IPLO Uitgelicht september 2024

Bodem

Aannemers informeren

Omgevingsdiensten en gemeenten vragen ons hoe zij aannemers die grond ontgraven of toepassen, aanvullend kunnen informeren over 'een melding doen via het Omgevingsloket’. IPLO biedt naast uitleg over Melden van bodemactiviteiten via het Omgevingsloket ook een aantal korte instructievideo's die hiervoor bruikbaar zijn. Verder is er een Wegwijzer veelgestelde vragen bodem, die gemeenten en omgevingsdiensten kunnen gebruiken bij vraagbeantwoording van aannemers en advies- en ingenieursbureaus. Ook biedt brancheorganisatie Cumela informatie over grondverzet (grond, bagger) onder de Omgevingswet.

Een onverwachte bodemverontreiniging, wat nu?

Wat als een bedrijf bij graven in schone bodem toch onverwacht op een bodemverontreiniging stuit? Het is dan gebruikelijk dat het werk stopt en in overleg met het bevoegd gezag bodemonderzoek plaatsvindt. Als de verontreiniging substantieel is, gelden de regels voor de milieubelastende activiteit graven in de bodem met een kwaliteit boven de interventiewaarde bodemkwaliteit.

Maar wachten tot de meldtermijn is verstreken ('ten minste 4 weken voor start van de activiteit', zegt de wet) is dan niet altijd mogelijk, redelijk of verstandig. Denk aan situaties waarin het werk voor hinder zorgt. Bijvoorbeeld als een weg open ligt en daardoor verkeersopstoppingen ontstaan. Het ligt dan voor de hand dat het bevoegd gezag gedoogt dat het graven dan toch al eerder verder kan. Uitleg daarover vindt u onder Wat te doen als tijdens het graven iets onvoorziens gebeurt, zoals een onverwachte verontreiniging?

Bouw

Wkb en gevolgklasse

Een vraag die we vaak krijgen over de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is: 'Moet ik de gevolgklasse per bouwwerk of per bouwplan bepalen?' Het bepalen van de gevolgklasse van bouwwerken moet gebeuren per afzonderlijk bouwwerk. Afzonderlijk betekent dat het bouwwerk bouwkundig te onderscheiden is van een ander bouwwerk. Dat geldt bijvoorbeeld voor rijtjeshuizen, maar niet voor een appartement. Want het appartementengebouw waarin de appartementen liggen is één bouwwerk.

Is er sprake van een combinatie van verschillende gevolgklassen in één bouwwerk? Dan geldt de hoogste gevolgklasse. Zo valt een combinatie van wonen en winkels in hetzelfde gebouw niet onder gevolgklasse 1, want winkels vallen niet onder gevolgklasse 1. Bij een bouwplan met afzonderlijke bouwwerken bepaalt de gevolgklasse van de afzonderlijke bouwwerken de te volgen procedure. Het ene bouwwerk kan onder gevolgklasse 1 vallen en is bouwmeldingsplichtig. Een ander bouwwerk uit hetzelfde bouwplan kan onder een hogere gevolgklasse vallen. Zo is dan bijvoorbeeld voor rijtjeshuizen een bouwmelding nodig en voor een woongebouw in hetzelfde bouwplan een vergunning.

Meer informatie

Bouwwerken in gevolgklasse 1

Landelijk Asbestvolgsysteem (LAVS)

Inloggen met eHerkenning en tweefactorauthenticatie

Een kwestie die niet inhoudelijk met het LAVS te maken heeft, zorgde in september voor bijna een verdubbeling van het aantal vragen aan de helpdesk, namelijk: inloggen via eHerkenning. Dat zit zo: om te blijven voldoen aan de veiligheidseisen, krijgt het huidige inlogmiddel eHerkenning met betrouwbaarheidsniveau 2 (EH2) een extra beveiligingslaag. Dat heet tweefactorauthenticatie (EH2+).

