Beschermd subbrandcompartiment: ligging, omvang en wbdbo

Voor bepaalde ruimten schrijft het Besluit bouwwerken leefomgeving Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) (Bbl) een beschermd subbrandcompartiment voor, dat meer bescherming tegen brand of rook biedt dan een 'gewoon' subbrandcompartiment.

Inhoud pagina:

Definitie en eigenschappen beschermd subbrandcompartiment

In bijlage I bij artikel 1.1 van het Bbl staat de volgende definitie:

Beschermd subbrandcompartiment: gedeelte van een bouwwerk dat binnen de begrenzing van een subbrandcompartiment ligt of daarmee samenvalt, dat meer bescherming biedt tegen brand of rook dan een ('gewoon') subbrandcompartiment

Een beschermd brandcompartiment moet zowel bij nieuwbouw als bij bestaande bouw aan bepaalde regels voldoen, net als een subbrandcompartiment en een brandcompartiment.

Bij beschermde subbrandcompartimenten zijn de volgende eigenschappen belangrijk:

de ligging (artikel 3.44 en 4.58, Bbl)
de omvang (artikel 3.45 en 4.59, Bbl)
de wbdbo Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) (artikel 3.47 en 4.60, Bbl)
de wrd (weerstand tegen rookdoorgang) (artikel 3.46 en 4.6.2, Bbl)

Extra bescherming tegen brand

Een beschermd subbrandcompartiment is nodig om extra bescherming te bieden aan mensen die slapen of die niet zelfstandig kunnen vluchten bij brand. Denk aan kleine kinderen, bedgebonden patiënten of gedetineerden. Er is in die gevallen namelijk meer tijd nodig om iedereen in veiligheid te brengen. Zo'n ruimte moet daarom in een beschermd subbrandcompartiment liggen, dat daarvoor aanvullende bescherming biedt. Deze extra bescherming wordt gewaarborgd door een hogere wbdbo Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) en een beperking van de omvang van het compartiment.

Subbrandcompartimenten of verkeersruimten met beschermde vluchtroute

Subbrandcompartimentering zorgt dat de uitgang van een door brand bedreigd brandcompartiment bereikt kan worden zonder te bezwijken door rook of vuur. Om het brandcompartiment veilig, ongehinderd en op tijd te kunnen ontvluchten, stelt het Bbl eisen aan:

de kwaliteit van de scheiding tussen een brandcompartiment en de omliggende (besloten) ruimten
de maximale loopafstanden binnen een subbrandcompartiment

Daarom moet een brandcompartiment zijn onderverdeeld in 1 of meer subbrandcompartimenten of zogenoemde verkeersruimten, waardoor een beschermde vluchtroute voert. Zie ook het infoblad Vluchten bij brand (nieuwbouw) (pdf, 1.3 MB).

Ligging in een beschermd subbrandcompartiment

De volgende ruimten moeten bij nieuwbouw in een beschermd subbrandcompartiment liggen:

een verblijfsgebied Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) in een woonfunctie (artikel 4.58, lid 1, Bbl).
een bedgebied Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) (artikel 4.58, lid 2, Bbl, zie ook infoblad Brandveiligheid bij een gezondheidszorgfunctie (pdf, 497 kB)).
een celeenheid (artikel 4.58, lid 3, Bbl). Een celeenheid kan uit meerdere ruimten bestaan.
een logiesverblijf, zoals een hotelkamer (artikel 4.58, lid 4, Bbl).

Bij bestaande bouw moeten de volgende ruimten in een beschermd subbrandcompartiment liggen:

een verblijfsruimte in een woonfunctie (artikel 3.44, lid 1, Bbl)
een bedruimte (artikel 3.44, lid 2, Bbl)
een celeenheid (artikel 3.44, lid 3, Bbl
een logiesverblijf (artikel 3.44, lid 4, Bbl)

Samenvallen met (beschermd) subbrandcompartiment

Zijn de loopafstanden in een brandcompartiment niet te groot? Dan is een verdere onderverdeling van het brandcompartiment in (beschermde) subbrandcompartimenten niet nodig. De begrenzing van het brandcompartiment kan dan samenvallen met de begrenzing van het (beschermde) subbrandcompartiment.

