Introductie op de milieueffectrapportage
Een milieueffectrapportage (mer) is een hulpmiddel bij het nemen van besluiten. U beschrijft in het milieueffectrapport (MER) de effecten van uw plan of project, en de effecten van alternatieven, op het milieu. Op deze introductiepagina vindt u informatie over het doel, de voordelen en de wettelijke basis van de mer en de relatie met participatie.
Doel milieueffectrapportage
Het doel van een mer is het milieubelang een volwaardige plaats geven in de besluitvorming. Het gaat dan om besluitvorming over plannen en programma’s en projecten die duidelijke milieueffecten kunnen hebben. Milieu is een breed begrip. Het gaat onder andere om water, bodem, lucht, afval, natuur, gezondheid en archeologisch erfgoed.
Een belangrijk onderdeel van een mer is het opstellen van een MER. De basiseis voor een MER is dat de informatie juist en volledig is. Juist houdt in dat de gepresenteerde milieu-informatie klopt en actueel is. Ook moet het MER een objectief verhaal vertellen, dus niet naar een conclusie toewerken. Met 'volledig' bedoelen we dat er voldoende milieu-informatie is om het milieubelang volwaardig te kunnen meewegen in de besluitvorming.
Bekijk meer informatie over de eisen voor een MER voor plannen en programma's of projecten. Of lees meer over de kwaliteit van het MER.
In het MER onderzoekt u de relevante informatie over het plan of project waarover het bevoegd gezag besluit. Bij de besluitvorming is aanvullend onderzoek altijd nodig als u kiest voor een hele nieuwe oplossing, of voor een oplossing met nieuwe onderdelen.
Voordelen milieueffectrapportage
Het inzetten van een mer:
- waarborgt dat alle relevante milieu-informatie bij het besluit wordt betrokken.
- vermindert de onderzoekslasten van de (mer-)procedures die nog volgen, omdat er bijvoorbeeld al een goed onderbouwde locatiekeuze ligt.
- kan bijdragen aan het structureren van de inbreng en betrokkenheid van bewoners en belanghebbenden.
- kan helpen bij een goede trechtering van alternatieven.
- kan het draagvlak voor de besluitvorming verbeteren bij burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en bestuursorganen en bestuurders.
Kortom, de mer verbetert de kwaliteit van besluitvorming en kan de snelheid van de procedure verhogen.
Wettelijke basis milieueffectrapportage
De wettelijke basis voor de mer ligt in Europa:
- de mer-richtlijn regelt de milieueffectrapportage voor projecten.
- de smb-richtlijn regelt de milieueffectrapportage voor plannen en programma's.
Daarnaast geldt het verdrag van Espoo, inclusief het SEA-protocol, als er grensoverschrijdende milieueffecten kunnen zijn.
De eisen van de richtlijnen en het verdrag zijn nationaal omgezet in afdeling 16.4 van de Omgevingswet en hoofdstuk 11 van het Omgevingsbesluit. De Commissie m.e.r. is geregeld in artikel 17.5 van de Omgevingswet en hoofdstuk 12 van het Omgevingsbesluit.
De mer wordt gecombineerd met de voorbereidingsprocedure voor een plan (paragraaf 16.4.1 Omgevingswet en afdeling 11.1 Omgevingsbesluit) of een besluit (paragraaf 16.4.2 Omgevingswet en afdeling 11.2 Omgevingsbesluit). Bijvoorbeeld de procedure voor vaststelling van een omgevingsplan. Of de procedure voor de behandeling van een aanvraag van een omgevingsvergunning.
Wilt u weten of uw plan of project onder het overgangsrecht valt? Informatie hierover vindt u op de pagina Overgangsrecht bij milieurapportage.
Verandering van terminologie milieueffectrapportage
De Omgevingswet gebruikt soms andere termen dan u tot nu gebruikte. Deze nieuwe termen staan in onderstaande tabel.
| Oude termen | Omgevingswettermen |
|---|---|
| Belangrijke nadelige milieugevolgen | Aanzienlijke milieueffecten – deze effecten kunnen negatief en positief zijn |
| Voornemen | Voorgenomen project |
| Activiteit | Project |
| Redelijkerwijs in beschouwing te nemen alternatieven (sinds 16 mei 2017: redelijke alternatieven) | Redelijke alternatieven |
| Aanmeldnotitie | Mededeling |
Participatie in de milieueffectrapportage
Participatie is een belangrijke pijler van de Omgevingswet. Participatie over de inhoud van het MER (bijvoorbeeld over reikwijdte, detailniveau en alternatieven) loopt gelijk op met de participatie over de verschillende instrumenten van de Omgevingswet.
Bij participatie is het belangrijk om vroeg met elkaar in gesprek te gaan, zodat zoveel mogelijk rekening kan worden gehouden met ieders mening. Anderen kunnen actief meepraten of andere oplossingen en creatieve ideeën inbrengen. Daarbij zijn de momenten, de manier waarop en de onderwerpen waarover u met de omgeving spreekt belangrijk.
Belangengroepen en inwoners uit de omgeving hebben vaak informatie die relevant is voor het MER. De omgeving op een goede manier betrekken, draagt bij aan de inhoudelijke kwaliteit van het MER.
Meer informatie hierover vindt u op de pagina Participatie.
Combineren en coördineren van procedures
In een gebied kunnen verschillende ontwikkelingen tegelijk plaatsvinden. U kunt er dan voor kiezen om daarvoor 1 MER op te stellen. Bijvoorbeeld voor de aanleg van een haven voor binnenscheepvaart, de ontgronding (afbaggeren) die hiervoor nodig is en voor de ontwikkeling van een aangrenzend industrieterrein. Deze 3 projecten staan in kolom 1 van bijlage V bij het Omgevingsbesluit.
De gemeente en de initiatiefnemer spreken dan af dat er 1 MER komt. Dit gecombineerde MER kan gebruikt worden bij de besluitvorming over de haven voor de binnenscheepvaart en het industrieterrein, die allebei in het omgevingsplan komen. Hetzelfde MER is ook te gebruiken voor de ontgrondingsvergunning die nodig is voor het afbaggeren.
De rol van het milieueffectrapport in beroepszaken
Projecten of plannen waarvoor een mer nodig is, hebben vaak een lange(re) doorlooptijd. Dit komt doordat het project of plan dan complexer is. Onderdeel van de kwaliteit van de besluitvorming is dat de gebruikte gegevens en informatie, de gemaakte afwegingen en keuzes en de motivatie goed zijn vastgelegd en terug te vinden zijn.
In beroepsprocedures gaat het soms ook over de inhoud van het MER. Fouten in de mer, of onvoldoende kwaliteit of onvolledigheid van het MER, kunnen leiden tot vernietiging van het besluit over een plan of project. In beroepsprocedures is het toetsingsadvies van de Commissie m.e.r. over het MER belangrijk. Op de website van de Commissie m.e.r. staat de voor de mer relevante jurisprudentie.
Mer-scan
Wilt u weten of u rekening moet houden met verplichtingen op het gebied van milieueffectrapportage onder de Omgevingswet? Met één van de mer-scans kunt u uitzoeken welke verplichtingen er voor uw plan of project gelden. In de mer-scans hebben we bijlage V van het Omgevingsbesluit gepubliceerd op 23 juni 2021 verwerkt. U kunt geen rechten ontlenen aan het gebruik van de mer-scan.
Meer informatie over mer-scans
Meer informatie
Meer lezen over: