Kwaliteitsborging bodemsanering

Werkzaamheden onder erkenningsplicht

De aanwijzing van de werkzaamheden die vallen onder de erkenningsplicht staat in bijlage C van de Regeling bodemkwaliteit 2022 (Rbk 2022). De erkenningsplicht voor de uitvoering volgens BRL SIKB 7000 staat in categorie 11 van deze bijlage. De milieukundige begeleiding volgens de BRL SIKB 6000 staat in categorie 8. In het zoekmenu erkenningen kunt u nagaan of organisaties een erkenning hebben.

De volgende activiteiten vallen onder de erkenningsplicht voor zowel de uitvoering als de milieukundige begeleiding:

• de milieubelastende activiteit graven in de bodem in een omvang groter dan 25 m3 met een kwaliteit boven de interventiewaarde bodemkwaliteit
• de milieubelastende activiteit saneren van de bodem
• een grondwatersanering Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) volgens regels uit een omgevingsplan, omgevingsverordening of een omgevingsvergunning
• herstel van de bodemkwaliteit na een eindonderzoek bodem, op basis van de zorgplicht of naar aanleiding van een ongewoon voorval. NB: voor het uitvoeren van deze werkzaamheid is geen erkenning bodemkwaliteit vereist als sprake is van een ongewoon voorval en onmiddellijk handelen noodzakelijk is (als maatregelen plaatsvinden binnen 24 uur na het ontstaan van de verontreiniging)
• een bagger- of onderhoudswerk met een omvang van ten minste 1.000 m³, in de waterbodem met de kwaliteitsklasse sterk verontreinigd
• een sanering van de landbodem of een grondwatersanering onder het overgangsrecht van de Wet bodembescherming (Wbb)
• een spoedeisende sanering van de waterbodem die volgens overgangsrecht nog onder de Wbb valt (voorafgaand aan de inwerkingtreding van de Waterwet).

Het bemalen van grondwater, als op zichzelf staande activiteit zonder doel om de grondwaterkwaliteit te verbeteren, valt niet onder de erkenningsplicht. Maar een bemaling kan wel ondersteunend zijn aan een werkzaamheid waarvoor wel een erkenningsplicht geldt. Afhankelijk daarvan kan het werken verplicht zijn volgens protocol 7005 of protocol 7006.

Persoonsregistratie onder erkenning

Voor de werkzaamheid milieukundige begeleiding (BRL SIKB 6000) geldt voor de milieukundig begeleider ook een verplichte registratie op persoonsniveau. Dit is aanvullend op de erkenning van de organisatie. Persoonsregistratie is dus altijd gekoppeld aan de erkenning van de organisatie(s) waarvoor de milieukundig begeleider het werk uitvoert. Voor de projectleider bij de milieukundige begeleiding geldt geen registratie op persoonsniveau. Ook voor de functies uit de BRL SIKB 7000 geldt geen registratieverplichting op persoonsniveau.

Aangewezen protocollen

In bijlage C van de Rbk 2022 zijn de actuele versies van de BRL SIKB 6000 en BRL SIKB 7000 en daarbij horende protocollen opgenomen. In onderstaande tabel staat vermeld welk protocol bij welke activiteit hoort.

Let op: er is in bijlage C een overgangstermijn opgenomen waarbij erkende organisaties tot 1 januari 2026 nog gebruik mogen maken van een eerdere versie van de BRL en onderliggende protocollen mogen gebruiken. Zie voor een volledig overzicht van de te gebruiken versies en tijdens de overgangstermijn de Factsheet BRL SIKB 6000 en Factsheet BRL SIKB 7000 van SIKB.

Uitbesteding en inhuren

Uitbesteden en delegeren

De BRL SIKB 7000 geeft de mogelijkheid om werkzaamheden uit te besteden en personen of materieel in te huren. In paragraaf 3.7 van de BRL SIKB 7000 (versie 7.0) staan de voorwaarden waaronder dit is toegestaan. Belangrijk is dat in een mandaat is vastgelegd wie welke werkzaamheden verricht en wie welke bevoegdheden heeft. Als een onderaannemer het werk volledig gaat uitvoeren, dan moet de onderaannemer beschikken over een eigen certificaat en erkenning voor BRL SIKB 7000. Het werk wordt dan uitgevoerd onder het certificaat en erkenning van de onderaannemer.

