Verdrag van Aarhus
Het Verdrag van Aarhus regelt dat het publiek (individuen en verenigingen die hen vertegenwoordigen) het recht heeft op toegang tot milieu-informatie en inspraak bij besluitvorming over milieu-aangelegenheden. Ook regelt het Verdrag van Aarhus toegang tot de rechter als overheidsinstanties deze rechten en milieuwetgeving niet naleven.
Het verdrag bestaat uit 3 pijlers
Het Verdrag van Aarhus heeft 3 pijlers:
- Het recht op toegang tot informatie
Het publiek heeft op verzoek toegang tot milieu-informatie van overheidsinstanties. Overheidsinstanties moeten ook actief milieu-informatie verzamelen en verspreiden. Lees ook meer over wat milieu-informatie is. - Inspraak bij besluitvorming over milieu-aangelegenheden
Het recht om in te spreken bij beslissingen over activiteiten die een belangrijk effect kunnen hebben op het milieu. Ook in de voorbereiding van plannen, programma’s, beleid en wet- en regelgeving die aanzienlijke invloed op het milieu kunnen hebben. - Toegang tot de rechter inzake milieu-aangelegenheden
Als het recht op informatie of inspraak niet wordt nageleefd, heeft het publiek toegang tot rechtspraak. Bijvoorbeeld als een overheidsinstantie een informatieverzoek niet inwilligt, of als er een vermoeden is dat een overheidsinstantie de milieuwetgeving niet naleeft.
Implementatie van het Verdrag van Aarhus in Nederland
Het Verdrag van Aarhus is onder andere geïmplementeerd in de Europese mer-richtlijn, de richtlijn toegang tot milieu-informatie en de richtlijn over inspraak van het publiek. Sinds 2005 is dit verdrag ook van toepassing in Nederland door de Wet uitvoering Verdrag van Aarhus. Deze wet zorgt voor verankering van het verdrag in bestaande wet- en regelgeving, zoals in de Algemene wet bestuursrecht, de Wet milieubeheer en de Wet open overheid.
Over het Verdrag van Aarhus
Het Verdrag van Aarhus werd in 1998 in de Deense stad Aarhus ondertekend. In 2022 hebben 46 landen het verdrag geratificeerd. In 2004 werd het Verdrag van Aarhus door Nederland geratificeerd. Nederland werd hierdoor officieel partij in het verdrag. De Europese Unie is ook partij bij het verdrag. Het Verdrag van Aarhus valt onder UNECE. UNECE is de Europese economische commissie van de Verenigde Naties.
Het verdrag beschermt het recht om te leven in een gezonde leefomgeving. Het verdrag richt zich op interactie tussen het publiek en overheden. Een uitgangspunt is dat betrokkenheid van alle belanghebbenden essentieel is. Daarom geeft het verdrag het publiek rechten op het gebied van informatie, inspraak en rechtsbescherming. Overheden hebben ook verplichtingen op het gebied van verantwoording, transparantie en reactievermogen.
Ieder land dat partij is in het Verdrag van Aarhus moet regelmatig rapporteren wat de status is van de implementatie van het verdrag in het land (artikel 10 Verdrag van Aarhus). Ook is er een speciale commissie die bekijkt of de verdragsstaten het verdrag goed naleven. Dit nalevingscomité (compliance committee) is onafhankelijk. Dit is vastgelegd in artikel 15 van het Verdrag van Aarhus.