Toepassing van de instructieregels
De instructieregels Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) in paragraaf 5.1.4.6.3 gelden alleen voor geur door het houden van landbouwhuisdieren Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) in een dierenverblijf Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) in een geurgevoelig gebouw. Ze gelden niet voor andere activiteiten bij veehouderijen. Er zijn ook instructieregels voor geur door bijvoorbeeld opslagen bij veehouderijen. Deze instructieregels staan in paragraaf 5.1.4.6.4 'Geur door andere agrarische activiteiten'.
Inhoud instructieregels geur
De instructieregels voor geur door het houden van landbouwhuisdieren gaan over:
Ook op deze pagina
Geurnorm opnemen in het omgevingsplan
Gemeenten stellen een geurnorm vast waarbij:
- de gemeente in het omgevingsplan Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) een waarde moet opnemen voor de toelaatbare geur op een gebouw. Het Rijk geeft daar een standaardwaarde bij aan die een gemeente zonder nadere motivering kan overnemen in het omgevingsplan. De opgenomen waarde in het omgevingsplan wordt ook wel 'geurnorm' genoemd.
- de gemeente in het omgevingsplan een afwijkende waarde kan opnemen die hoger of lager is dan de standaardwaarde. Zolang deze niet hoger is dan de grenswaarde. De grenswaarde staat, net als de standaardwaarde, aangegeven in het Bkl (artikel 5.109). De afwijkende waarde is dan de geldende geurnorm.
- het omgevingsplan de zogenoemde 50%-regeling moet bevatten.
Rekenen
Het toetsen aan de geurnorm gebeurt met aangewezen geuremissiefactoren uit de Omgevingsregeling Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) en het rekenmodel V-stacks. Voorbeelden van dieren met een geuremissiefactor zijn varkens, pluimvee, vleeskalveren en geiten.
Afstandseisen
Ook moeten in het omgevingsplan minimale afstanden opgenomen worden, waaraan een stal bij bouw moet voldoen. Dit zijn:
- voor dieren zonder geuremissiefactor, zoals melkkoeien, een minimumafstand van 50 of 100 m. Hiervan kan een gemeente in het omgevingsplan afwijken. Maar niet verder dan de aangegeven ondergrens.
- minimaal 50 of 100 m afstand tot agrarische bedrijfswoningen. Dit geldt ook voor:
- voormalige agrarische bedrijfswoningen die op of na 19 maart 2000 geen onderdeel waren van een veehouderij
- voor ruimte-voor-ruimtewoningen
- een minimumafstand van gevel-tot-gevel van 25 of 50 m. Bijvoorbeeld van gevel van stal tot gevel van woning buurman.
Randvoorwaarden uit het Bkl
Bij het vaststellen van de geurnorm en de minimale afstanden houdt de gemeente er rekening mee:
- dat de gemeente vanwege zwaarwegende economische belangen of zwaarwegende andere maatschappelijke belangen ook een hogere waarde dan de grenswaarde of kleinere afstand dan de ondergrens kan vaststellen. Dit kan alleen in een zeer beperkt aantal gevallen.
- dat het Bkl bepaalt welke geurgevoelige gebouwen, zoals woningen, altijd geurgevoelig zijn. De gemeente kan extra gebouwen als geurgevoelig aanwijzen.
- dat de gemeente in het omgevingsplan een bebouwingscontour geur moet vaststellen. Binnen de contour is een hoger beschermingsniveau dan erbuiten.
Eerbiedigende werking bij overschrijding
In het Bkl staat de term eerbiedigende werking. Voor deze geurregels houdt dit in dat voorgeschreven wordt wanneer er bij het vaststellen van het omgevingsplan rekening gehouden moet worden met bestaande rechten. De in het omgevingsplan opgenomen geurnorm of vereiste afstand is in sommige gevallen niet van toepassing. Dit is het geval wanneer:
- de geur van de locatie rechtmatig is. Dus eerder vergund of voldeed aan de voorschriften uit het Activiteitenbesluit.
- de geur op een geurgevoelig gebouw niet toeneemt.
- het aantal landbouwhuisdieren per diercategorie niet toeneemt.
Gescheiden beoordeling van dieren mét en zonder geuremissiefactor
Een veehouderij kan dieren houden met geuremissiefactor (bijvoorbeeld varkens en kippen) en dieren zonder geuremissiefactor (bijvoorbeeld melkrundvee). Voor de varkens geldt de geurnorm, voor het melkrundvee de minimale afstand. Dit zijn 2 verschillende beoordelingskaders die geen invloed op elkaar hebben. Daarom kan op een bedrijf met een melkrundveestal op te korte afstand een andere varkensstal nog wel uitbreiden. En andersom.
Voor de gevel-tot-gevelafstand geldt hetzelfde. Als die bij bijvoorbeeld varkens niet wordt gehaald, dan kunnen er nog meer melkkoeien gehouden worden. En andersom.
