Beeldkwaliteitsplan

Wat is een beeldkwaliteitsplan

Het beeldkwaliteitsplan beschrijft de gewenste beeldkwaliteit van de bebouwing en de buitenruimte en bevat toetsbare criteria. Het is een verbindend element tussen landschap, architectuur en stedenbouw. Het plan geeft aanbevelingen en richtlijnen voor de vormgeving van bebouwing en de inrichting van de ruimte. Bijvoorbeeld aan de hand van schetsen en afbeeldingen.

Verschillende doelen beeldkwaliteitsplan

De Omgevingswet regelt niets over het beeldkwaliteitsplan. Een beeldkwaliteitsplan kan verschillende doelen dienen. Het kan bijvoorbeeld gebruikt worden als:

• inspiratie en leidraad voor het opstellen van een wijziging van het omgevingsplan
• beleidsstuk waarmee de gemeente privaatrechtelijke afspraken maakt met ontwikkelende partijen
• toetsingskader voor bouwplannen in de vorm van beleidsregels

Beeldkwaliteitsplan als toetsingskader voor bouwplannen

Het is mogelijk om het beeldkwaliteitsplan te gebruiken om regels met open normen in het omgevingsplan verder in te vullen. De inhoud van het beeldkwaliteitsplan moet dan voldoende concreet zijn. In het omgevingsplan worden de hoofdlijnen van de gebiedsontwikkeling vastgelegd. De invulling van de stedenbouwkundige en landschappelijke aspecten gebeurt dan in het beeldkwaliteitsplan.

Voor een nieuw te ontwikkelen gebied kan bijvoorbeeld een regel over de inrichting van het openbaar gebied en de erven worden gesteld. Het beeldkwaliteitsplan kan dan bij de vergunningverlening worden gebruikt voor de interpretatie van deze regel in het omgevingsplan. Het beeldkwaliteitsplan bevat dan dus beleidsregels.

Aandachtspunten beeldkwaliteitsplan met beleidsregels

Voor beleidsregels gelden eisen aan de bevoegdheid tot vaststelling, de bekendmaking en de beschikbaarstelling. Bestuursorganen moeten hun beleidsregels bekendmaken door plaatsing in de Staatscourant (Rijk) of via het systeem Decentrale Regelgeving en Officiële publicaties (DROP) in het elektronische publicatieblad. Het bestuursorgaan moet de beleidsregels beschikbaar stellen in de wettenbank (Rijk) of via DROP in de decentrale regelingenbank. Meer informatie op de pagina beleidsregels.

Een mogelijkheid die wij niet adviseren is om de beleidsregels vast te stellen als (onderdeel van) een programma op grond van de Omgevingswet. Maken de beleidsregels onderdeel uit van een met STOP/TPOD gepubliceerd programma? Dan zijn de beleidsregels wel als onderdeel van het programma bekend gemaakt in het digitale publicatieblad en is het programma te vinden in het de wettenbank/regelingenbank én in het Omgevingsloket via Regels op de kaart. Daarmee is aan de publicatievereisten voor beleidsregels voldaan. Maar de beleidsregels zijn in de wettenbank/regelingenbank niet terug te vinden in de zoekcategorie 'beleidsregels'.

Verwijzing naar beleidsregels in omgevingsplan

Voor een goede vindbaarheid van de beleidsregels bij het omgevingsplan kan in de regels in het omgevingsplan een verwijzing naar het beeldkwaliteitsplan worden opgenomen (zie paragraaf 9.4 Toepassingsprofiel omgevingsplan).

Deze verwijzing kan de vorm hebben van een statische verwijzing in de vorm van:

• Een woordelijke verwijzing naar het beeldkwaliteitsplan 'Beeldkwaliteitsplan met de naam X, vastgesteld op dd, mm, jjjj, enz.'
• Een woordelijke verwijzing inclusief een digitale link naar de vindplaats van het beeldkwaliteitsplan.

Een dynamische verwijzing in de vorm van:

• Een woordelijke verwijzing naar het beeldkwaliteitsplan behorend bij de regel. Bijvoorbeeld: de beoordeling vindt plaats met toepassing van de criteria in het beeldkwaliteitsplan voor gebied X. Bij dynamische verwijzing ontbreken kenmerken voor identificatie van de versie van het beeldkwaliteitsplan zoals de vaststellingsdatum.

Beeldkwaliteitsplan en welstand

Onder de Omgevingswet loopt het welstandstoezicht via het omgevingsplan. In het omgevingsplan kunnen regels worden opgenomen over het uiterlijk van bouwwerken. Als deze regels uitleg nodig hebben, moet de gemeenteraad beleidsregels vaststellen voor de beoordeling of een bouwwerk aan de regels voldoet. Dit staat in artikel 4.19 van de Omgevingswet. Het is mogelijk om voor het opstellen van de beleidsregels de inhoud van het beeldkwaliteitsplan te gebruiken. Ook kan een beeldkwaliteitsplan (voor zover dat ziet op het uiterlijk van bouwwerken) onderdeel zijn van de beleidsregels als bedoeld in artikel 4.19 Omgevingswet. Uitgebreide uitleg over welstand onder de Omgevingswet vindt u op de pagina Welstand en welstandstoets.

Beeldkwaliteitsplan als gebiedsgericht omgevingsprogramma

Is het beeldkwaliteitsplan bedoeld als:

• inspiratie en leidraad voor het opstellen van een wijziging van het omgevingsplan
• beleidsstuk waarmee de gemeente privaatrechtelijke afspraken maakt met ontwikkelende partijen?

Dan kan de gemeente ervoor kiezen om het beeldkwaliteitsplan als gebiedsgericht vrijwillig programma als bedoeld in artikel 3.5 Omgevingswet vast te stellen.

Een voordeel daarvan is dat na publicatie van het programma via de LVBB, het programma te zien is in de wettenbank/regelingenbank en in het Omgevingsloket, in het onderdeel Regels op de kaart. Zo kan iedereen zien bij welk gebied welk beeldkwaliteitsplan hoort.