De BRL SIKB 6000 geeft de mogelijkheid tot het delegeren van werkzaamheden en taken. In paragraaf 3.6 van de BRL SIKB 6000 (versie 6.0) staan de voorwaarden waaronder dit is toegestaan. Belangrijk is dat in een mandaat is vastgelegd wie welke werkzaamheden verricht en wie welke bevoegdheden heeft zoals het ondertekenen van documenten, de communicatie met opdrachtgever en bevoegd gezag.

SIKB heeft vragen en antwoorden over uitbesteden en inhuren op de website staan.

Inzet milieukundig begeleider

In de BRL SIKB 6000 en onderliggende protocollen is voorgeschreven dat alle taken van de milieukundig begeleider moeten plaatsvinden door een milieukundig begeleider die op de erkenning geregistreerd is. Wel is het toegestaan dat de milieukundig begeleider zich laat assisteren door maximaal één niet-geregistreerde milieukundig begeleider die door de certificerende instelling positief is beoordeeld. Dit mag uitsluitend onder direct toezicht van de geregistreerde milieukundig begeleider. Dit biedt de mogelijkheid voor het opleiden van medewerkers.

Daarnaast is het toegestaan om veldwerk als onderdeel van de milieukundige processturing uit te laten voeren door veldwerkers die geregistreerd staan onder de BRL SIKB 2000 en onderliggende protocollen 2001, 2002 of 2018. Dit moet wel plaatsvinden onder aansturing van de projectleider of milieukundig begeleider. Het veldwerk voor de milieukundige verificatie mag alleen plaatsvinden door onder de erkenning geregistreerde milieukundig begeleiders.

In geval van (tijdelijke) capaciteitsproblemen bij de milieukundige begeleiding kan een erkende organisatie werkzaamheden uitbesteden of medewerkers inlenen. Hiervoor staan specifieke eisen in de BRL SIKB 6000. Ingeleende medewerkers moeten altijd geregistreerd staan onder de erkenning van de organisatie waarvoor zij de milieukundige begeleiding verrichten.

Combinatie uitvoering en milieukundige begeleiding

In de BRL SIKB 6000 staat dat de milieukundige begeleiding van (water)bodemsaneringen, ingrepen in de waterbodem en/of nazorg uit 2 hoofdtaken bestaat:

• de milieukundige processturing (sanering)
• de milieukundige verificatie (sanering en nazorg)

Bij milieukundige verificatie is het niet toegestaan dat de aannemer die de sanering uitvoert (volgens BRL SIKB 7000) ook de milieukundige begeleiding uitvoert. Milieukundige verificatie is in de BRL SIKB 6000 als volgt omschreven: 'het met visuele inspectie, monsterneming, analyses en rapportage vastleggen en beschrijven van het eindresultaat het saneren van de bodem, de grondwatersanering en de nazorg respectievelijk van de (in-situ /water)bodemsanering en/of het tussen- en/of eindresultaat van de nazorg.' De milieukundige verificatie bodemsanering heeft als doel het bevoegde gezag in staat te stellen te beoordelen of de (sanerings)doelstelling is bereikt. In paragraaf 2.2 van de BRL SIKB 6000 staat vermeld dat milieukundige verificatie onafhankelijk moet plaatsvinden. Verificatie mag niet plaatsvinden door de aannemer die ook de uitvoering van dezelfde (water)bodemsanering heeft gedaan. Het handelen in strijd met deze eis uit de BRL SIKB 6000 is een overtreding van artikel 18 van het Besluit bodemkwaliteit.

Voor milieukundige processturing geldt deze eis niet. Hoewel het gebruikelijk is dat de uitvoering en de milieukundige processturing ook door verschillende organisaties plaatsvindt, is het dus wel toegestaan dat de uitvoerend aannemer ook de milieukundige processturing uitvoert. Vanzelfsprekend onder de voorwaarde dat deze organisatie zowel een erkenning voor de BRL SIKB 7000 als voor de BRL SIKB 6000 heeft. Een opdrachtgever kan uiteraard contractueel altijd eisen dat deze ‘functiescheiding’ (aannemer - milieukundig begeleiding, onderdeel processturing) wel plaatsvindt.

