Regels verplicht of juist niet in het omgevingsplan

Beleidsvrijheid voor de gemeente

De gemeente heeft veel beleidsvrijheid om regels te stellen in het omgevingsplan. Er gelden 2 randvoorwaarden:

1. De regels moeten worden gesteld met het oog op de doelen van de Omgevingswet Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup).
2. De regels in het omgevingsplan leiden tot een evenwichtige toedeling van functies aan locaties Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup).

Het Rijk bepaalt daarnaast dat de gemeente bepaalde onderwerpen verplicht in het omgevingsplan moeten regelen. Ook bepaalt het Rijk dat een aantal onderwerpen juist niet in het omgevingsplan geregeld mogen worden.

Regels die in het omgevingsplan moeten

De Omgevingswet bepaalt dat de volgende regels in het omgevingsplan moeten staan:

• regels die gaan over een activiteit die een onderdeel van de fysieke leefomgeving Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) wijzigt
• regels die vanwege een instructie Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) of instructieregel Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) in het omgevingsplan moeten staan
• maatwerkregels Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) op een regel uit het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) of Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), als die regels daarvoor de bevoegdheid geven

Regels over een activiteit die een onderdeel van de fysieke leefomgeving wijzigt

Artikel 2.1, lid 1, Omgevingsbesluit bepaalt dat regels over activiteiten die de fysieke leefomgeving wijzigen in het omgevingsplan moeten staan. Het gaat hierbij om tastbare wijzigingen. De nota van toelichting bij het Invoeringsbesluit Omgevingswet noemt de volgende voorbeelden:

• bouwen van bouwwerken
• kappen van bomen
• maken van een inrit of uitrit
• verleggen van kabels en leidingen
• ontsieren van een monument
• plaatsen van een woonwagen
• aanmeren van een woonschip dat niet bestemd is om mee te varen

Artikel 4.2, lid 1 van het Omgevingswet bepaalt dat het omgevingsplan in ieder geval regels bevat die nodig zijn met het oog op een evenwichtige toedeling van functies aan locaties. Er is geen harde definitie van dit begrip. Het gaat erom dat de gemeente bij het toelaten van activiteiten op locaties en het stellen van regels over die activiteiten rekening houdt met alle betrokken belangen. Er moet een balans zijn tussen het benutten van de mogelijkheden in de fysieke leefomgeving en het beschermen van gevoelige gebieden of functies.

Regels vanwege een instructie of instructieregel

Het Rijk (artikel 2.34, Omgevingswet) of de provincie (artikel 2.33, Omgevingswet) kan aan de gemeente een instructie geven over de inhoud van het omgevingsplan. De gemeente moet voldoen aan die instructie door het stellen van regels in het omgevingsplan.

Het Rijk stelt in hoofdstuk 5 van het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) instructieregels over de inhoud van het omgevingsplan. De provincie kan in de omgevingsverordening ook instructieregels over de inhoud van het omgevingsplan opnemen. De gemeente moet de instructieregels opvolgen bij het stellen van regels in het omgevingsplan.

Maatwerkregels

Bij regels over activiteiten in het Bal en Bbl biedt het Rijk voor bepaalde onderwerpen de mogelijkheid om bij maatwerkregel de algemene regel van het Bal of Bbl te specificeren. Op die manier kan de gemeente de regels beter toespitsen op de lokale situatie.

De provincie kan bij regels over activiteiten in de omgevingsverordening ook de mogelijkheid tot het stellen van maatwerkregels bieden.

De maatwerkregels van de gemeente zijn onderdeel van het omgevingsplan.

Regels die niet in het omgevingsplan mogen

Sommige onderwerpen mag de gemeente niet in het omgevingsplan regelen. Het Rijk bepaalt in artikel 2.1, lid 2, Omgevingsbesluit dat het omgevingsplan geen regels mag bevatten over:

• bedrijfsmatig geven van gelegenheid tot het verrichten van seksuele handelingen met of voor een derde tegen betaling (artikel 151a, lid 1, Gemeentewet)
• aanwijzen van veiligheidsrisicogebieden bij verstoring van de openbare orden (artikel 151b, lid 1, Gemeentewet)
• in het belang van handhaving van de openbare orde inzetten van camera's voor het toezicht op openbare plaatsen (artikel 151c, lid 1, Gemeentewet)
• veroorzaken van hinder voor omwonenden door het gebruik van een woning of een erf bij een woning (artikel 151d, lid 1, Gemeentewet)
• aangeven van plaatsen waar aangewezen groepen van personen zich tijdelijk mogen ophouden (artikel 154a, lid 1,, Gemeentewet)
• stellen van regels over straffen bij overtreding van regels (artikel 154, lid 1 en 154b, lid 1, Gemeentewet)
• inzetten van de politie bij het beletten of beëindigen van overtredingen van voorschriften over de openbare orde (artikel 172, lid 2, Gemeentewet)
• uitvoeren van toezicht op openbare samenkomsten en vermakelijkheden en voor het publiek openstaande gebouwen en erven (artikel 174, lid 3, Gemeentewet)
• invoeren, wijzigen of afschaffen van gemeentelijke belastingen (artikel 216, Gemeentewet)

Regels over deze onderwerpen staan in andere verordeningen van de gemeente.