Algemene instructie voor geur over cumulatie en aanvaardbaarheid
Voor alle activiteiten waaraan de gemeente in het omgevingsplan regels wil stellen om geurhinder te voorkomen, geldt
een algemene instructieregel. Deze staat in artikel 5.92 Bkl. De instructieregel bestaat uit 2 onderdelen:
- De gemeente moet rekening houden met geur door activiteiten
- Geur van één activiteit moet aanvaardbaar zijn.
Het 1e punt houdt onder meer in dat de gemeente geurhinder door cumulatie waar mogelijk moet voorkomen. Er moet gekeken worden naar mogelijke cumulatie bij de toedeling van functies. Ook bij de omgevingsvergunning voor de milieubelastende activiteit moet cumulatie van geurbelastende activiteiten beoordeeld worden.
Zie voor meer informatie de pagina Cumulatie van geur bij veehouderijen en overige landbouwactiviteiten. Het 2e punt, de aanvaardbare geurhinder van 1 activiteit, is voor dierenverblijven ingevuld met de instructieregels zoals op deze pagina beschreven. Deze instructieregels omvatten geen regels voor cumulatie.
Geurregels vanuit de bruidsschat
Bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet heeft elke gemeente een omgevingsplan met regels die eerst in de rijksregels stonden. Dit heet de bruidsschat Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup). Hierin staan ook de geurregels voor veehouderijen vanuit de Wet geurhinder en veehouderij (Wgv) en het Activiteitenbesluit.
Voor de 50%-regeling wordt het Activiteitenbesluit gevolgd. De gemeenten kunnen in de overgangsfase tot eind 2031 in hun eigen omgevingsplannen deze geurregels vervangen door eigen geurregels, waarbij ze de instructieregels uit het Bkl wel moeten volgen.
Als een gemeente een geurverordening had opgesteld onder de Wgv is deze automatisch opgenomen in het omgevingsplan. De gemeente kan de waarden in het omgevingsplan aanpassen.
Toekomst geurregels
De geurregels staan onder grote politieke belangstelling. In 2019 heeft de commissie Biesheuvel op verzoek van de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat een advies over de toekomst van de geurregels uitgebracht. Daarnaast heeft de rechtbank in Den Haag in september 2022 een uitspraak gedaan over de rechtmatigheid van de Wet geurhinder en veehouderij. Op de pagina Beleidsontwikkelingen geurhinder en veehouderij vindt u meer informatie.
Infographic geurbeleid
Het ministerie van IenW ontwikkelde een infographic over het geurbeleid. U kunt deze hier downloaden als pdf (pdf, 458 kB).
Toelichting bij pagina 1: Geurbeleid stallen veehouderijen
Kaart Nederland
Deze kaart van Nederland laat zien waar de concentratiegebieden liggen, waar van oudsher veel veehouderijen voorkomen. We onderscheiden concentratiegebied Zuid en concentratiegebied Oost. Deze zijn verspreid over delen van Limburg, Noord-Brabant, Gelderland, Overijssel en Utrecht. De concentratiegebieden hebben andere, mindere strenge geurnormen, dan de niet-concentratiegebieden.
Kaart Gemeente
Deze kaart geeft een denkbeeldige gemeente in Nederland weer. Het laat zien dat er in de gemeente een buitengebied is. Hierin staan stallen en huizen. Ook zijn er clusters met woningen te zien. Dit is de bebouwde kom.
Toelichting bij pagina 3: Het berekenen van geurbelasting
Op deze pagina laten we zien hoe geurbelasting wordt berekend.
Voorbelasting
Voorgrondbelasting is de geurbelasting van 1 veehouderij op een geurgevoelige gebouw. De voorgrondbelasting wordt berekend met het programma V-stacks vergunning. In V-stacks wordt de volgende informatie ingevoerd:
- Het emissiepunt van de veehouderij. Hierbij wordt de ligging, hoogte en uitstroomsnelheid van het emissiepunt ingevoerd.
- De geuremissie van de veehouderij. Deze hangt af van het aantal dieren, het stalsysteem van de veehouderij en de toegepaste technieken om geurhinder te verminderen.
- Gemiddelde gebouwhoogte. Hierbij wordt de gemiddelde hoogte van de goot en nok van de veehouderij ingevoerd.
- De locaties van de geurgevoelige gebouwen in de omgeving van de veehouderij.
Met deze informatie wordt berekend wat de geurbelasting van de veehouderij is op de geurgevoelige gebouwen in de omgeving. De geur die vrijkomt uit de veehouderij wordt ook wel geuremissie genoemd en de geur die neerkomt op de woningen ook wel geurimmissie.
Achtergrondbelasting
Naast voorgrondbelasting is er ook achtergrondbelasting. Dit is de totale geurbelasting van alle veehouderijen in de omgeving van het geurgevoelige gebouw. Oftewel de cumulatie van geur. Deze wordt berekend met het programma V-stacks gebied. Hierbij wordt de informatie van de emissiepunten, geuremissies, gemiddelde gebouwhoogtes van alle veehouderijen in de omgeving ingevoerd, samen met de locaties van de geurgevoelige gebouwen. Gezamenlijk levert dit de totale geurbelasting op.
