Inhoudelijke voorschriften toepassen van mijnsteen of vermengde mijnsteen (paragraaf 4.125 Bal)

Wanneer de regels van toepassing zijn

In de hoofdstukken 3 en 4 van het Bal staat of de regels van toepassing zijn. Deze regels gelden als:

• uw activiteit onder het toepassingsbereik van paragraaf 4.125 valt
• uw activiteit onder paragraaf 3.2.27 Toepassen van mijnsteen of vermengde mijnsteen valt

Functionele toepassing

Toepassen van mijnsteen of vermengde mijnsteen is volgens artikel 4.1285 van het Bal alleen toegestaan in een functionele toepassing.

Functionele toepassingen zijn de volgende werken:

• wegen of spoorwegen met daarbij ook bijbehorende geluidswallen, en bouwwerken en dijken.
• ophogingen op of in de landbodem voor het realiseren van bedrijventerreinen, woningbouwlocaties, landbouwgronden, natuurgronden, tuinen of recreatieterreinen.
• ophogingen op of in de landbodem voor het herstellen of verbeteren van de bodemgesteldheid van een terrein. Of voor het bevorderen van de landbouwkundige waarde, natuurwaarde of recreatieve waarde van een terrein.
• afdeklagen op grootschalig toegepaste mijnsteen of vermengde mijnsteen.
• herinrichtingen van winplaatsen of voormalige winplaatsen voor delfstoffen, met uitzondering van:
  • (voormalige) winplaatsen in oppervlaktewaterlichamen
  • voor het verwezenlijken van bedrijventerreinen
  • woningbouwlocaties
  • landbouwgronden, natuurgronden, tuinen of recreatieterreinen
  • het stabiliseren van wanden
• voorzieningen in oppervlaktewaterlichamen, met uitzondering van diepe plassen, voor:
  • het voorkomen of beperken van overstromingen of wateroverlast
  • het bevorderen van de natuurwaarde of recreatieve waarde daarvan
  • het bevorderen van de doorvaart van de scheepvaart
  • het herstellen of verbeteren van de ligging, vorm, afmeting en constructie van een waterstaatswerk.

Functionele hoeveelheid

Een initiatiefnemer moet grondstoffen zuinig gebruiken. Afvalstoffen moet een initiatiefnemer doelmatig beheren. Daarom mag hij of zij mijnsteen of vermengde mijnsteen alleen in hoeveelheden toepassen die noodzakelijk zijn voor het voltooien van de functionele toepassing. En noodzakelijk betekent dan in de zin van gangbare civieltechnische, bouwtechnische, milieuhygiënische, ecologische of esthetische maatstaven. Meer toepassen dan nodig is, is niet toegestaan. Artikel 4.1286 van het Bal regelt dit.

Toegestane bijmengingen met bodemvreemd materiaal

In mijnsteen of vermengde mijnsteen komen vaak andere materialen voor. Zoals puin, hout of baksteenscherven. Deze zogenaamde bodemvreemde materialen zijn bij het ontgraven al in de mijnsteen of vermengde mijnsteen aanwezig. De aanwezigheid van bodemvreemd materiaal is meestal geen probleem, maar er zit wel een maximum aan, volgens artikel 4.1287 van het Bal. De volgende voorwaarden gelden:

• Er is maximaal 20 gewichtsprocent steenachtig materiaal aanwezig (met uitzondering van de mijnsteen zelf).
• Bodemvreemd materiaal is al voor het ontgraven of bewerken in de bodem aanwezig. Vermenging daarmee kan de initiatiefnemer redelijkerwijs niet voorkomen.
• Alleen sporadisch komt ander bodemvreemd materiaal dan steenachtig materiaal of hout voor.
• Redelijkerwijs kan de initiatiefnemer de bodemvreemde materialen niet uit de mijnsteen verwijderen voor de toepassing.

Als in de mijnsteen of vermengde mijnsteen bodemvreemd materiaal aanwezig is, heeft de initiatiefnemer bewijs dat het bodemvreemde materiaal al voor het ontgraven of bewerken aanwezig was. Achteraf bijmengen van bodemvreemd materiaal is niet toegestaan.

Als er onnodig of te veel bodemvreemd materiaal in mijnsteen of vermengde mijnsteen voorkomt, is sprake van een afvalstof die niet geschikt is voor nuttige toepassing. De eigenaar van de partij mijnsteen of vermengde mijnsteen kan dan het bodemvreemde materiaal uit de partij (laten) verwijderen door deze te zeven.

Algemene kwaliteitseisen

Mijnsteen of vermengde mijnsteen in functionele toepassingen op de landbodem

Mijnsteen of vermengde mijnsteen voor een functionele toepassing moet voldoen aan kwaliteitseisen. Het doel daarvan is het beschermen van het milieu. Artikel 4.1288 van het Bal geeft deze kwaliteitseisen. De mijnsteen of vermengde mijnsteen moet voldoen aan 1 van deze eisen:

• de kwaliteit van de ontvangende bodem. De kwaliteit van de ontvangende bodem is onder andere terug te vinden op de bodemkwaliteitskaart.
• de bodemfunctieklasse ter plaatse van de toepassing. De bodemfunctieklasse staat op de bodemfunctieklassenkaart.

