Natuurbeheer door baggeren van bermsloten
Rijkswaterstaat zorgt voor een groot deel van de snelwegen, tunnels, rivieren en bruggen in Nederland. Dat we gaten in de weg repareren of verouderde viaducten een opknapbeurt geven, weet bijna iedereen. Maar dat we een van de grootste natuurbeheerders van Nederland zijn, is minder bekend.
Henk Kiks is adviseur groen bij Rijkswaterstaat in de regio West-Nederland Noord en vertelt wat hierbij allemaal komt kijken.
Wettelijke taak
Rijkswaterstaat heeft als wettelijke taak om vaarwegen en havens bereikbaar te houden voor schepen. Dat doen we in opdracht van de waterschappen. Ook kleinere sloten en wateren vallen onder onze verantwoordelijkheid. Kiks: 'Voor de veiligheid en om wateroverlast te voorkomen, is het ook hier belangrijk dat de doorstroming goed is. Zelfs bij kleine sloten, maar hiervoor is de eigenaar van een perceel dat grenst aan zo'n sloot verantwoordelijk. Hiervoor overleggen we met boeren en waterschappen.'
Rekening houden met natuur
Bij het baggeren houdt Rijkswaterstaat rekening met de natuur. Kiks: 'We baggeren in het najaar en in de winter om zo veel mogelijk schade aan de natuur te voorkomen. In deze periode is de natuur in relatieve rust. We kunnen natuurlijk niet gaan baggeren in het paaiseizoen van vissen. Slootkanten zijn vaak ook broedplaatsen van watervogels. Deze willen we ook niet verstoren. In de zomer baggeren we in principe niet. De zuurstofconsumptie na baggeren is in de zomer ook hoger dan in de winter. Wanneer er dan wordt gebaggerd, kan het voorkomen dat vissen sterven door zuurstofgebrek.'
Verwerken bagger
In kleinere wateren, zoals sloten, voert Rijkswaterstaat de bagger af. De bagger wordt dus niet verwerkt in de eigen berm. Kiks geeft daarvoor een duidelijke reden: 'Bagger bevat van nature erg veel voedingsstoffen, hiermee verrijk je de bodem. Dit willen wij juist niet. Dat klinkt misschien een beetje gek, maar op zo'n verrijkte bodem met bagger krijgt een beperkt aantal plantsoorten de overhand en dit zorgt voor verruiging. Door aan bodemverschraling te doen en de bagger af te voeren, geven we de ruimte aan veel meer plantensoorten. Dit zijn veelal meer gewenste soorten. Dit zorgt voor meer biodiversiteit.'
Organische meststof
Als bagger niet is vervuild, mag het worden verspreid op het land. Een nieuwe ontwikkeling is dat we bagger niet meer standaard afvoeren, maar als mogelijk willen aanbieden aan boeren. Dit scheelt transport- en stortkosten en dus ook stikstof- en CO2-uitstoot. Boeren gebruiken de bagger als organische meststof door het over hun land te verspreiden. Kiks: 'Om dezelfde reden dat wij bagger niet langs oevers en bermen willen, gebruiken boeren het juist wel.'
Bron: Rijkwaterstaat.nl