Aanwezigheid MKB’er en KVP’er

Onder de BRL SIKB 6000 en BRL SIKB 7000 hebben de milieukundig begeleider (MKB’er) en de kwaliteitsverantwoordelijke persoon (KVP) een belangrijke rol. De MKB’er is de persoon die namens de organisatie de milieukundige begeleiding uitvoert. Die milieukundige begeleiding voert namens de organisatie de milieukundige processturing en/of verificatie uit. De KVP’er is de medewerker van de aannemer die op de plaats van uitvoering van de werkzaamheden verantwoordelijk is voor de kwaliteit van de uitvoering van het werk. De (continue) aanwezigheid van de milieukundig begeleider (BRL SIKB 6000) en kwaliteitsverantwoordelijke persoon (BRL SIKB 7000) is alleen verplicht op kritische momenten. Deze kritische momenten vormen een vooraf vastgelegde selectie van de kritische werkzaamheden.

Paragraaf 1.3 van de BRL SIKB 6000 beschrijft de definities van kritische en niet-kritische werkzaamheden en van kritische momenten voor de milieukundige begeleiding. In het contract met de opdrachtgever en in het MKB-plan moet de erkende organisatie nader omschrijven om welke kritische werkzaamheden en kritische momenten het gaat.

Paragraaf 1.3 van de BRL SIKB 7000 beschrijft de definities van kritische en niet-kritische werkzaamheden en van kritische momenten voor de uitvoering van het werk. In het contract met de opdrachtgever en in het uitvoeringsplan moet de erkende organisatie nader omschrijven om welke kritische werkzaamheden en kritische momenten het gaat.

Ook in het mandaat dat voorafgaand aan het werk is vastgelegd staat beschreven op welke momenten de milieukundig begeleider en kwaliteitsverantwoordelijke persoon op de locatie aanwezig zijn. En hoe de communicatie met opdrachtgever en bevoegd gezag plaatsvindt.

Opstellen evaluatieverslag

Het opstellen van het evaluatieverslag valt onder de werkzaamheid milieukundige begeleiding. Deze taak is dan omschreven als onderdeel van zowel de milieukundige processturing als de milieukundige verificatie in de BRL SIKB 6000. In de onderliggende protocollen onder de BRL SIKB 6000 staan hiervoor inhoudelijke eisen. De BRL SIKB 6000-erkende organisatie stuurt het evaluatieverslag aan de opdrachtgever. Bij bepaalde activiteiten schrijft het Bal voor dat het evaluatieverslag onderdeel uitmaakt van gegevens bij een informatieplicht aan het bevoegd gezag na afloop van de activiteit.

Transport van verontreinigde grond en baggerspecie

Transport van (verontreinigde) grond en/of baggerspecie die vrijkomt bij een (water)bodemsanering valt niet onder de erkenningsplicht en daarmee ook niet onder het toepassingsgebied van de BRL SIKB 7000. En daarmee valt het transport ook buiten de erkenningsplicht. De lading moet wel voorzien zijn van (in de meeste gevallen) een begeleidingsbrief in het kader van de afvalstoffenregelgeving. Transporteurs zijn daarom op basis van de Wet milieubeheer verplicht om zich te laten registreren bij de Nationale en Internationale Wegvervoer Organisatie (NIWO) op de zgn. VIHB-lijst (Vervoerders, Inzamelaars, Handelaars, Bemiddelaars van afvalstoffen). Lees meer over transport van grond of baggerspecie.

Meer informatie

Op de website van SIKB staat meer informatie:

• BRL SIKB 6000 Milieukundige begeleiding van (water-)bodemsaneringen en nazorg: BRL, protocollen, wijzigingsbladen en informatieve documenten
• BRL SIKB 7000 Uitvoering van (water)bodemsaneringen en ingrepen in de waterbodem: BRL, protocollen, wijzigingsbladen en informatieve documenten
• Vragen en antwoorden over BRL SIKB 6000 (versie 6.0)
• Vragen en antwoorden over BRL SIKB 7000 (versie 7.0)