Zorgplicht en maatwerk bij verduurzaming van het energiegebruik
Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) kent een specifieke zorgplicht (artikel 2.11) voor milieubelastende activiteiten. Energie moet dan ook doelmatig worden gebruikt. Directe handhaving op de zorgplicht is mogelijk als duidelijk sprake is van energieverspilling.
Belangrijke afbakening
De zorgplicht is voor de milieubelastende activiteit breed toe te passen en dat geldt daardoor ook voor maatwerk (artikel 2.13 en 2.14 Bal). Wel kent artikel 5.16 van het Bal een belangrijke afbakening voor het gebruik van maatwerk. Een maatwerkvoorschrift mag de energiebesparingsplicht namelijk niet soepeler maken. Een uitzondering hierop is artikel 5.16, 2e lid van het Bal. De toezichthouder kan met de exploitant afspraken maken over 'redelijke termijnen' voor te nemen maatregelen. Hiermee kan de toezichthouder beter rekening houden met bedrijfseconomische omstandigheden, zoals beperkte financieringsmogelijkheden, aanstaande natuurlijke momenten of split incentives. Dit kan bijvoorbeeld op basis van een uitvoeringsplan dat wordt bijgevoegd bij de onderzoeksrapportage of informatieplicht. Wel moeten uiteindelijk alle maatregelen worden getroffen, omdat anders niet wordt voldaan aan de artikelen 5.15 en 5.16, lid 1, van het Bal.
Ook andere maatregelen
Met maatwerk kan het bevoegd gezag ook andere maatregelen opleggen, bijvoorbeeld op basis van BBT-conclusies. Hierbij moet het bevoegd gezag rekening houden met het rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel. Ook kan door bijvoorbeeld het stellen van een maatwerkvoorschrift beter rekening worden gehouden met eventuele interferentie met andere maatregelen en de specifieke situatie van de milieubelastende activiteit. Dit is vooral belangrijk bij de complexere bedrijven.
Een onderzoeksplicht opstellen voor – op zichzelf – niet onderzoeksplichtige bedrijven is ook mogelijk door maatwerk te stellen. Het bevoegd gezag bepaalt en moet onderbouwen waarom een onderzoek nodig is. Bijvoorbeeld als aannemelijk is dat er veel maatregelen niet zijn uitgevoerd die mogelijk wel van toepassing zijn. Als hiervoor een format beschikbaar komt, zullen we dat beschikbaar stellen op deze pagina. Het is ook mogelijk om via een maatwerkregel in een bepaald gebied strengere eisen te stellen.
In specifieke gevallen kunnen eisen voor brandveiligheid, een monumentale status, of de dakconstructie, het uitvoeren van deze maatregelen beperken. Uiteraard wordt met dergelijke voorwaarden rekening gehouden in de toepassing van de energiebesparingsplicht. Bij het opstellen van de Erkende maatregelenlijst (EML) zijn randvoorwaarden opgenomen voor deze maatregel. In individuele gevallen kan het bevoegd gezag een maatwerkvoorschrift opstellen.