Dat is het geval bij een logiesfunctie en ook bij een bijeenkomstfunctie voor kinderopvang met bedgebied (artikel 4.59, lid 8, Bbl). Daarom moet bij deze gebruiksfuncties bij de uitgang van het beschermde subbrandcompartiment een beschermde, extra beschermde of veiligheidsvluchtroute Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) beginnen. Net als bij de uitgang van een 'gewoon' subbrandcompartiment.

Omvang van een beschermd subbrandcompartiment

Artikelen 3.54 en 4.59 van het Bbl stellen eisen aan de maximale omvang van een beschermd subbrandcompartiment bij de woonfunctie Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup), de bijeenkomstfunctie Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup), de celfunctie Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup), de gezondheidszorgfunctie Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) en de logiesfunctie. Voor andere gebruiksfuncties gelden geen specifieke eisen voor de omvang van een beschermd subbrandcompartiment, omdat daar bij uitzondering geslapen wordt. Wordt een gebouw af en toe 's nachts gebruikt (denk aan het overnachten van padvinders in een scoutinggebouw), dan kan een niet-bouwkundige oplossing voldoende zijn.

Bijeenkomstfunctie voor kinderopvang

Bij een bijeenkomstfunctie voor de opvang van kinderen tot 4 jaar en 24-uursopvang (kinderopvang met bedgebied) wordt de omvang van een beschermd subbrandcompartiment beperkt tot een gebruiksoppervlakte van maximaal 200 m². Dit is omdat de hier aanwezige kinderen in het algemeen niet zelfstandig kunnen vluchten.

In dit beschermde subbrandcompartiment mogen geen ruimten van een andere gebruiksfunctie liggen (artikel 4.59, lid 3, Bbl). Ruimten van ondergeschikt belang (nevengebruiksfuncties) mogen wel deel uitmaken van dit beschermde subbrandcompartiment.

Met een beroep op de mogelijkheid een gelijkwaardige maatregel toe te passen, kunt u een groter beschermd subbrandcompartiment realiseren. U moet dan wel aannemelijk maken dat die maatregel ook echt gelijkwaardig is.

Woonfunctie voor zorg

In een woonfunctie voor zorg met een gebruiksoppervlakte van meer dan 500 m² (bestaande bouw 1000 m²) mag een gezamenlijke verblijfsruimte (woonkamer) worden gerealiseerd in een beschermd subbrandcompartiment met een maximale omvang van 500 m² (bestaande bouw 1000 m²) (artikel 3.45, lid 2, en artikel 4.59, lid 2, Bbl).

Zie ook het Infoblad Brandveiligheid bij een Woonfunctie voor zorg - Bouwbesluit 2012

Gezondheidszorgfunctie

De maximale omvang van een beschermd subbrandcompartiment bestemd voor bedgebonden patiënten is afhankelijk van het bewakingsniveau. Een beschermd subbrandcompartiment van 500 m² (bestaande bouw 1000 m²) is alleen toegestaan bij permanente bewaking. Er moet dan 24 uur per etmaal voldoende goed getraind personeel aanwezig zijn om de bedgebonden patiënten bij brand tijdig in veiligheid te kunnen brengen. Is er geen bewaking? Dan mag het beschermde subbrandcompartiment niet groter zijn dan 50 m² (bestaande bouw 100 m²).

De omvang van een beschermd subbrandcompartiment in een gezondheidszorgfunctie met bedgebied Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) mag maximaal 500 m² (bestaande bouw 1000 m²) zijn. Binnen het beschermde subbrandcompartiment met bedgebied mogen ook ruimten liggen, die ten dienste staan van die patiëntenkamers. Bijvoorbeeld een ruimte voor toezicht door verplegend personeel (artikel 3.45, lid 4, en artikel 4.59, lid 5, Bbl). Maar deze ruimte mag ook buiten een beschermd subbrandcompartiment liggen. Lees meer over gezondheidszorgfunctie en brandveiligheid.

