Ontstaan van polarisatie

Wat polarisatie betekent

Polarisatie is het verscherpen van tegenstellingen tussen groepen inwoners. En tussen inwoners en de overheid. Het wij-zijgevoel wordt groter. Waarbij steeds minder ruimte is voor genuanceerde meningen. En mensen steeds extremere standpunten innemen.

5 rollen in een conflict

In een conflict zijn 5 rollen te onderscheiden. Deze rollen gelden voor alle betrokkenen in een conflict: initiatiefnemers, (georganiseerde) burgers, bedrijven en ook de overheid zelf. Het gaat om

1. duwers ('pushers')
2. aansluiters ('joiners')
3. stillen ('silents')
4. bruggenbouwers
5. zondebok(ken)

Lees meer over boze burgers in het onderzoek van het Kenniscentrum Integratie en Samenleving.

1. Duwers ('pushers')

Pushers plaatsen zich als tegenpool tegenover andere pushers en zijn niet bereid concessies te doen. Het zijn de aanjagers. Pushers gaan de confrontatie aan en proberen de tegenpool verdacht te maken. Hiermee proberen zij zoveel mogelijk mensen, vooral de 'silents' te overtuigen om zich aan te sluiten.

"Dit is het enige en beste plan. Wij zullen onze omgeving daarvan overtuigen."

"Wij zijn tegen! Wij laten dit luid en duidelijk horen."

2. Aansluiters ('joiners')

Joiners scharen zich achter pushers, maar altijd minder extreem. Zij zijn ervan overtuigd dat het eigen belang op het spel staat.

"Je bent naïef als je niet voor ons bent."

3. Stillen ('silents')

De silents vormen meestal de grootste groep. Ze zijn neutraal, onverschillig of juist genuanceerd. Anderen zetten deze mensen soms onder druk om een kant te kiezen. Deze groep kan weerstand bieden aan polarisatie.

"Wat is er werkelijk aan de hand?"

4. Bruggenbouwers

Bruggenbouwers proberen de kloof tussen de tegenpolen te dichten. Hun aanname is dat de tegenpolen niet beschikken over de juiste informatie over elkaar. Bruggenbouwers versterken soms ongewild het proces van polarisatie door te praten over de identiteit van de tegenpolen. Ze creëren soms juist een podium voor de tegenpolen. Daardoor verdwijnt het geluid van het middenterrein uit het oog.

"Praat met elkaar. Dan veranderen jullie standpunten wel."

5. Zondebok(ken)

Ten slotte is er de rol van de zondebok(ken). Bij een sterke toename van spanningen zullen met name silents en/of bruggenbouwers zondebokken aanwijzen. Toenemende druk dwingt de silents een kant te kiezen.

"De gemeente is dé schuld van de terugloop van onze verkoopcijfers in onze winkels in de binnenstad. Met hun belasting op parkeren, slechte bestrating en het nieuwe éénrichtingsverkeer. Hoezo hebben wij zelf ook een aandeel in probleem en oplossing?!"

Geen lange tafel met deskundigen

Er is altijd brandstof nodig om een conflict in stand te houden of te laten escaleren. Organiseer daarom bijvoorbeeld niet zonder meer informatieavonden in theateropstelling. Een zaal vol emotioneel betrokken mensen en een lange tafel met daarachter deskundigen en politici werpt eerder olie op het vuur. Wees ook terughoudend met het zenden van juridische of financiële informatie. Emoties beantwoord je sowieso niet met eenzijdig verzonden informatie.

Bronvermelding

5 rollen in een conflict, vrij naar: Brandsma, B. (2016). Politie en polarisatie – Een eerste leidraad.