Ruimtelijke maatregelen en waterkwaliteit

Waterkwaliteit

Waterkwaliteit gaat over zowel oppervlaktewater als over grondwater. In de omgevingsvisie is het ruimtelijk beleid met betrekking tot waterkwaliteit globaal en voor de langere termijn beschreven. In programma’s worden hiervoor de maatregelen meer concreet uitgewerkt.

Het Rijk

Op grond van artikel 3.9, tweede lid, onder a Omgevingswet moeten op rijksniveau stroomgebiedbeheerplannen (SGBP’s) worden vastgesteld. Dit is juridisch gezien een zelfstandig programma naast het NWP. In de SGBP’s staan afspraken en concrete maatregelen om per stroomgebied van een rivier de doelen uit de Kaderrichtlijn Water (KRW) te halen. Nederland heeft 4 hoofdstroomgebieden: de Rijn, de Maas, de Schelde en de Eems. Deze rivieren verspreiden zich vervolgens naar de andere wateren binnen Nederland. Op grond van de SGBP’s worden vele maatregelen genomen voor het realiseren en behouden van chemisch schoon en ecologisch gezond oppervlaktewater en grondwater. Voorbeelden daarvan zijn het aanleggen van zuiveringsmoerassen, het verdiepen van watergangen en het bevorderen van een natuurlijk peilbeheer. Deze inrichtingsmaatregelen hebben invloed op de mogelijkheden voor andere ruimtelijk gewenste ontwikkelingen.

Verder is op rijksniveau in dit kader de ‘Programmatische Aanpak Grote Wateren’ van belang. Dit programma gaat over het realiseren van toekomstbestendige wateren met hoogwaardige natuur die goed samengaat met een krachtige economie. De maatregelen daarvoor zijn gericht op meer ruimte voor natuurlijke processen, het verbeteren van de verbinding tussen de grote wateren en de natuurgebieden in en rondom de grote wateren en de aanleg van ontbrekende habitats. Deze maatregelen zijn aanvullend op de verbeterprogramma's voor KRW en Natura 2000. Hierdoor zijn maatschappelijke opgaven zoals verstedelijking, recreatie, transport en bedrijvigheid beter in te passen. Ook hier is dus een duidelijke relatie tussen waterkwaliteit en ruimtelijke ontwikkelingen.

Provincie

De provincie speelt voor de waterkwaliteit ook een belangrijke rol. Zij moet in het regionaal waterprogramma de volgende maatregelen opnemen:

• maatregelen ter uitvoering van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en de Grondwaterrichtlijn (GWR) voor grondwater
• maatregelen om te voldoen aan de omgevingswaarden voor oppervlaktewaterkwaliteit
• maatregelen voor waterlichamen waarin waterwinlocaties liggen (zie Bronnen voor drinkwater)

Verder staat in het regionale waterprogramma welke wateren de maatschappelijke functie drinkwateronttrekking hebben. Naast deze hoofdfunctie kan het betreffende water ook nog een andere functie krijgen, bijvoorbeeld recreatie of scheepvaart. Alle toegekende functies gezamenlijk hebben invloed op de mogelijkheden voor ruimtelijke ontwikkelingen in het betreffende gebied.

Waterschap

Het waterschap moet bij het vaststellen van het waterbeheerprogramma rekening houden met het regionaal waterprogramma van de provincie. Zie artikel 3.7 Omgevingswet. De maatregelen voor het provinciale waterprogramma gelden ook voor het waterbeheerprogramma van het waterschap. Daarnaast neemt het waterschap maatregelen op voor stedelijk afvalwater. Ook hier geldt dat deze maatregelen invloed kunnen hebben op de keuzes die worden gemaakt bij de ruimtelijke inrichting.

Gemeente

De gemeente is niet echt in beeld bij het maken van een programma over de relatie waterkwaliteit en ruimte. Het is eventueel wel denkbaar dat het waterschap en de gemeente een gezamenlijk programma maken als de gemeente bijvoorbeeld een rol heeft bij het beheer van zwemwateren. In de praktijk zal dat dan betekenen dat de gemeente een deel van het waterbeheerprogramma mede vaststelt.