Houtkachels: regels bij nieuwbouw
Het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) geeft technische bouwregels voor (hout)kachels. Denk aan eisen voor de afvoer van rook en de toevoer van verbrandingslucht. Sinds 2022 gelden Europese producteisen voor nieuwe kachels. Gemeenten kunnen het gebruik van kachels reguleren.
Inhoud
- Algemene regels in het Bbl
- Plaats van de afvoer van rook (schoorsteen)
- Europese producteisen voor nieuwe kachels
- Mogelijkheden voor lokale regels
- Lees meer informatie
Algemene regels in het Bbl
In het Bbl staan onder meer technische regels voor het (ver)bouwen en gebruiken van een woning. Deze regels richten zich op veiligheid, gezondheid, duurzaamheid en bruikbaarheid.
In paragraaf 4.3.8 staan eisen voor de afvoer van rookgas en de toevoer van verbrandingslucht. Een bouwwerk met een (hout)kachel of open haard moet de juiste voorzieningen hebben, zodat de kwaliteit van de binnenlucht niet nadelig is voor de gezondheid (artikel 4.134). Er gelden bijvoorbeeld eisen voor de capaciteit van de afvoer van rookgas (artikel 4.136) en de plaats van de schoorsteen (artikel 4.138).
Plaats van de afvoer van rook (schoorsteen)
Bij nieuwbouw en verbouw gelden de volgende voorwaarden voor de afvoer van rookgas van vaste brandstoffen, zoals hout:
- de uitmonding van de afvoer moet boven het dak liggen
- de uitmonding van de afvoer moet op minimaal 1 meter van de buren (bouwwerkperceelgrens) liggen
Dit volgt uit de artikelen 4.138 Bbl en 5.4 Bbl. Voor een houtkachel, pelletkachel of open haard is een gevelafvoer dus niet toegestaan. Artikel 4.138 schrijft ook een minimale verdunningsfactor voor de rook van verbrandingstoestellen voor. Dit is om te voorkomen dat deze rook weer onverdund het gebouw ingezogen wordt.
Voor bestaande bouw zijn de eisen aan de afvoer van rookgas minder specifiek (artikel 3.74 tot en met 3.76).
Afvoerhoogte
Voor de bepaling van de afvoerhoogte van de rookgassen gelden verwijst het Bbl naar de normen NEN 2757-1 (nieuwbouw of verbouw) en NEN 8757 (bestaande bouw).
Bij toepassing van de NEN-norm 2757-1 is de vereiste afvoerhoogte minimaal 0,5 meter boven nokhoogte, afhankelijk van de dakhelling en de plaats van de schoorsteen. Een toelichting daarop staat in de Praktijkrichtlijn NPR 2758:2022, en ook in het Praktijkboek Besluit bouwwerken leefomgeving, en in het kennisdocument Gezondheids- en hindereffecten door houtkachels van particulieren van de Stichting Advisering Bestuursrechtspraak (STAB) uit 2019. Begin 2020 is NEN2757 vernieuwd, met duidelijkere en verscherpte normen voor de rookgasafvoer van vaste brandstoffen.
Bij bestaande schoorstenen mogen de rookgassen soms wel onder nokhoogte worden afgevoerd, ook weer afhankelijk van de hellingshoek en de plaats van de schoorsteen (NEN 8757).
Let op: voor een nieuwe schoorsteen op een (lage) aanbouw gelden bijzondere eisen, omdat de bestaande gevel als 'belemmering' geldt voor de stromingsrichting van de rookgassen. De schoorsteen moet dan hoog genoeg zijn om de rook te laten wegstromen. De benodigde hoogte hangt af van de precieze situatie. De voorwaarden en berekeningsmethodiek staan in de bepalingen 5.2.2 en 5.2.3 van NEN 2757.
Een installateur moet deze regels toepassen. Een bouwkundig inspecteur van de gemeente kan controleren of een schoorsteen aan de regels voldoet.
Europese producteisen voor nieuwe kachels
Voor nieuwe particuliere kachels geldt in Europa sinds januari 2022 een strenger productbeleid (Ecodesign-verordening, bijlage II). Er mogen alleen toestellen op de markt komen die aan de typekeureisen voldoen. Als een kachel aan de typekeureisen voldoet, mag de fabrikant een CE-markering aanbrengen.
De typekeureisen gaan over het rendement, de veiligheidsaspecten en de uitstoot (emissies).
Mogelijkheden voor lokale regels
Een gemeente kan de installatie of aanwezigheid van houtkachels niet verbieden. Ook kan een gemeente geen lokale eisen stellen aan het keuren en installeren van een houtkachel. Is aan de technische eisen uit het Bbl voldaan? Dan mag een kachel geplaatst worden. Bovendien zijn houtkachels als product toegestaan op de (Europese) markt.
Wél kan een gemeente het gebruik van houtkachels beïnvloeden. De gemeente kan bijvoorbeeld in het omgevingsplan regels stellen om nadelige gevolgen van die rookgassen te voorkomen of te beperken. Lees hierover meer op de pagina Regels voor houtstook vanuit woningen.
Oogmerken Bbl en omgevingsplan
De oogmerken van het Bbl en het omgevingsplan kunnen verschillen. Afhankelijk van het oogmerk kunnen gemeenten daarom soms toch regels stellen, die het Bbl aanvullen. Dit geldt bijvoorbeeld bij houtstook. Gemeenten kunnen als voorwaarde voor het gebruik van haarden en houtkachels eisen stellen aan de hoogte van de rookafvoer.
Houtstookregels in het omgevingsplan zullen zich vooral richten op de leefbaarheid en gezondheid van omwonenden en op de bescherming van het milieu (de luchtkwaliteit).
De regels uit paragraaf 4.3.8 Bbl richten zich in de eerste plaats op de eigen gezondheid en de veiligheid van de gebruiker van een woning of ander bouwwerk. En in enige mate ook op bescherming van de buren (zie toelichting bij artikel 4.138).
Om de (directe) omgeving beter te beschermen tegen rookgassen heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) daarom in de staalkaart Bestaande woonwijk voor particuliere houtstook onder meer de volgende voorbeeldregel voor het omgevingsplan opgenomen: De uitlaat van de schoorsteen bevindt zich minimaal 0,5 meter boven de nok.
Een schoorsteen die hier niet aan voldoet, mag in het werkingsgebied van deze regel niet gebruikt worden voor houtstook. Deze gebruikseis heeft als doel of oogmerk ernstige overlastsituaties voor de omgeving te beperken.
Lees meer informatie
Begrip: Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)
Het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) is één van de 4 algemene maatregelen van bestuur (AMvB's) onder de Omgevingswet. Het Bbl bevat regels over bouwwerken.
Lees meer op de pagina Inhoud Besluit bouwwerken leefomgeving.