Meer informatie staat op de webpagina over bodemkwaliteitsklassen en bodemfunctieklassen.

Mijnsteen en vermengde mijnsteen in functionele toepassingen in een oppervlaktewaterlichaam

Mijnsteen of vermengde mijnsteen voor een functionele toepassing moet voldoen aan de kwaliteitseisen die lokaal gelden volgens het Besluit bodemkwaliteit. Het doel daarvan is het beschermen van het milieu. Artikel 4.1288 Bal geeft deze kwaliteitseisen.

De mijnsteen of vermengde mijnsteen moet voldoen aan een van deze eisen:

• de kwaliteitsklasse van de ontvangende waterbodem.
• de kwaliteitseisen die gelden voor grond van de kwaliteitsklasse industrie, als sprake is van toepassen van grond in een oppervlaktewaterlichaam.
• de kwaliteitseisen die gelden voor baggerspecie van de kwaliteitsklasse matig verontreinigd, als sprake is van toepassen van mijnsteen of vermengde mijnsteen in een oppervlaktewaterlichaam.

Maatwerk kwaliteitseisen

Artikel 4.1288 van het Bal stelt algemene kwaliteitseisen aan de mijnsteen of vermengde mijnsteen die in een functionele toepassing komen. Afwijken van die eisen is met een maatwerkregel of een maatwerkvoorschrift mogelijk. Artikel 4.1289 van het Bal geeft aan welke mogelijkheden er zijn.

Soepeler eisen zijn alleen mogelijk als de toe te passen mijnsteen of vermengde mijnsteen uit hetzelfde bodembeheergebied komt als waar ze weer worden toegepast. De gemeente of het waterschap moet het bodembeheergebied aanwijzen in het omgevingsplan of de waterschapsverordening. Dit volgt uit een instructieregel uit het Bkl. Op deze manier zal de bodemkwaliteit in dat beheergebied niet verslechteren. Dit wordt ook wel ‘standstill’ genoemd.

Een maatwerkregel of maatwerkvoorschrift kan de toepassing van sterk verontreinigde mijnsteen of vermengde mijnsteen alleen toestaan als:

• de toe te passen mijnsteen of vermengde mijnsteen is ontgraven uit een locatie of gebied met diffuse bodemverontreiniging.
• de mijnsteen of vermengde mijnsteen op een locatie komt waar de bodem al voor het toepassen diffuus sterk met de stof verontreinigd is.

Bovendien geldt voor het toepassen van (vermengde) mijnsteen volgens paragraaf 4.125 dat deze afkomstig moet zijn en wordt toegepast in een gebied dat is aangewezen.  De begrenzing van deze gebieden staat in bijlage III van de Omgevingsregeling

Kwaliteitseisen grootschalig toepassen

In afwijking van de algemene kwaliteitseisen uit artikel 4.1288 van het Bal, kan de initiatiefnemer grond of baggerspecie ook toepassen volgens het toetsingskader voor grootschalig toepassen. De voorwaarden voor grootschalig toepassen staan in artikel 4.1290 van het Bal en zijn hieronder weergegeven.

Voorwaarden grootschalig toepassen

Voor grootschalig toepassen geldt in ieder geval dat de initiatiefnemer minimaal 5.000 m³ mijnsteen of vermengde mijnsteen toepast. Verder gelden de volgende eisen aan de laagdikte en de toegestane functionele toepassingen:

• laagdikte van minimaal 0,5 m: dit kan alleen bij het aanleggen van een weg of spoorweg.
• laagdikte van minimaal 2 m bij de volgende toegestane functionele toepassingen:
  • aanleggen van een bouwwerk of dijk
  • afdeklagen op grootschalig toegepaste mijnsteen of vermengde mijnsteen als bedoeld in artikel 4.1290, vierde lid, onder c.
  • herinrichtingen van winplaatsen of voormalige winplaatsen voor delfstoffen, met uitzondering van:
    • winplaatsen en voormalige winplaatsen in oppervlaktewaterlichamen
    • voor het verwezenlijken van bedrijventerreinen
    • woningbouwlocaties, natuurgronden, tuinen of recreatieterreinen
    • het stabiliseren van wanden

Van de bovenstaande functionele toepassingen met laagdikten van 0,5 of 2 m mag mijnsteen of vermengde mijnsteen gebruikt worden voor het in stand houden, herstellen, veranderen of uitbreiden van een al onder het Besluit bodemkwaliteit gerealiseerde grootschalige toepassing die is aangelegd na 1 juli 2008.