Celfunctie

Elke celeenheid moet een apart beschermd subbrandcompartiment zijn (artikel 3.45, lid 3, en artikel 4.59, lid 4, Bbl). Dit biedt de hoogst mogelijke bescherming als er brand uitbreekt in een ander beschermd subbrandcompartiment in de buurt van die celeenheid.

Logiesfunctie

Elk logiesverblijf, zoals een hotelkamer, moet een afzonderlijk beschermd subbrandcompartiment zijn (artikel 3.45, lid 6, en artikel 4.59, lid 7, Bbl). In een groepsaccommodatie, zoals bij een kampeerboerderij, mogen de verschillende ruimten voor een enkele groep gasten samen in 1 beschermd subbrandcompartiment liggen. Deze verschillende ruimten vormen dan samen 1 logiesverblijf.

Wbdbo van een beschermd subbrandcompartiment

Aan de wbdbo van een beschermd subbrandcompartiment naar een andere ruimte in hetzelfde brandcompartiment stelt het Bbl een eis van minimaal 30 minuten (bestaande bouw 20 minuten). Die andere ruimte kan ook een ander beschermd subbrandcompartiment zijn (artikel 3.47, lid 1, en artikel 4.60, lid 1, Bbl).

Wrd van een beschermd subbrandcompartiment

Nieuwbouw

De weerstand bij rookdoorgang (wrd) van een beschermd subbrandcompartiment moet bij nieuwbouw voldoen aan de Europese rookwerendheidsklasse, bepaald volgens NEN 6075 (artikel 4.62 Bbl).

De rookwerendheid van een bouwdeel wordt uitgedrukt in rookklassen op basis van m³/uur lekverlies van een scheidingsconstructie. Ra is hierbij de rookdoorlatendheid bij 20°C (a = ambient temperature = omgevingstemperatuur). R200 is de rookdoorlatendheid bij 200°C én bij 20°C.

De wrd van een beschermd subbrandcompartiment is:

naar een ander beschermd subbrandcompartiment: R200
beschermd subbrandcompartiment naar een subbrandcompartiment: Ra
beschermd subbrandcompartiment in een woonfunctie voor zorg met een gebruiksoppervlakte groter dan 500 m² naar een subbrandcompartiment: R200
beschermd subbrandcompartiment in een celfunctie naar een subbrandcompartiment: R200
beschermd subbrandcompartiment in een gezondheidszorgfunctie met bedgebied naar een subbrandcompartiment: R200
beschermd subbrandcompartiment naar een besloten ruimte waardoor een beschermde of extra beschermde vluchtroute voert: R200

Bestaande bouw

Bij bestaande bouw moet de weerstand tegen rookdoorgang (wrd), bepaald volgens NEN 6075, van een subbrandcompartiment naar een besloten ruimte in het brandcompartiment ten minste 20 minuten bedragen (artikel 3.46 Bbl).

Verbouw

Bij verbouw geldt het rechtens verkregen niveau. Tenzij het gaat om het verbouwen van een scheidingsconstructie tussen een woning en een gemeenschappelijke verkeersruimte (artikel 5.13a Bbl). De wrd van een beschermd subbrandcompartiment (de woning) naar een besloten ruimte waardoor een beschermde vluchtroute, extra beschermde vluchtroute of beschermde route voert, moet dan R200 zijn (bepaald volgens NEN 6075). Bij alleen het vervangen van de deur in een scheidingsconstructie geldt de eis alleen voor de deur.

Wijzigen gebruiksfunctie

De pagina Functiewijziging in het Bbl legt uit wanneer de regels voor bestaande bouw of voor nieuwbouw gelden bij het wijzigen van de gebruiksfunctie.

