Zoeken in deze site

Let op: de informatie over regelgeving geldt na inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2024.


Samenhang in de omgevingsvisie

Een samenhangende visie bevordert duurzame ontwikkeling. Het beschrijft de voorgenomen ontwikkelingen, het gebruik en beheer, de bescherming en het behoud van het grondgebied. Ruimtelijke, economische en sociale componenten beïnvloeden elkaar. Daarom krijgen ze in samenhang een plek in een omgevingsvisie.

Wat verandert er?

In de omgevingsvisie komen allerlei vraagstukken samen die de overheid eerder op sectoraal niveau aanvloog. We praten bijvoorbeeld niet meer over woningbouwopgave maar over transformatieopgave. We verbinden woningrealisatie dan aan andere doelstellingen zoals klimaatadaptatie en energietransitie. Met de nieuwe integrale ambities kan een gemeente of provincie niet meer uitblinken op alleen de aantallen woningen die ze heeft gebouwd.

Hoe?

In een samenhangende omgevingsvisie brengt u onderwerpen als water, bodem, natuur en cultureel erfgoed niet alleen samen. U verbindt ze ook met elkaar. Tegelijkertijd zijn er nieuwe thema's waar de overheid mogelijk versneld aandacht aan wil besteden en middelen op wil inzetten. Bijvoorbeeld de circulaire economie, klimaatadaptatie of energietransitie.

Hoe kan de overheid sectoraal versnellen en tegelijkertijd werken aan een integrale visie? De kunst is om integraal en sectoraal te verbinden. Waar u begint, maakt niet uit. Zolang u maar aan beiden aandacht besteedt.

Een samenhangende visie opstellen, vraagt om integraal werken. En dus om goede samenwerking. Intern, met collega's die meestal nog sectoraal georganiseerd zullen zijn. En extern, met andere overheden en belanghebbenden. Denk aan veiligheidsregio's, de GGD, milieuverenigingen en participerende burgers.

Door bestaande doelen op te halen, kunt u sectorale medewerkers betrekken. De dialoog aangaan over sectorale doelen, integrale doelen en maatschappelijke opgaven brengt de samenwerking op gang. Een valkuil hierbij is dat mensen vaak onbewust sectoraal blijven denken en werken. Vaak is dit ingesleten. Een kansrijke benadering is om de bestaande sectorale plannen te inventariseren. En te laten opgaan in de omgevingsvisie of een programma.

Maatschappelijke opgaven

Uit de pilots omgevingsvisie is een aantal maatschappelijke opgaven naar voren gekomen, zoals:

Deze opgaven hangen samen met ontwikkelingen als huisvesting voor nieuwkomers. Of de vergrijzing. En wat die betekenen voor de omgeving. De Omgevingswet verplicht niet dat u alle opgaven in uw omgevingsvisie benoemt. U zult keuzes moeten maken.

Tips

Beperk u tot de belangrijkste maatschappelijke opgaven binnen uw eigen grondgebied. Neem niet te veel hooi op uw vork: u kunt niet alle onderwerpen volledig afdekken. Of een onderwerp sectoraal van karakter is, doet er daarbij niet toe. Leegstand bijvoorbeeld is een sectoraal probleem, maar kunt u wel degelijk integraal aanpakken.

De samenhang en het langetermijnkarakter van uw visie brengt u in 3 stappen in beeld:

  1. breng actuele ontwikkelingen in kaart
  2. benoem urgente thema's
  3. maak keuzes voor de lange termijn

Uitwerkingen kunt u opnemen in een uitvoeringsparagraaf van uw omgevingsvisie, maar ook in een convenant of samenwerkings­overeenkomst. Met een programma kunt u doelen uit de omgevingsvisie op gebieds- of themaniveau uitvoeren.

Meer informatie


Praktijkvoorbeelden

Omgevingsvisie Staphorst

Soms ligt de oplossing hoe u iets groots als een omgevingsvisie aanvliegt, dichterbij dan u denkt. In Staphorst doordat 2 collega's vanuit verschillende vakgebieden toevallig tegenover elkaar werkten. Staphorst heeft daardoor het sociale, ruimtelijke en economische domein met elkaar verbonden. In de omgevingsvisie Staphorst voor elkaar! ziet u dit terug.

Brabantse omgevingsvisie

Hoe u tot samenhangende opgaven komt? Welke de belangrijkste zijn? En welke partijen aanschuiven? Dat is een samenspel van processen binnen een organisatie, de politiek en de buitenwereld. Het is een kunst om te laten zien hoe u tot deze afweging bent gekomen. De provincie Noord-Brabant heeft de weg naar haar visie in een Tour de Brabant verbeeld. Het is een goed gekozen metafoor: het sluit mooi aan bij de identiteit van Brabant als echte wielerprovincie. Bovendien kwam de ronde ook echt bij alle partijen op bezoek.

Omgevingsvisie Oisterwijk

De gemeente Oisterwijk heeft bij haar omgevingsvisie inwoners en ondernemers betrokken. De gemeente vertaalde haar sectorale hoofdlijnen naar integrale ambities. De GGD bekeek het thema gezondheid vanuit een andere invalshoek. Een bijeenkomst met commissie- en gemeenteraads­leden leverde 5 integrale ambities en 2 centrale thema’s op.

Omgevingsvisie Huis­duinen

Huisduinen is een dorp ten westen van Den Helder. Huisduinen heeft voor haar omgevingsvisie gekozen voor een ‘vtwonen-aanpak’. Kenmerkend voor 2 mensen die 1 huis delen, is dat ze vaak een verschillende smaak hebben. Bovendien hebben ze uit hun verleden verschillende meubel­stukken ingebracht. Daardoor is hun interieur geen eenheid. In het tv-programma vtwonen ontwerpt een stylist een nieuw interieur. Hij of zij geeft aan welke ‘oude’ meubel­stukken daar zeker in passen. Welke misschien na een lik verf. En welke beslist niet. Huisduinen volgde deze aanpak. Eerst schreven raad en bewoners apart van elkaar een omgevings­visie. Daarna schoof een adviseur beide visies ineen.