Toe te passen kwaliteitsklassen

Als is voldaan aan de voorwaarden voor grootschalige toepassing, gelden niet de algemene kwaliteitseisen. Maar de kwaliteitseisen voor grootschalig toepassen. Dan voldoen mijnsteen of vermengde mijnsteen aan 1 van de volgende kwaliteiten:

• kwaliteit emissiearme grond of de kwaliteit emissiearme baggerspecie. De concentratie van verontreinigende stoffen voldoet aan de emissietoetswaarde. Of de emissies (uitloging van metalen en anorganische stoffen) van verontreinigende stoffen in de mijnsteen of vermengde mijnsteen voldoen aan de emissiewaarden. De emissietoetswaarden en emissiewaarden staan in de Regeling bodemkwaliteit.
• en daarnaast aan een van de volgende kwaliteitseisen:
  • kwaliteitsklasse industrie: als sprake is van op of in de landbodem grootschalig toepassen van mijnsteen of vermengde mijnsteen.
  • kwaliteitsklasse industrie: als sprake is van in een oppervlaktewaterlichaam grootschalig toepassen van vermengde mijnsteen of van mijnsteen vermengd met grond.
  • baggerspecie matig verontreinigd: als sprake is van grootschalig toepassen van mijnsteen vermengd met baggerspecie in een oppervlaktewaterlichaam.

De initiatiefnemer moet de kwaliteit van mijnsteen of vermengde mijnsteen aantonen in via een milieuverklaring bodemkwaliteit.

Eisen afdeklaag grootschalig toepassen bij wegen en spoorwegen

Op de mijnsteen of vermengde mijnsteen die grootschalig is toegepast voor de aanleg van wegen of spoorwegen, legt de initiatiefnemer een aaneengesloten laag bouwstoffen aan. Dit mag geen grond, baggerspecie, mijnsteen of vermengde mijnsteen zijn, maar bouwstoffen. Zoals een wegverharding. Die laag aaneengesloten bouwstoffen houdt de initiatiefnemer in stand.

Afdekken van de bermen en taluds heeft geen zin omdat de verontreinigingen van de weg dan op de afdeklaag terechtkomen. In bermen en taluds mag de initiatiefnemer daarom mijnsteen of vermengde mijnsteen toepassen met de volgende voorwaarden:

• toepassen maximaal 10 m vanaf de rand van de verharding van de weg, of van het ballastbed van de spoorweg.
• de kwaliteit van de mijnsteen of vermengde mijnsteen is maximaal kwaliteitsklasse industrie volgens het Besluit bodemkwaliteit.

Eisen afdeklaag grootschalig toepassen bij bouwwerken of dijken

Op de mijnsteen of vermengde mijnsteen die grootschalig is toegepast voor bouwwerken of dijken, legt de initiatiefnemer een afdekkende laag aan. Hiervoor zijn er 3 mogelijkheden:

• aaneengesloten laag bouwstoffen, bijvoorbeeld een wegverharding.
• laag grond of baggerspecie met een dikte van minimaal 0,5 m. De kwaliteit moet aan 1 van de volgende eisen voldoen:
  • bij toepassing op landbodem: dezelfde kwaliteit als van de aangrenzende landbodem
  • bij toepassing in een oppervlaktewaterlichaam: dezelfde kwaliteit als van de aangrenzende waterbodem. Hierbij geldt dat het oppervlaktewaterlichaam niet tot landbodem wordt ontwikkeld.
  • laag mijnsteen of vermengde mijnsteen met een laagdikte van minimaal 0,5 m. De kwaliteit moet voldoen aan de algemene kwaliteitseisen.

Maatwerk grootschalig toepassen

Een maatwerkregel of maatwerkvoorschrift maakt het mogelijk om mijnsteen of vermengde mijnsteen toe te passen met een kwaliteit die niet voldoet aan de algemene kwaliteitseisen uit artikel 4.1288 van het Bal. Artikel 4.1291 van het Bal geeft hiervoor de maatwerkmogelijkheden aan.

Soepelere eisen zijn alleen mogelijk als de mijnsteen of vermengde mijnsteen uit hetzelfde bodembeheergebied komt als waar ze weer worden toegepast. De gemeente of het waterschap moet het bodembeheergebied aanwijzen in het omgevingsplan of de waterschapsverordening. Dit volgt uit een instructieregel uit het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl). Op deze manier zal de bodemkwaliteit in dat beheergebied niet verslechteren. Dit wordt ook wel ‘standstill’ genoemd.

Een maatwerkregel of maatwerkvoorschrift kan de toepassing van sterk verontreinigde mijnsteen of vermengde mijnsteen alleen toestaan als:

• de toe te passen mijnsteen of vermengde mijnsteen is ontgraven uit een locatie of gebied met diffuse bodemverontreiniging.
• de mijnsteen of vermengde mijnsteen op een locatie komt waar de bodem al voor het toepassen diffuus sterk met de stof verontreinigd is.

Bovendien geldt volgens paragraaf 4.125 dat de mijnsteen of vermengde mijnsteen afkomstig moet zijn en wordt toegepast in een gebied dat is aangewezen. De begrenzing van deze gebieden is opgenomen in bijlage III van de Omgevingsregeling.

Zie ook

Op de pagina Inhoudelijke regels toepassen van mijnsteen of vermengde mijnsteen vindt u meer informatie.