Verzamelbrief bodem en ondergrond januari 2023
Staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) informeerde op 19 januari 2023 de Tweede Kamer over diverse onderwerpen op het gebied van bodem en ondergrond. De verzamelbrief bodem en ondergrond gaat onder andere over het toepassen en hergebruik van bouwstoffen en grond, zoals schuimglas, AEC-bodemas en thermisch gereinigde grond. Ook het versterken van het kwalibo-stelsel en microplastics komen aan bod.
De brief gaat over de volgende onderwerpen:
Aanpassing Regeling bodemkwaliteit aan de Omgevingswet
De Regeling bodemkwaliteit 2022 is op 19 januari 2023 gepubliceerd en vervangt de bestaande Regeling bodemkwaliteit (Rbk) op het moment dat de Omgevingswet in werking treedt.
Versterking stelsel kwaliteitsborging in het bodembeheer
De brief laat de voortgang zien van de maatregelen die zijn genomen binnen het verbetertraject voor de versterking van het Kwalibo-stelsel.
Mogelijkheden toepassing schuimglas als bouwstof
Schuimglas is een licht materiaal dat de bodem minder belast dan regulier gebruikte bouwstoffen. Daarmee is het materiaal geschikt om toe te passen onder wegen in gebieden met bodemdaling. Schuimglas voldoet echter niet aan de normen uit bijlage A van de Rbk. Uit onderzoek van RIVM blijkt dat onder bepaalde voorwaarden toepassing van schuimglas onder wegen verantwoord is. Daarom kondigt de Staatssecretaris een wijziging van de Regeling bodemkwaliteit aan.
Batterijen en metallisch ijzer in AEC-bodemas
Bodemas is het materiaal dat overblijft na verbranding van afval in een afvalenergiecentrale (AEC) en wordt als bouwstof o.a. gebruikt voor de fundering van wegen en ophogingen. Eerder waren er incidenten met batterijen in AEC-bodemas en heeft de Staatssecretaris in een kamerbrief van 16 december 2021 toegezegd in gesprek te gaan met de branche. De productie van AEC-bodemas is inmiddels sterk verbeterd waardoor deze momenteel nog zeer beperkt metallisch ijzer en batterijen bevat.
In de brief is een aanpassing van de minimumstandaard in het Circulair Materialenplan (CMP) aangekondigd. Over wat haalbaar is voor AEC-bodemassen in vormgegeven bouwstoffen of immobilisaat vindt nog overleg plaats met de sector. Ook doet de branche onderzoek naar de milieurisico’s van resterende batterijen in de bouwstof. Daarmee is het voorschrijven van een maximaal toegestaan percentage metallisch ijzer in niet-vormgegeven bouwstoffen in de regelgeving niet nodig.
Verbetering toezicht IBC-toepassingen van AEC-bodemas
In het verleden is AEC-bodemas toegepast onder IBC-condities (isoleren, beheersen, controleren). Bij deze werken moet regelmatige monitoring plaatsvinden om te beoordelen of er geen nadelige milieueffecten optreden. Eerder is geconstateerd dat er een nalevingstekort is bij de toezicht en handhaving door decentrale overheden. Om de overheden hierbij te helpen is een kennisrapport ‘Overzicht (controle)verplichtingen van met AEC-bodemas aangelegde IBC-werken’ opgesteld.
Gemeenten en provincies gaan een stappenplan uitwerken om de controle op IBC-werken met AEC-bodemassen te verbeteren. Ook ervaringen van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) bij controlebezoeken aan erkende instanties die IBC-werken controleren worden met decentrale overheden en met Rijkswaterstaat gedeeld.
Thermisch gereinigde grond (TGG)
In de brief is een wijziging van de Rbk aangekondigd voor TGG, waarmee vaststelling van de emissie en toetsing aan de maximale emissiewaarde verplicht is. Alleen het bepalen van de chemische samenstelling is dan niet meer voldoende. Zie ook het eerdere bericht Normen voor thermisch gereinigde grond onvoldoende veilig voor milieu (rivm.nl).
Microplastics in de bodem
Het RIVM heeft in juni 2022 een rapport uitgebracht over beschikbare kennis over microplastics in de bodem. Begin 2023 is een plan klaar waarin staat welke vervolgonderzoeken nodig zijn en welke stappen mogelijk zijn om de bronnen van plastic op de bodem aan te pakken.
Plastic in recyclinggranulaat
Begin 2021 was er veel media-aandacht voor plasticvervuiling in recyclinggranulaat dat op bospaden is toegepast. In de brief staat vermeld wat natuurbeheerders en de producenten gaan doen om de aanwezigheid van plastic in recyclinggranulaat te beperken.
Industriezand en grindwinning
Naar aanleiding van signalen van de sector uit 2021 over mogelijke tekorten aan industriezand en grind, heeft het ministerie van IenW gesproken met provincies en de branchevereniging. Hieruit bleek dat nu geen sprake is van tekorten. In de brief is aangekondigd dat
monitoring van wincijfers en vergunde ruimte gaat plaatsvinden. En er komt een scenariostudie voor de benodigde hoeveelheid industriezand en grind in de komende decennia.