Zoeken in deze site

Milieueffectrapport met meerwaarde

Een plan-MER en project-MER moeten minimaal voldoen aan de wettelijke verplichtingen. De selectie van en omgang met alternatieven kan de meerwaarde van het MER vergroten. Het biedt voordelen om het MER digitaal te ontsluiten. Ook heeft het mogelijk nut om in een MER aanvullende effecten in beeld te brengen.

Inhoud pagina

Selectie van alternatieven

In het MER staan de redelijke alternatieven. Denk vooraf goed na over de speelruimte die het uiteindelijke besluit biedt voor alternatieven. Welke onderdelen zijn vast en waar zijn nog aanpassingen mogelijk? Overeenstemming over het aantal en type alternatieven zorgt voor een soepel verloop van de mer-procedure. Ook burgers en organisaties mogen alternatieven aandragen. Het bevoegd gezag weegt af of een alternatief redelijk is en onderzocht wordt in het MER.

Geef duidelijk aan welk doel bereikt moet worden en aan welke (milieu)eisen, regels en randvoorwaarden dit verbonden is. Op deze manier ontstaan criteria voor de keuze van redelijke alternatieven.

Niet te veel en niet te weinig alternatieven

Wees selectief als er veel alternatieven zijn. Het kost veel tijd en geld om veel alternatieven te beschrijven en door te rekenen in het MER. Ook wordt het MER bij veel alternatieven onleesbaar en inhoudelijk minder sterk. Vaak is er overlap tussen de alternatieven. Probeer met thema's, scenario's of principes onderscheidende criteria te formuleren. Zo kan een beperkt aantal alternatieven misschien de gehele bandbreedte weergeven en kunnen overige alternatieven met een gevoeligheidsanalyse beschouwd worden.

In gevallen waarin veel variabelen aanwezig zijn, leidt het combineren van die variabelen tot een zeer groot aantal mogelijke alternatieven. Probeer in zo'n geval logische combinaties van bouwstenen te maken. Het kan daarbij handig zijn de alternatieven op te hangen aan een bepaald thema, motto of leidend principe. Eventueel kunnen per alternatief varianten bepaald worden.

Toch een (te) groot aantal alternatieven? Ga een stap terug: probeer het met elkaar eens te worden over een set met spelregels of criteria om serieuze opties en minder goed uitgewerkte ideeën van elkaar te scheiden. Schrijf duidelijk op in het MER welke spelregels en criteria gehanteerd worden en hoe tot de uiteindelijke selectie van alternatieven is gekomen.

Beperk het aantal alternatieven niet te snel

Het uitwerken en onderzoeken van alternatieven kost tijd en geld. In sommige gevallen is het handiger om een alternatief te beschouwen in het MER dan om uitgebreid te motiveren waarom een alternatief niet beschouwd wordt. Zeker als een alternatief door de omgeving is aangedragen Het MER kan namelijk een belangrijke rol spelen in de communicatie met de omgeving.

Trechteren van alternatieven

Zorg voor een transparant proces voor de keuze van alternatieven:

  • Maak in een vroeg stadium duidelijk waarop alternatieven geselecteerd worden.
  • Behandel alle alternatieven gelijkwaardig. Werk ieder alternatief uit met hetzelfde detailniveau en inspanning.
  • Laat alternatieven gemotiveerd afvallen.
  • Schrijf duidelijk op waarom een bepaald alternatief niet aan de vereisten voor een redelijk alternatief voldoet

MER digitaal ontsluiten

Een digitaal milieueffectrapport is het milieueffectrapport, maar dan gepresenteerd op een online, klikbare, interactieve website. Een digitaal MER maakt bijvoorbeeld effecten inzichtelijk met video’s en interactieve kaarten. Een digitaal MER presenteert de informatie gelaagd en is eenvoudig doorzoekbaar.

Voordelen van een digitaal MER:

  • Een digitaal MER presenteert de informatie toegankelijker dan een pdf.
  • Bewoners, bestuurders en andere geïnteresseerden kunnen de vaak complexe en omvangrijke informatie van het MER beter doorgronden.
  • Bewoners en andere geïnteresseerden kunnen beter een zienswijze opstellen en bestuurders kunnen een betere afweging maken.

Een digitaal MER heeft vooral meerwaarde bij grote, complexe projecten, met verschillende alternatieven en veel omgevingspartijen. Ook bij projecten die een groot gebied beslaan, waardoor kaartmateriaal in pdf lastig te presenteren is, biedt een digitaal MER uitkomst. De meerwaarde neemt toe als het digitaal MER ook een duidelijke plek in de communicatie en participatie krijgt.

Aandachtspunten:

  • Denk aan de vereisten voor beheer en archivering uit de Archiefwet en Wet hergebruik overheidsinformatie.
  • Het moet mogelijk zijn om de informatie te ‘bevriezen’ voor terinzagelegging en vaststelling van het (ontwerp)plan of -besluit.
  • Zorg dat de informatie in het digitaal MER leesbaar en te gebruiken is voor elke gebruiker door rekening te houden met de vereisten voor digitale toegankelijkheid.

Niet alleen milieueffecten in beeld brengen

In sommige gevallen kan het nuttig zijn om in het MER nog meer effecten in beeld te brengen dan alleen de (verplichte) milieueffecten. De reikwijdte van het MER wordt dan verbreed naar bijvoorbeeld economische en sociale effecten. Vaak gaat dit in de vorm van een plan-MER met een verbrede scope of een omgevingseffectrapport (OER). Een verbreed MER kan een middel zijn om in de besluitvorming te sturen op brede welvaart of duurzaamheid. Bijvoorbeeld bij gebiedsgerichte projecten en omgevingsvisies.

Let op: ook een OER en plan-mer met verbrede scope moeten voldoen aan de wettelijke vereisten voor milieueffectrapportage.

Tips bij MER met een verbrede scope:

  • Baken reikwijdte en detailniveau van het MER goed af. Selecteer thema’s en aspecten die aansluiten bij het schaalniveau en die relevant zijn voor het vast te stellen plan of het te nemen besluit.
  • Waak voor een dubbele boekhouding. Door de grote reikwijdte van het omgevingseffectrapport bestaat het risico dat effecten dubbel worden geteld. Laat klimaateffecten, zoals een toename van groen, bijvoorbeeld niet ook meetellen in de beoordeling van gezondheid.
  • Zet mer vroeg in om relevante aspecten en meekoppelkansen te identificeren.

Een verbreding van de scope van een plan-MER leidt niet vanzelf tot een betere kwaliteit van de besluitvorming. In de doelstelling en scope van het plan moet de (verbrede) scope ook voldoende gewicht hebben, anders zullen deze thema's geen onderscheidende rol spelen in de besluitvorming.

Meer informatie