevat of regels over het bouwen, in stand houden en gebruiken van het bouwwerk waarmee de aangevraagde activiteit strijdig is). Er is geen binnenplanse vergunning en ook geen buitenplanse vergunning voor deze bouwwerken nodig.
Let op: de activiteit moet wel voldoen aan de overige bepalingen uit afdeling 22.2 en de milieuregels uit afdeling 22.3 van de bruidsschat omgevingsplan.
De antwoorden op de Veelgestelde vragen omgevingsplanactiviteit (2, 3 en 4) bevatten dezelfde informatie, maar dan in andere bewoordingen.
Water
Innovaties mogelijk maken
Is het vergunningtechnisch mogelijk om tijdelijk een afwijkende situatie toe te staan, vragen waterschappen zich af. Het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) biedt hier ruimte voor, in artikel 8.35.
Soms wil een bedrijf testen of een techniek geschikt is om toe te passen in het bedrijfsproces. Dit kan ertoe leiden dat het bedrijf tijdelijk niet aan (een deel van) de vergunningvoorschriften voor lozingsactiviteiten kan voldoen. Het bevoegd gezag kan een afwijking tijdelijk toestaan. Het uitgangspunt is dat het bevoegd gezag moet oordelen of de innovatie een nuttige toepassing betreft en tot doel heeft de kwaliteit van het (afval)water te verbeteren of verontreiniging verder te beperken. Uiteraard mag de innovatieve techniek alleen operationeel zijn zolang de afwijking milieuhygiënisch acceptabel is. Anders moet de test direct worden gestopt.
Meer informatie
Meer informatie vindt u op de pagina Voorschriften omgevingsvergunning milieubelastende activiteit, met name onder de tussenkop Ontheffing van voorschriften en regels bij testen van nieuwe technieken.
Storing immissietoets voorbij
De webapplicatie immissietoets (verwijst naar een andere website) kampte met een hardnekkige storing, waardoor bevoegde gezagen deze toets niet online konden uitvoeren. Inmiddels is de storing verholpen en werkt de immissietoets weer naar behoren.
Feiten en cijfers
Website en helpdesk in december 2024
- De IPLO-website had in december 646.761 paginaweergaven en 222.894 sessies.
- Bij de helpdesk zijn 2.422 vragen behandeld.
Verdeling vragen per onderwerp in december 2024
De vragen gingen over de volgende onderwerpen:
- Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) 33%
- Regels voor activiteiten 14%
- Bouwen 12%
- Systematiek, wetgeving en ruimte 12%
- Bodem 10%
- Water 7%
- Landelijk Asbestvolgsysteem (LAVS) 4%
- Geluid 3%
- Veiligheid 3%
- OLO/AIM 0%
- Overig* 2%
Taartdiagram van verdeling vragen aan IPLO in december 2024
*Overig (2%): Ruimtelijke plannen, invoeringsondersteuning, overig, onbekend
Hoe zag dit er over heel 2024 uit?
Over heel 2024 heeft IPLO 41.690 vragen afgehandeld. Ook is de website 2.781.603 keer bezocht waarbij 9.389.498 pagina's zijn weergegeven.
Verdeling vragen per onderwerp over heel 2024
De vragen gingen over de volgende onderwerpen:
- Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) 36%
- Regels voor activiteiten 12%
- Bodem 12%
- Systematiek, wetgeving en ruimte 11%
- Bouwen 10%
- Water 6%
- Landelijk Asbestvolgsysteem (LAVS) 54%
- Geluid 3%
- Veiligheid 3%
- OLO/AIM 1%
- Overig* 1%
Taartdiagram van verdeling vragen aan IPLO in heel 2024
*Overig (1%): Ruimtelijke plannen, invoeringsondersteuning, overig, onbekend
Stel uw vraag aan een expert van IPLO
Het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO) is het kenniscentrum van de overheid dat uitleg geeft over de Omgevingswet, het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) en de regelgeving voor de leefomgeving. Op de website geven onze experts informatie over deze onderwerpen. En via de helpdesk beantwoorden we vragen van gemeenten, provincies, waterschappen en brancheorganisaties. Onze helpdesk is bij voorkeur bereikbaar via het contactformulier.
Ondernemers en inwoners met vragen over de Omgevingswet, het Omgevingsloket en de leefomgeving kunnen terecht bij hun gemeente.