Vanaf 1 juli 2025 wordt inloggen met eHerkenning met tweefactorauthenticatie verplicht. Voorafgaand aan die datum gaan eHerkenningleveranciers nu al gefaseerd over naar tweefactorauthenticatie. In september had een leverancier een deel van zijn klantenbestand al omgezet. Dat riep bij veel gebruikers vragen op, die zij vervolgens aan de helpdesk van het LAVS stelden. Onze helpdeskmedewerkers adviseren bellers om vooral contact op te nemen met hun eHerkenningleverancier. Intussen kunt u zowel met EH2 als EH2+ of hoger gewoon inloggen in het LAVS.

Meer informatie

• Veelgestelde vragen over eHerkenning en het LAVS

Water

Kaderrichtlijn Water (KRW)

Advies- en ingenieursbureaus waren in september opvallend genoeg de grootste groep vragenstellers. Dit heeft zeer waarschijnlijk te maken met de media-aandacht voor de Kaderrichtlijn Water (KRW). Landelijke evaluaties laten zien dat Nederland de KRW-doelen in 2027 waarschijnlijk niet haalt, tenzij het heel snel drastische maatregelen invoert of bestaande maatregelen aanscherpt. Dit was aanleiding voor het ministerie om het KRW-impulsprogramma te starten.

Bedrijven en bevoegde gezagen zijn bezig vergunningen te actualiseren naar aanleiding van strengere lozingsnormen. Dat leidt tot vragen van advies- en ingenieursbureaus richting IPLO én opdrachtgevers: gemeenten, provincies, waterschappen en omgevingsdiensten. De bureaus hebben behoefte aan achtergrondinformatie over bestaande technieken, berekeningsmethoden of de interpretatie van alternatieve voorzieningen in relatie tot NEN-normen. We geven de vragenstellers hierover uitleg, maar adviseren hen ook om contact te leggen met het bevoegd gezag om hun specifieke situatie te bespreken.

Meer informatie

• Kaderrichtlijn Water (overzichtspagina)
• Technische voorzieningen voor lozingen (bijvoorbeeld vet- en amalgaamafscheiders)
• Lozen van afvalwater vanuit technische processen
• Webinar Lozen van afvalwater onder de Omgevingswet

Milieubelastende activiteiten

Mest en geur

Overheidsorganisaties, agrarische bedrijven en adviesbureaus hebben veel behoefte aan uitleg over de regelgeving over mest en mestbehandeling, geur en opslag. Hieronder 4 onderwerpen die in deze context veelvuldig aan de orde komen bij de helpdesk:

• Over de opslag van mest komen opvallend veel vragen binnen. Door het vervallen van de derogatie voor het gebruiken van mest is er een mestoverschot. Ondernemers zijn op zoek naar ruimte om het tijdelijk op te slaan. Daarom hebben we hiervoor een speciale pagina geschreven: Opslaan van mest: wanneer welke regels gelden.
• Er is in het land behoefte aan duidelijkheid over welke regels gelden voor het houden van paarden. Doordat alleen voor fokpaarden regels in het Bal staan, is soms onduidelijk welke regels gelden voor manegepaarden, pensionpaarden en pony's. Daarvoor bieden we nu de pagina Houden van paarden en pony's.
• Bedrijven, overheden en adviesbureaus willen weten wat de gevolgen zijn van de gewijzigde Richtlijn industriële emissies (Rie). Ze willen uitleg over onder andere overgangsbepalingen, wat wanneer in werking treedt, het toepassingsbereik van de veehouderijen en gewijzigde IPPC-categorieën. Dat heeft immers ook gevolgen voor de aanwijzing van de vergunningplicht in het Bal en de vergunningplicht die nodig is vanuit de mer-richtlijn. Zie voor meer informatie de pagina Richtlijn industriële emissies en veehouderijen.
• Er is een subsidieregeling voor het bouwen van een monovergistingsinstallatie opengesteld. Meer informatie daarover vindt u op de pagina Inhoudelijke regels mestvergistingsinstallatie.

Systematiek en Ruimte

Omgevingsplanactiviteit (OPA en BOPA)

Afgelopen maanden kreeg kenniscentrum IPLO veel vragen over de omgevingsplanactiviteit. Zowel over de binnenplanse (OPA) als de buitenplanse (BOPA) omgevingsplanactiviteit. Sinds september wordt de helpdesk minder bevraagd over dit onderwerp. Een mogelijke verklaring daarvoor is dat gemeenten inmiddels redelijk ingewerkt zijn in de basisregels over procedures. We denken dat dit mede komt door de aandacht die onze interbestuurlijke partners en IPLO daaraan hebben besteed.