Begrip: Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)

Het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) is één van de 4 algemene maatregelen van bestuur (AMvB's) onder de Omgevingswet. Het Bbl bevat regels over bouwwerken.

Lees meer op de pagina Inhoud Besluit bouwwerken leefomgeving.

Begrip: Wbdbo

Wbdbo is de afkorting voor weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag.

Meer informatie op de pagina's Brandcompartiment in het Bbl en Wbdbo van een brandcompartiment.

Begrip: Verblijfsgebied en verblijfsruimte

Met een verblijfsgebied bedoelt het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl): een gebruiksgebied of een gedeelte daarvan voor het verblijven van personen.

Een verblijfsgebied kan worden onderverdeeld in verblijfsruimten of andere ruimten (waaronder ook de onbenoemde ruimten). Voorbeelden van een verblijfsruimte zijn een woonkamer, slaapkamer en keuken.

Begrip: Bedgebied

Een bedgebied is: een verblijfsgebied met 1 (of meer) bedruimte(n).

Een bedruimte is een verblijfsruimte met 1 of meer bedden bestemd voor slapen of voor het verblijf van aan bed gebonden patiënten in die ruimte.

Begrip: Vluchtroute

Met een vluchtroute bedoelt het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl): een route die begint in een ruimte voor personen, alleen voert over vloeren, trappen of hellingbanen en eindigt op een veilige plaats. Daarbij mag geen lift gebruikt worden. Een vluchtroute kan ook niet via een raam lopen.

Er zijn verschillende vluchtroutes:

Beschermde vluchtroute (nieuwbouw): buiten een subbrandcompartiment gelegen gedeelte van een vluchtroute die alleen voert door een verkeersruimte
Beschermde route (bestaande bouw): buiten het subbrandcompartiment waar de vluchtroute begint gelegen gedeelte van een vluchtroute
Extra beschermde vluchtroute (bestaande bouw en nieuwbouw): buiten een brandcompartiment gelegen gedeelte van een beschermde vluchtroute
Veiligheidsroute (bestaande bouw): gedeelte van een extra beschermde vluchtroute dat voert door een niet-besloten ruimte en aansluitend daarop door een ruimte die in de vluchtrichting alleen kan worden bereikt vanuit een niet-besloten ruimte
Veiligheidsvluchtroute (nieuwbouw): gedeelte van een extra beschermde vluchtroute dat voert door een niet-besloten ruimte en aansluitend daarop door een ruimte die alleen kan worden bereikt vanuit niet-besloten ruimten

Download voor uitgebreide informatie het infoblad Vluchten bij brand (nieuwbouw).

Begrip: Woonfunctie

De woonfunctie is de gebruiksfunctie voor het wonen (bijlage I, onderdeel B, Besluit bouwwerken leefomgeving). Lees meer op de pagina Gebruiksfunctie: woonfunctie.

Begrip: Bijeenkomstfunctie

De bijeenkomstfunctie is de gebruiksfunctie voor het samenkomen van personen voor kunst, cultuur, godsdienst, communicatie, kinderopvang, het verstrekken van consumpties voor gebruik ter plaatse, ontspanning of het aanschouwen van sport (bijlage I, onderdeel B, Besluit bouwwerken leefomgeving). Lees meer op de pagina Gebruiksfunctie: bijeenkomstfunctie.

Begrip: Celfunctie

De celfunctie is de gebruiksfunctie voor dwangverblijf van personen (bijlage I, onderdeel B, Besluit bouwwerken leefomgeving). Lees meer op de pagina Gebruiksfunctie: celfunctie.

Begrip: Gezondheidszorgfunctie

De gezondheidszorgfunctie is de gebruiksfunctie voor een bouwwerk of gedeelte daarvan, voor medisch onderzoek, verpleging, verzorging of behandeling (bijlage I, onderdeel B, Besluit bouwwerken leefomgeving). Lees meer op de pagina Gebruiksfunctie: gezondheidszorgfunctie.