• VNG heeft diverse pagina’s uitgewerkt over onder meer de wettelijk verplichte communicatiemomenten bij vergunningverlening, meldingen en informatieplichten en het publiceren van wijzigingsbesluiten en andere omgevingsplandocumenten.
• Bij IPLO vindt u de pagina Procedure BOPA en vraag-antwoordcombinaties onder Veelgestelde vragen omgevingsplanactiviteit.

Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO)

Bestemming zoeken in Regels op de kaart

We krijgen regelmatig vragen van particulieren en bedrijven die op zoek zijn naar de bestemming van een specifieke locatie. Dit zijn ook vragen waarbij de bevoegd gezagen soms doorverwijzen naar IPLO. Wij kunnen echter niet helpen met het interpreteren van de bestemmingsregels.

In Regels op de kaart van het Omgevingsloket kunnen initiatiefnemers de bestemming zelf opzoeken. Wanneer u de locatie heeft gekozen, ziet u links het omgevingsplan en de nog relevante bestemmingsplannen. Er zijn verschillende soorten bestemmingsplannen. Zoek eerst in het type 'bestemmingsplan'. Zie afbeelding 1.

Als u een bestemmingsplan selecteert, ziet u rechts in de tab 'Plekinfo' welke bestemmingen er op de zoeklocatie gelden. U kunt door te klikken op de bestemming meteen zien welke regels aan de gekozen bestemming verbonden zijn. Zie afbeelding 2.

In de toekomst (uiterlijk 2032) zullen er geen bestemmingsplannen meer te vinden zijn. Alle regels worden opgenomen in de gemeentelijke omgevingsplannen.

Zoekresultatenlijst beperkt tot 10 plannen

Als iemand zoekt naar omgevingsdocumenten in Regels op de kaart, dan worden er slechts 10 plannen getoond. De lijst is beperkt tot 10 resultaten om de gebruikersvriendelijkheid te vergroten. Zo blijft de lengte van de lijst beperkt en hoeft de gebruiker niet te scrollen.

Ondanks dat dit bewust zo is ingesteld, kan het ertoe leiden dat het gezochte document niet gevonden wordt. Het advies is om dan specifiekere termen en/of meer woorden te gebruiken in het zoekvenster. Bijvoorbeeld: 'Omgevingsplan Rotterdam 2024'.

Meer informatie

• Zoeken via documenten
• Releasenotes Regels op de kaart augustus 2024 (IPLO)

Externe veiligheid

Aandachtsgebieden en voorschriftengebieden

In september zagen we een stijging van het aantal vragen over aandachtsgebieden (nieuw in de Omgevingswet). Deze gebieden maken zichtbaar waar mensen binnenshuis – zonder aanvullende maatregelen – onvoldoende beschermd kunnen zijn tegen de gevolgen van ongevallen met gevaarlijke stoffen. Het werken met aandachtsgebieden voor externe veiligheidsrisico's is een nieuwe manier van omgaan met het groepsrisico. Een gemeente kan binnen een aandachtsgebied voorschriftengebieden aanwijzen. We krijgen vooral vragen over de oude versus de nieuwe situatie.

Voorschriftengebieden zijn pas van toepassing als ze in het omgevingsplan zijn opgenomen. Dat impliceert dat wanneer u als gemeente wilt dat bepaalde regels gelden, u ze moet opnemen in het omgevingsplan. En andersom, dat een initiatiefnemer iets kan doen wat u als gemeente eigenlijk niet wilt zolang uw regels niet in het omgevingsplan staan.

Is er nog geen brand- of explosievoorschriftengebied aangewezen? Dan gelden er geen extra bouweisen voor nieuwbouw of vervangende nieuwbouw van een gebouw dat op een locatie is toegelaten in het omgevingsplan. Bij de bouw van een kinderdagverblijf vlakbij een lpg-tankstation zijn aanvullende bouweisen noodzakelijk. Het aanwijzen van een voorschriftengebied is daarbij wettelijk verplicht.

Meer informatie

• Aandachtsgebieden en voorschriftengebieden